Τα Βραβεία Pulitzer 2024: Μυθιστόρημα, ποίηση, θέατρο, non fiction (γράφει η Αλεξάνδρα Χαΐνη)

Μνήμες εμφυλίου, φυλετικές διακρίσεις, αναζήτηση ταυτότητας, γυναικοκτονίες, περιβαλλοντικές καταστροφές και εθνοτικές συρράξεις: Η φετινή λίστα των υποψήφιων και βραβευμένων με Pulitzer έργων παρότι εξ’ ορισμού «αμερικανο-κεντρική», μας αφορά όλους και όλες.

Από την Αλεξάνδρα Χαΐνη

Απονεμήθηκαν και φέτος μετά βαΐων και κλάδων τα βραβεία Pulitzer. Πολλές οι κατηγορίες των δημοσιογραφικών κυρίως βραβείων, αλλά και μια τριπλή περί γραμμάτων και τεχνών υπό τον γενικότερο τίτλο «Βιβλία, Δράμα & Μουσική» (Books, Drama & Music). Στη συγκεκριμένη λίστα βρέθηκαν 18 βιβλία νικητών και φιναλίστ στις υποκατηγορίες μυθοπλασία, θεατρικό έργο ιστορία, βιογραφία, ποίηση, αυτοβιογραφία, μη μυθοπλαστικό μυθιστόρημα, και μουσική (την οποία όμως δεν θα συμπεριλάβουμε εδώ).

Σύμφωνα με το σκεπτικό της κριτικής επιτροπής (με βάση και τη διαθήκη του Pulitzer), βραβεύονται βιβλία Αμερικανών και Αμερικανίδων συγγραφέων που ασχολούνται «κατά προτίμηση» με τον «αμερικάνικο τρόπο ζωής», και τα οποία εκδόθηκαν κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος.

Το βραβείο σε λογοτεχνικό έργο απονεμήθηκε για πρώτη φορά το 1918 (για τα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 1917) και ονομαζόταν τότε «Βραβείο Pulitzer Μυθιστορήματος». Το 1948 η κατηγορία διευρύνθηκε και περιλαμβάνει επίσης διηγήματα, νουβέλες και ποίηση. Το χρηματικό έπαθλο για κάθε κατηγορία, αντιστοιχεί σε 15.000 δολάρια.

Η επιλογή είναι μια επίπονη διαδικασία: Πέντε επιτροπές διαβάζουν μέσα στο χρόνο περίπου 1.000 τίτλους βιβλίων. Επιλέγουν δεκαπέντε, τους οποίους θέτουν υπόψη της τριμελούς επιτροπής κριτών που εισηγείται με τη σειρά της στο 20μελές Συμβούλιο των Βραβείων (Pulitzer Prize Board) τις τρεις τελικές επιλογές της. Στις αρχές Απριλίου, το Συμβούλιο συνεδριάζει για δυο ημέρες στο Pulitzer World Room του Columbia School of Journalism και ψηφίζει. Το βιβλίο που θα κατακτήσει την πλειοψηφία, στέφεται νικητής. Τα αποτελέσματα δε, παραμένουν μυστικά μέχρι την επίσημη ανακοίνωση της απόφασης. Μάλιστα, από το 1984 και μετά, τα βραβεία δεν απονέμονται στους νικητές και στις νικήτριες απευθείας σε επίσημη εορταστική εκδήλωση, αλλά τους τα παραδίδει η πρυτανική αρχή του Columbia στη διάρκεια δείπνου στη Low Memorial Library του Πανεπιστημίου.

