Τα Βραβεία Αναγνώστη στην ποίηση- μια χαρτογράφηση, τάσεις και εκδότες (της Βαρβάρας Ρούσσου)

της Βαρβάρας Ρούσσου

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Σε λίγες μέρες θα ανακοινωθεί ο μικρός κατάλογος δηλαδή η βραχεία λίστα του αναγνώστη για τα βιβλία του 2023 και θα ακολουθήσει στις 13 Ιουνίου η ετήσια καθιερωμένη τελετή απονομής.

Με αυτή την ευκαιρία, αξίζει να παρακολουθήσουμε τις λίστες και τα βραβεία στην κατηγορία ποίηση και πρωτοεμφανιζόμενοι στην ποίηση  με μερικά συγκριτικά και ορισμένα πρώτα στατιστικά κυρίως στοιχεία που οδηγούν, όπως είναι εύλογο, σε άλλα ερωτήματα. Όπου δεν υπάρχει χρονολογία γέννησης για τις/τους ποιήτριες/ές οφείλεται στην έλλειψη σχετικών στοιχείων.

****

 

Β. Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΛΙΣΤΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΑΖΩ

Όταν το 2012 έκλεισε το έντυπο εμβληματικό περιοδικό Διαβάζω γεννήθηκε ο διαδικτυακός www.oanagnostis.gr, ( Ο ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ)  λίγους μήνες αργότερα, στις αρχές του 2013 και αποφασίστηκε να συνεχιστεί ο θεσμός των βραβείων. Έτσι, πριν δύο χρόνια, το 2022, τα βραβεία αναγνώστης εόρτασαν την πρώτη τους δεκαετία.

Τα τελευταία βραβεία που έδωσε το ΔΙΑΒΑΖΩ ήταν το 2012 και η λίστα είχε ως εξής:

Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ (γ. 1939), Η ανορεξία της ύπαρξης, Καστανιώτης[βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Γιώργος Αλισάνογλου (γ. 1975), Jesu Christiana. Μια μελλοντική προσευχή, Μαγικό κουτί

Βασίλης Αμανατίδης (γ. 1970), 7: Ποίηση για video games, Νεφέλη

Τάσος Γαλάτης (γ.1937), Κάθοδος, Τυπωθήτω

Βερονίκη Δαλακούρα (γ. 1952), Καρναβαλιστής, Κέδρος

Γιάννης Δάλλας (γ.1924), Περίακτος, Τυπωθήτω

Κατερίνα Ηλιοπούλου (γ. 1967), Το βιβλίο του χώματος, Μελάνι

Δημήτρης Κοσμόπουλος (γ. 1964), Κρούσμα, Κέδρος[βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Γιώργος Μπλάνας (γ. 1959), Στασιωτικά 1-50, Γαβριηλίδης (βραβείο)

Παυλίνα Παμπούδη (γ. 1948), Το σπίτι στους 40 δρόμους, Ροές[βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Ενδιαφέρουσια η ηλικιακή συμπαρουσία των ποιητριών/ών: από τις/τους μεγαλύτερους Δάλλα, Ρουκ, Γαλάτη, Παμπούδη, Δαλακούρα στους ώριμους Μπλάνα, Κοσμόπουλο έως τους τρεις νεότερους που θα αποτελέσουν εκπροσώπους της σύγχρονης ποίησης Ηλιοπούλου, Αμανατίδη, Αλισάνογλου. Οι τρεις αυτοί θα χαρακτηρίσουν με διάφορους τρόπους τα επόμενα χρόνια (2012-2022) με την ποίησή τους αλλά και τις επιτελεστικές δράσεις τους (Αμανατίδης) τη συμβολή τους σε περιοδικά και ποιητικές δράσεις (Ηλιοπούλου, φρμκ) και τον εκδοτικό χώρο (Αλισάνογλου, Σαιξπηρικόν).

