Της Κατερίνας Γούλα (Γαλλία, ανταπόκριση).
Το έχουμε επαναλάβει πολλές φορές, το παιδικό βιβλίο είναι και για τη Γαλλία ένας από τους λίγους κλάδους του βιβλίου που σημειώνουν σταθερά ανοδική πορεία παρά το τελευταίο μάλλον συγκρατημένο αν όχι ανησυχητικό κλίμα. Το παιδί στη σημερινή κοινωνία αποτελεί σίγουρα έναν από τους τελευταίους καταναλωτικούς προμαχώνες που ανθίστανται στη γενική κρίση αλλά είναι οπωσδήποτε κι ένα πεδίο έκφρασης και δράσης ιδιαίτερης συγκίνησης και λεπτότητας που ενθαρρύνει δημιουργούς και καλλιτέχνες να καινοτομήσουν, να τολμήσουν νέα πράγματα και να υπερβούν τα δημιουργικά κι εκφραστικά κλισέ τους υιοθετώντας την οπτική γωνία… όχι μόνο των παιδιών, αλλά και των μωρών!
Ο εκδοτικός οίκος L’École des loisirs γεννήθηκε πριν πενήντα χρόνια ακριβώς, σαν παράρτημα ειδικά αφιερωμένο στα παιδιά των éditions de L’École. Οι τρεις ιδρυτές του,ο Jean Fabre, ο Jean Delas και ο Arthur Hubschmid, ήθελαν εξαρχής το τμήμα τους να γίνει γρήγορα γνωστό ως κάτι το μοναδικό και εξαιρετικό στο χώρο του παιδικού βιβλίου. «Είχαμε όρεξη τα πράγματα να αλλάξουν», διαμηνούσε από τότε ο Jean Delas. Ονομάζοντας τότε το τμήμα τους L’École des loisirs, έφεραν για πρώτη φορά στο προσκήνιο το παιδικό βιβλίο ως διασκέδαση και ψυχαγωγία και όχι μόνο ως σχολικό και παιδαγωγικό εργαλείο. Στην πορεία, αποφάσισαν να ταξιδέψουν στη Φρανκφούρτη και στις ΗΠΑ για να ανακαλύψουν νέες τάσεις στο παιδικό βιβλίο. Στις αποσκευές της επιστροφής τους έφεραν ένα σωρό βιβλία εικονογράφων όπως οι Arnold Lobel, Tomi Ungerer, Maurice Sendak, Léo Lionni. Ήρωες που μαγεύουν ακόμη τα παιδιά στη Γαλλία άρχισαν τότε να κατακλύζουν σιγά σιγά την γαλλική παιδική λογοτεχνία. Οι εκδόσεις L’École des loisirs καθιερώθηκαν στο χώρο του παιδικού βιβλίου, συγκεντρώνοντας στους κόλπους τους πάνω από 1500 καλλιτέχνες με πάθος για το παιδικό βιβλίο, μεταξύ των οποίων ο Claude Ponti και οι νεότεροι Blaise, Tromboline και Foulbazar, ο Michel Gay, η Nadja, και ο Grégoire Solotareff για τον οποίο θα πούμε ακόμη δυο λόγια…
Ο Grégoire Solotareff αποφάσισε το 1994 να δημιουργήσει μια σειρά για τη βρεφική ηλικία, για παιδιά δηλαδή 0-3 χρόνων. Το μόνο κριτήριο που ο ίδιος εμπιστεύτηκε για την πρωτοβουλία αυτή ήταν ότι δεν μπορεί να υπάρχει πιο ευχάριστο πράγμα για έναν συγγραφέα, σκιτσογράφο ή εκδότη παιδικού βιβλίου από το να βλέπει ξανά τον κόσμο με τα μάτια ενός μωρού παιδιού. Δεν θεωρεί ότι στην προσπάθεια αυτή ελλοχεύουν παιδαγωγικά ή άλλα εποικοδομητικά κίνητρα, το μόνο που ήθελαν αυτός και οι συνεργάτες του ήταν να διασκεδάσουν και οι ίδιοι σαν παιδιά. Επεξεργάστηκαν λοιπόν μια τεχνική την οποία προτιμούν ακόμη και σήμερα σε μεγάλο βαθμό και η οποία, όσο απλή και να φαντάζει αποτελεί μεγάλη πρόκληση για έναν δημιουργό, ακριβώς ίσως λόγω της απλότητάς της, την τεχνική των αδρών περιγραμμάτων και των παχιών γραμμών έντονου χρώματος. Έτσι οι μορφές είναι άμεσα αναγνωρίσιμες για τα παιδιά, τα χτυπητά σχέδια και χρώματα εντυπώνονται