Λογοτεχνικοί διαξιφισμοί

Παρόλο που το βραβείο μυθιστορήματος έχουν λάβει πολλοί αγαπημένοι  συγγραφείς (από την Margaret Mitchell, τον Steinbeck, τον Faulkner, την Harper Lee και την Alice Walker μέχρι την Donna Tartt, τον Cormac McCarthy, την Elizabeth Strout και τον Colson Whitehead), οι περισσότεροι από τους οποίους έχουν μεταφραστεί και στα ελληνικά, στο παρελθόν κάποιοι εξίσου αγαπημένοι δεν είχαν την ίδια τύχη κυρίως λόγω της αναλγησίας και του συντηρητισμού της επιτροπής. Για παράδειγμα το Συμβούλιο είχε απορρίψει το 1963 το θεατρικό έργο του Edward Albee «Ποιος Φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ» ως «ανεπαρκώς ανυψωτικό», λόγω των σκληρών και αθυρόστομων διαλόγων του και των σεξουαλικών αναφορών του. Είχε προηγηθεί το 1941 η απόρριψη «για λόγους γούστου» του μυθιστορήματος «Για Ποιον Χτυπά η Καμπάνα» του Ernest Hemingway, στον οποίο το βραβείο απονεμήθηκε τελικά το 1953 για τον «Γέρο και τη Θάλασσα».

Μυθοπλασία

Το βραβείο: «Night Watch» | Jayne Anne Phillips

Το Pulitzer μυθοπλασίας έλαβε φέτος το βιβλίο «Night Watch» (νυχτερινή βάρδια), της Αμερικανίδας συγγραφέως Jayne Anne Phillips. Το «Night Watch» διαδραματίζεται στο Άσυλο Trans-Allegheny στο Weston, στη Δυτική Βιρτζίνια όπου μια μητέρα και η 12χρονη κόρη της προσπαθούν να γιατρέψουν τις πληγές τους μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο.

Η Phillips πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα το 1989, στην ηλικία των 26 ετών, με το «Black Tickets» μια συλλογή διηγημάτων που χαιρετίστηκε από τους κριτικούς ως «απαράμιλλη στη γενιά της». Το «Night Watch» είναι το όγδοο βιβλίο της και το τελευταίο της τριλογίας της με θέμα τον πόλεμο, μετά το «Machine Dreams» που αφορούσε το Βιετνάμ και το «Lark & Termite» για τον πόλεμο της Κορέας.

Όπως αναφέρει το Associated Press, η Phillips έγραψε το «Night Watch» σε διάστημα 8 ετών στη διάρκεια των οποίων η εποχή του Εμφυλίου της φαινόταν όλο και πιο ανατριχιαστικά οικεία. «Ο εμφύλιος πόλεμος άφησε τεράστιο αποτύπωμα σε αυτή τη χώρα», λέει η ίδια. «Ελπίζω οι άνθρωποι να μπορέσουν να δεχτούν ένα κομμάτι μυθοπλασίας και να αφήσουν στην άκρη τις πολιτικές τους και να νιώσουν πώς ήταν τα πράγματα για τους ανθρώπους εκείνη την εποχή».

Οι φιναλίστ

Στην ίδια κατηγορία, ως φιναλίστ, προτάθηκαν επίσης: το «Wednesday’s Child», της Yiyun Li, μια συλλογή διηγημάτων που γράφτηκαν στη διάρκεια δέκα χρόνων, με θέμα τα γηρατειά και την απώλεια και το «Same Bed Different Dreams», του Ed Park, ένα ευρηματικό μεταμοντέρνο μυθιστόρημα, μια εναλλακτική ιστορία της Κορέας με δολοφόνους, ταινίες τρόμου και επικίνδυνα social media.

Θεατρικό έργο

Το βραβείο: Primary Trust | Eboni Booth

Το θεατρικό έργο «Primary Trust» της Νεοϋορκέζας συγγραφέως και ηθοποιού Eboni Booth, αφηγείται την ιστορία ενός μοναχικού ηλικιωμένου άνδρα που σκορπάει τις ημέρες του πίνοντας στα μπαρ συντροφιά με έναν φανταστικό φίλο, μέχρι που τον σώζει η καλοσύνη των ξένων. «Πιστεύω ότι με έλκουν οι μοναχικές ιστορίες και οι άνθρωποι που μάχονται, ακόμη και ήσυχα, με την αίσθηση της απομόνωσης», λέει η ίδια.

Η Booth έχει σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο του Βερμόντ και στο Τζούλιαρντ και έχει γράψει για τις τηλεοπτικές σειρές «We Were the Lucky Ones» και «Julia», ενώ διατηρεί συμβόλαιο με την HBO. Το «Primary Trust» ανέβηκε το περασμένο καλοκαίρι off-Broadway από το Roundabout Theatre Company. Το πρώτο της θεατρικό έργο, «Paris», ανέβηκε τη σεζόν 2019/2020 από το Atlantic Theater Company.