Πρωτοεμφανιζόμενοι

Ορφέας Απέργης (γ. 1974), Υ, Πατάκης

Αρετή Γκανίδου (γ. 1960), Ορυκτό φως, Μελάνι

Γιάννης Δούκας (γ. 1981), Στα μέσα σύνορα, Πόλις (βραβείο)

Ιωάννης Α. Ζερβός (γ. 1981), Κρίσιμη μάζα, Μελάνι

Αλέξιος Μάινας (γ. 1976), Το περιεχόμενο του υπολοίπου, Γαβριηλίδης [βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Εάν εξαιρέσουμε την παρουσία της Γκανίδου η οποία θα εκδώσει το 2015 ακόμη μια συλλογή) και τον Ζερβό ο οποίος δεν παρουσιάζεται εκδοτικά μετά την πρώτη αυτή εμφάνιση,  οι λοιποί πρωτοεμφανιζόμενοι στα επόμενα χρόνια όχι μόνο είναι ενεργοί αλλά καταθέτουν ο καθείς αξιόλογες συλλογές ή και αναπτύσσουν θεωρητικό λόγο (Απέργης βλ. και τη συλλογή του Καθαριστήριο όπου ποιητικά καταθέτει θεωρητικά και γραμματολογικά σχήματα).

****

 

Γ. ΟΙ ΛΙΣΤΕΣ ΤΩΝ 11 ΕΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ

Το 2013  η βραχεία λίστα ποίησης διαμορφώθηκε ως εξής:

Μιχάλης Γκανάς (γ. 1944), Άψινθος, Μελάνι [βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Σταύρος Ζαφειρίου (γ. 1958), Προς τα πού, Νεφέλη (βραβείο) [βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Ναταλία Κατσού (γ. 1982), Κοχλίας, Κέδρος

Γιώργος Κοροπούλης (γ. 1960), Gray Scale ή περί της αλλαγής “παραδείγματος”, Ars Nocturna

Μαρία Λαϊνά (γ. 1947), Μικτή τεχνική, Πατάκης

Μανόλης Πρατικάκης (γ. 1943), Κιβωτός, Τυπωθήτω

Κυριάκος Χαραλαμπίδης (γ. 1940), Ίμερος, Μεταίχμιο

Θανάσης Χατζόπουλος (γ. 1961), Πρόσωπο με τη γη, Γαβριηλίδης

Δήμητρα Χριστοδούλου (γ. 1953), Ο τρόμος ως απλή μηχανή, Πατάκης

 

Το ηλικιακό εύρος της λίστας αυτής είναι σχετικά περιορισμένο σε ποιήτριες/ές που έχουν εκδώσει  άνω των τεσσάρων συλλογών, με ήδη κατοχυρωμένη τη σημασία του έργου τους και παγιωμένο ποιητικό σύμπαν (ύφος/τρόπους, θεματικές). Ξεχωρίζει η κατά πολύ νεότερη Ναταλία Κατσού με τη δεύτερη μόλις συλλογή της (η πρώτη Μαγωδός 2008 Καστανιώτης).

 

Στις/ους πρωτοεμφανιζόμενες/ους ποιητριες/ές, περιλαμβάνονται οι:

Αντιγόνη Βουτσινά, Το λάθος ποίημα, Μελάνι

Ελένη Γαλάνη (γ. 1976), Παρκούρ, Γαβριηλίδης

Εσμεράλδα Γκέκα (γ. 1992), Pulchritudo Bestiae, Γαβριηλίδης [βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Λένια Ζαφειροπούλου (γ. 1979), Paternoster Square, Πόλις (βραβείο) [βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Ιωαννίδης Ιωάννης (γ. 1965), Τοκάτα για την κόρη με το χαμένο πρόσωπο, Κέδρος

Βάγια Κάλφα (γ. 1984), Απλά πράγματα, Γαβριηλίδης (βραβείο Ακαδημίας Αθηνών «Γ. Αθάνας» και βραβείο Γ. Βαρβέρης Εταιρείας Συγγραφέων) [βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Θωμάς Κιάος (γ. 1979), Είδη εποχής, Γαβριηλίδης [βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Ηλίας Σεφερλής (γ.1991), Μικρόκοσμος για αγρίους, Γαβριηλίδης.