στη μνήμη τους χωρίς δυσκολία και ταυτίζονται και με τον τρόπο με τον οποίο τα ίδια αντιλαμβάνονται τον κόσμο. Στο ερώτημα του αν η προσέγγιση ενός τέτοιου ιδιαίτερου κοινού χρειάζεται ειδικές γνώσεις παιδαγωγικής ή ψυχολογίας για την επιλογή των χρωμάτων, των σκίτσων ή των θεμάτων, οι υπεύθυνοι της σειράς μοιάζουν μάλλον να μη θέλουν να μπλέξουν σε τέτοια μονοπάτια ούτε να αποδώσουν στα βιβλία τους αξιώσεις που τα ίδια δεν έχουν. Η γνώμη τους είναι ότι στα παιδιά μπορούμε να μιλήσουμε για τα πάντα, ακόμη και για λεπτά ή επώδυνα ζητήματα, με τον κατάλληλο τρόπο. Άλλωστε, αυτό το είδος βιβλίων, γιατί μιλάμε όντως για βιβλία που περιέχουν και κείμενο και όχι μόνο εικόνα, δίνουν έναν πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτόν, συνήθως τον γονιό, που συνοδεύει το παιδί στην ανακάλυψη του κόσμου των βιβλίων, καθώς αυτός θα δανείσει τη φωνή του στην ιστορία για να μπορέσει να ζωντανέψει και θα προετοιμάσει έτσι τον μικρό μελλοντικό αναγνώστη για τη χαρά του διαβάσματος.
Η δημιουργία της συλλογής αυτής ήταν σίγουρα εξαρχής μια πρόκληση και ένα ρίσκο, καθώς σκοπός των υπεύθυνών της ήταν να φτιάξουν αστεία και πρωτότυπα βιβλία που θα παρέκκλιναν της πεπατημένης. Καταρχάς δεν θα επρόκειτο για κατά παραγγελία τίτλους αλλά για δημιουργήματα καλλιτεχνών. Σε πείσμα όλων όσων ισχυρίζονταν ότι κανένας γονιός δεν θα αγόραζε στο μωρό του βιβλία ή ότι κανείς καλλιτέχνης δεν θα έδειχνε ενδιαφέρον για ένα έργο που θα απευθυνόταν σε παιδιά ηλικίας 0-3 ετών, η συλλογή αγαπήθηκε εξαρχής και στην πορεία απογειώθηκε, με αποτέλεσμα σήμερα να κατέχει την πρώτη θέση στο βιβλίο για τη βρεφική ηλικία και να μοιάζει να έχει πείσει γονείς και καλλιτέχνες ότι φυσικά και τα μωρά ενδιαφέρονται και έχουν δικαίωμα στα βιβλία! Ειδικά, οι καλλιτέχνες, σκιτσογράφοι και συγγραφείς, δηλώνουν ότι πρόκειται για μια ενθουσιώδη δουλειά σύνθεσης και συμπύκνωσης, καθώς γίνεται προσπάθεια να απαλλάξουν το έργο τους από κάθε τι το περιττό ώστε να αναδείξουν τον πλέον δυναμικό και λιτό εαυτό του. Στόχος τους είναι η αφαίρεση της λεπτομέρειας που είτε περνά απαρατήρητη από τόσο μικρά παιδιά είτε τα συγχέει ανώφελα, η έμφαση στο γενικό περίγραμμα και στο παιχνίδι των έντονων και αντίθετων χρωμάτων, σαν ένα μέσο να διηγηθούν ασυνήθιστες, πρωτότυπες ιστορίες, απαλλαγμένες από προκαταλήψεις και κλισέ, όπου δεν υπάρχουν καλοί και κακοί ή, όπου υπάρχουν, οι ρόλοι τους αντιστρέφονται!
Κεντρικός ήρωας της σειράς είναι ο λύκος που ονομάζεται… Λουλού! Ένας μάλλον ατυπικός λύκος που φοβάται και τη σκιά του μέσα στο δάσος, αγαπά όλα τα ζώα και τα γλυκά της μαμάς του, στενοχωριέται όταν δεν τον παίζουν, ερωτεύεται και ντρέπεται στο σχολείο, πέφτει θύμα κακόβουλων αρνιών και γουρουνιών… Έτσι τα παιδιά ξεχνούν — ή μάλλον δεν μαθαίνουν ποτέ — το στερεότυπο του κακού λύκου και έχουν την ευκαιρία να ταυτιστούν με τον Λουλού που είναι το άκακο λυκάκι των παραμυθιών τους. Δίνει μάλιστα και το όνομα του στη συλλογή: Loulou et compagnie!