Οι φιναλίστ

Δύο είναι οι φιναλίστ, το θεατρικό έργο «Here There Are Blueberries» των Moisés Kaufman και Amanda Gronich, ένα δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ με βάση ένα φωτογραφικό άλμπουμ από το Άουσβιτς και το «Public Obscenities» του Shayok Misha Chowdhury, ένα βαθύ δράμα που εξετάζει θέματα ταυτότητας, γλώσσας κλπ. μέσα από το βλέμμα ενός Ινδο-Αμερικανού που επανασυνδέεται με την οικογένειά του στην Ινδία.

Ιστορία

Το βραβείο: «No Right to an Honest Living: The Struggles of Boston’s Black Workers in the Civil War Era» | Jacqueline Jones

Στο «No Right to an Honest Living», η ιστορικός Jacqueline Jones εξετάζει την υποκρισία της Βοστώνης πριν από τον Εμφύλιο Πόλεμο. Η πόλη ήταν γνωστή για τη ρητορική της κατά της δουλείας όμως οι μαύροι κάτοικοί της υπέμειναν ιδιαίτερα σκληρές συνθήκες στον εργασιακό χώρο με αποτέλεσμα να είναι καταδικασμένοι στη φτώχεια, χωρίς ευκαιρίες για ίση απασχόληση. «Αποδεικνύεται ότι οι ριζοσπαστικοί υποστηρικτές της κατάργησης της δουλείας αντιπροσώπευαν μια πολύ μικρή μειοψηφία στη Βοστώνη και ότι ο κοινωνικός καταμερισμός της εργασίας ήταν πραγματικά μεροληπτικός», υποστηρίζει.

Η Jacqueline Jones διδάσκει ιστορία στο Πανεπιστήμιο του Τέξας και διετέλεσε πρόεδρος της American Historical Association. Ειδικεύεται στην αμερικανική κοινωνική ιστορία αλλά και σε θέματα οικονομίας, φεμινισμού, φυλετικών διακρίσεων. Έχει λάβει το βραβείο Bancroft για το βιβλίο της «Labor of Love, Labor of Sorrow: Black Women, Work, and the Family from Slavery to the Present» και έχει προταθεί δύο φορές για το Pulitzer Ιστορίας.

Οι φιναλίστ

«Continental Reckoning: The American West in the Age of Expansion» του Elliott West. Μια επανεξέταση της αμερικανικής Δύσης και του φυσικού και πολιτισμικού μετασχηματισμού της τον 19ο αιώνα. Το βιβλίο καλύπτει τη δεκαετία του 1840, όταν η Δύση φιλοξενούσε διάφορους πολιτισμούς ιθαγενών, και διανύει τις επόμενες τρεις δεκαετίες, κατά τις οποίες οργανώθηκε σε πολιτείες και συνδέθηκε με σιδηρόδρομους και τηλεγραφικά καλώδια.

«American Anarchy: The Epic Struggle between Immigrant Radicals and the US Government at the Dawn of the Twentieth Century» του Michael Willrich. Η  ιστορία του αμερικανικού αναρχικού κινήματος στις αρχές του 20ου αιώνα. Ενώ πολλοί μετανάστες της εργατικής τάξης το έβλεπαν ως ηρωικό, κάποιοι το αντιμετώπιζαν ως τρομακτική και ξενόφερτη ιδεολογία.

Βιογραφία

Τα βραβεία: «King: A Life» | Jonathan Eig

«Master Slave Husband Wife: An Epic Journey from Slavery to Freedom» | Ilyon Woo

Το Pulitzer βιογραφίας μοιράζονται φέτος δύο βιβλία. Το πρώτο, «King: A Life», είναι η βιογραφία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, μια σημαντική μελέτη για τον αγωνιστή των πολιτικών δικαιωμάτων, η οποία βασίζεται σε πρόσφατα δημοσιευμένες τηλεφωνικές μεταγραφές του Λευκού Οίκου, αποχαρακτηρισμένα έγγραφα του F.B.I., επιστολές, προφορικές μαρτυρίες κλπ..