Αυτή τη χρονιά ενώ η κατηγορία πρωτοεμφανιζόμενοι ήταν διακριτή σε ποιητές και πεζογράφους δεν είχαν θεσμοθετηθεί δυο ξεχωριστά βραβεία.  Έτσι, η Λένια Ζαφειροπούλου βραβεύτηκε για το Paternoster Square (Πόλις) στην κατηγορία «Πρωτοεμφανιζόμενοι συγγραφείς». Αξιοπρόσεκτη είναι η εγγύτητα των κρίσεων μεταξύ επιτροπής αναγνώστη και εκείνης των κρατικών στην κατηγορία των πρωτοεμφανιζόμενων. Στους πρωτοεμφανιζόμενους παρατηρείται ηλικιακό εύρος.

To 2014 οι δυο λίστες διαμορφώνονται έτσι:

Γιάννης Δούκας (γ. 1981), Το σύνδρομο Σταντάλ, Εκδόσεις Πόλις [βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Δημήτρης Ελευθεράκης (γ. 1978), Εγκώμια, Εκδόσεις Πατάκη (βραβείο)

Αντώνης Ζέρβας (γ. 1953), Μερησαήρ, Μερησαήρ… Ειρμοί νεκρώσιμοι, Μελάνι.

Αλέξανδρος Ίσαρης (γ. 1941), Εγώ ένας ξένος. Ποιήματα 1967-2011, Κίχλη

Πάνος Κυπαρίσσης (γ. 1945), Τα τιμαλφή,  Μελάνι [κρατικό βραβείο]

Γιώργος Μπρουνιάς (γ. 1946), Χνάρια λαφριά, Εκδόσεις Το Ροδακιό.

Θοδωρής Ρακόπουλος (γ. 1981), Ορυκτό δάσος, Εκδόσεις Νεφέλη.

Στρατής Πασχάλης (γ. 1958) , Τα εικονίσματα, Εκδόσεις Γαβριηλίδης.

Χρήστος Τσιάμης, Μαγικό Μανχάτταν, Εκδόσεις Μελάνι.

Αντώνης Φωστιέρης (γ. 1953), Τοπία του Τίποτα, Εκδόσεις Καστανιώτη [βραχεία λίστα κρατικών]

Η λίστα τους έτους περιλαμβάνει ηλικιακά μεγαλύτερους ποιητές με εξαίρεση του; Ελευθεράκη, Δούκα και Ρακόπουλο, τρεις νεότερους με σημαντική παρουσία στα επόμενα χρόνια. Ο Δούκας βραβεύτηκε ως πρωτοεμφανιζόμενος την τελευταία χρονιά βραβείων του Διαβάζω ενώ ο Ελευθεράκης βραβεύεται για την πέμπτη συλλογή του.

 

Πρωτοεμφανιζόμενοι

Δήμητρα Αγγέλου (γ. 1984), Στάζουν μεσάνυχτα, Εκδόσεις Μελάνι (3^η) [βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Μαρία Βαχλιώτη (γ. 1973) , Άλλα λόγια, Εκδόσεις Μελάνι (βραβείο)

Μαρία Κουλούρη (γ. 1975), Μουσείο άδειο, Εκδόσεις Μελάνι. [βραχεία λίστα κρατικών]

Άννα Κουππάνου, Πραγμάτω(ν)ποίηση: Βλέπουμε την θέα μόνοι, Εκδόσεις Μελάνι.