Ο Jonathan Eig έχει εκδώσει μια σειρά από best seller βιογραφίες, όπως «Ali: A Life», «Luckiest Man: The Life and Death of Lou Gehrig», «Opening Day: The Story of Jackie Robinson’s First Season». Μέχρι πρότινος αρθρογραφούσε στην Wall Street Journal.

Στο δεύτερο βιβλίο, το «Master Slave Husband Wife: An Epic Journey from Slavery to Freedom» της Ilyon Woo, μεταφερόμαστε στη Τζόρτζια του 1848, όταν οι William και Ellen Craft, ένα ζευγάρι σκλάβων, δραπετεύουν μεταμφιεσμένοι και καταφέρνουν μετά από πολλές δυσκολίες να φτάσουν στην Αγγλία, όπου θα γράψουν ένα δημοφιλές βιβλίο με θέμα την απόδρασή τους.

Η Ilyon Woo είναι η συγγραφέας του best seller «The Great Divorce: a Nineteenth-Century Mother’s Extraordinary Fight Against Her Husband, the Shakers, and Her Times». Έχει κάνει ανθρωπιστικές σπουδές στο Yale και είναι κάτοχος διδακτορικού στα Αγγλικά από το Columbia. Αρθρογραφεί στο Boston Globe και στη Wall Street Journal.

Ο φιναλίστ

Ένας είναι ο φιναλίστ εδώ, ο Tracy Daugherty και η βιογραφία «Larry McMurtry: A Life». Πρόκειται για την πρώτη εμπεριστατωμένη βιογραφία του  διάσημου Αμερικανού συγγραφέα Larry McMurtry. Ο Daugherty έχει γράψει επίσης βιογραφίες του Joseph Heller και της Joan Didion.

Απομνημονεύματα ή Αυτοβιογραφία

Το βραβείο: «Liliana’s Invincible Summer: A Sister’s Search for Justice»  | Cristina Rivera Garza 

Το βιβλίο «Liliana’s Invincible Summer: A Sister’s Search for Justice» της Cristina Rivera Garza, είναι η ανατρεπτική αφήγηση μιας γυναικοκτονίας στο Μεξικό. Μόνο που το θύμα ήταν η εικοσάχρονη αδερφή της συγγραφέως, Λιλιάνα. Μνήμες, ερευνητική δημοσιογραφία, ποιητική βιογραφία, όλα δεμένα αριστοτεχνικά με το πείσμα που πηγάζει από την απώλεια. Χρησιμοποιώντας επιστολές, αναφορές της αστυνομίας, σχολικά τετράδια, συνεντεύξεις με τους αγαπημένους της Λιλιάνα, η Garza αντιμετωπίζει το τραύμα και εξετάζει πώς αυτή η τραγωδία συνεχίζει να καθορίζει ποια είναι και γιατί πολεμάει σήμερα.

Η μεξικανικής καταγωγής Cristina Rivera Garza είναι βραβευμένη συγγραφέας και καθηγήτρια. Έχει διδάξει σε διάφορα πανεπιστήμια στο Μεξικό και στις ΗΠΑ ιστορία και δημιουργική γραφή και σήμερα συνεργάζεται με το τμήμα Ισπανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Houston.

Οι φιναλίστ

«The Country of the Blind: A Memoir at the End of Sight» του Andrew Leland. Ο συγγραφέας, δημοσιογράφος και podcaster, περιγράφει τη ζωή του με μια ασθένεια από την οποία χάνει σταδιακά την όρασή του.

«The Best Minds: A Story of Friendship, Madness, and the Tragedy of Good Intentions» του Jonathan Rosen. Η περιγραφή της σχέσης του συγγραφέα με τον καλύτερό του φίλο, ο οποίος διαγνώστηκε με σχιζοφρένεια και δολοφόνησε την φίλη του.

Ποίηση

Το βραβείο: «Tripas: Poems» | Brandon Som

Σε αυτή τη συλλογή ποιημάτων ο Som «παίζει» με τη διττή του κληρονομιά, ως Μεξικανός και Κινέζος, φωτίζοντας πτυχές από την ζωή της οικογένειάς του και τονίζοντας την αίσθηση της κοινότητας και της συνεργασίας. Γράφει για τη μεξικανή γιαγιά του που δούλευε νυχτερινή βάρδια στο εργοστάσιο της Motorola αλλά και για τον Κινεζο-Αμερικανό πατέρα του που διατηρούσε ένα μικρό γωνιακό μαγαζί.

Ο Brandon Som κατέχει διδακτορικό στη λογοτεχνία και στη δημιουργική γραφή και μεταπτυχιακό στην ποίηση. Έχει κερδίσει πολλά βραβεία και υποτροφίες. Διδάσκει ποίηση του 20^ου και 21^ου αιώνα, ασιατικο-αμερικανική λογοτεχνία κλπ..

Οι φιναλίστ

Δύο συλλογές σε αυτήν την κατηγορία, το «To 2040» της Jorie Graham, ποιήματα για τη θλίψη, την απώλεια, την ευαλωτότητα και το «Information Desk: An Epic» της Robyn Schiff, ένα χρονικό των περίεργων καταστάσεων που αντιμετωπίζει ένας εργαζόμενος σε μουσείο.

Μη μυθοπλαστικό μυθιστόρημα

Το βραβείο: «A Day in the Life of Abed Salama: Anatomy of a Jerusalem Tragedy» | Nathan Thrall

Το βιβλίο αυτό είναι ίσως το πιο επίκαιρο της λίστας, μια και αφορά την καταγραφή της ζωής στα κατεχόμενα από το Ισραήλ εδάφη της Δυτικής Όχθης, μέσα από το βλέμμα ενός Παλαιστίνιου, ο οποίος χάνει τον πεντάχρονο γιο του σε δυστύχημα επειδή τα ισραηλινά και παλαιστινιακά σωστικά συνεργεία δεν φτάνουν εγκαίρως για λόγους ασφαλείας.

Ο Nathan Thrall είναι ο συγγραφέας του «The Only Language They Understand: Forcing Compromise in Israel and Palestine». Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στο περιοδικό των New York Times, στον Guardian, στο London Review of Books, και στο New York Review of Books. Εργάστηκε επί μια 10ετία στην Ομάδα Διεθνούς Κρίσης, όπου ήταν διευθυντής του Αραβο-Ισραηλινού τμήματος και έχει διδάξει στο κολλέγιο Bard. Κατάγεται από την Καλιφόρνια και ζει στην Ιερουσαλήμ.

Οι φιναλίστ

«Fire Weather: A True Story from a Hotter World» του John Vaillant. Τον Μάιο του 2016, το Fort McMurray, το κέντρο της πετρελαϊκής βιομηχανίας του Καναδά και ο μεγαλύτερος ξένος προμηθευτής της Αμερικής, έπιασε φωτιά. Οχήματα έλιωσαν, ολόκληρες γειτονιές τυλίχτηκαν στις φλόγες. 88.000 άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Μέσα από το πρίσμα της αποκαλυπτικής πυρκαγιάς ο John Vaillant προειδοποιεί ότι δεν πρόκειται για ένα μεμονωμένο γεγονός, αλλά για μια συγκλονιστική προειδοποίηση ότι πρέπει να ετοιμαστούμε σε έναν πιο ζεστό, πιο εύφλεκτο κόσμο.

«Cobalt Red: How the Blood of the Congo Powers Our Lives» του Siddharth Kara. Το κοβάλτιο είναι ένα βασικό ορυκτό που χρησιμοποιείται στις επαναφορτιζόμενες μπαταρίες ιόντων λιθίου που τροφοδοτούν κάθε τύπου συσκευές, από smartphone μέχρι ηλεκτρικά οχήματα. Το βιβλίο, από έναν ακαδημαϊκό που έχει μελετήσει τη σύγχρονη δουλεία, εξετάζει τη φρίκη της εξόρυξης κοβαλτίου, με έμφαση στις επικίνδυνες συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στη βιομηχανία αυτή.

Info: Όλες οι κατηγορίες στο 2024 Pulitzer Prize Winners & Finalists.