Όλγα Παπακώστα (γ. 1966), Όχι ακόμη Κάρμεν, Εκδόσεις Πατάκη (2^η)

Ανδρονίκη Μαστοράκη, Αλφαβητάριο, Εκδόσεις Εκάτη.

Το βιβλίο του Ίσαρη ανήκει στις συγκεντρωτικές εκδόσεις οι οποίες στα επόμενα χρόνια θα εξαιρεθούν από τις λίστες υποψηφιότητας. Αξιοσημείωτο το γεγονός ότι στα κρατικά βραβεία πρωτοεμφανιζόμενοι/ες (εδώ η Μ. Κουλούρη) συνυπάρχουν στην ίδια λίστα. Οι Κουππάνου και Μαστοράκη δεν εξέδωσαν ποιητική συλλογή στα επόμενα χρόνια αλλά δραστηριοποιήθηκαν στην παιδική λογοτεχνία.

Το 2015  οι λίστες συγκροτούνται όπως παρακάτω:

Ζέφη Δαράκη (γ. 1939), Η σπηλιά με τα βεγγαλικά, Νεφέλη [κρατικό βραβείο]

Σταύρος Ζαφειρίου (γ. 1958), Δύσκολο, Νεφέλη.

Ιωάννης Π. Α. Ιωαννίδης (γ. 1965), Παραλλαγές πάνω στην τέχνη της φυγής και ένα απονενοημένο ριτσερκάρ, Κέδρος.

Διονύσης Καψάλης, Μια υπόθεση ευδαιμονίας, Άγρα.

Δημήτρης Κοσμόπουλος (γ. 1964), Κατόπιν εορτής, Ερατώ.

Ευτυχία Παναγιώτου (γ. 1980), Χορευτές, Κέδρος.

Θοδωρής Ρακόπουλος (γ. 1981), Η συνωμοσία της πυρίτιδας, Νεφέλη.

Κυριάκος Συφιλτζόγλου (γ. 1983), Με ύφος ινδιάνου, Μελάνι.

Άντεια Φραντζή (γ. 1945), Στιχάρι, Γαβριηλίδης.

Δήμητρα Χ. Χριστοδούλου (γ. 1953), Το ελάχιστο ψωμί της συνείδησης, Μελάνι

Η ηλικιακή κλίμακα του έτους αυτού παρουσιάζεται ιδιαίτερα ευρεία: από την Δαράκη (γ. 1939) με ήδη ευρύ έργο και την Άντεια Φραντζή (γ. 1945) στους  Καψάλη (γ. 1952), Χριστοδούλου (γ. 1953), Ζαφειρίου (γ. 1958) με παγιωμένο ύφος στον Κοσμόπουλο (γ. 1964) και στους τρεις νεότερους (Παναγιώτου, Ρακόπουλο, Συφιλτζόγλου) ως εκπροσώπους μιας νεότερης ομάδας ποιητριών/των που θα σηματοδοτήσει τη στροφή της σύγχρονης ποίησης.

Πρωτοεμφανιζόμενοι

Αντωνίου Σούλα, Το φως των εσοχών, Το ροδακιό.

Αχμέτης Ελευθέριος (γ. 1986) , Επτά, Εκάτη.

Καραγιάννη Ναταλία, Σαράντα, Άγρα.

Λογγινίδης Παναγιώτης (γ. 1980), Αναίτια εποχή, Κέδρος.

Μαργαρίτη Ειρήνη(γ. 1979), Φλαμίνγκο, Μελάνι. (βραβείο Γιάννης Βαρβέρης Εταιρείας Συγγραφέων)[βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Σίγμα Ιάσονας [Δημήτρης Σδρόλιας], Χρονόσωμα, Κέδρος.

Φίλη Μαρία (γ.1993), Το πιο παράξενο απόκτημα των εντόμων, Μελάνι. (βραβείο) (κρατικό βραβείο)

 

Το 2016 οι υποψήφιοι ήταν οι:

Δημήτρης Αγγελής(γ. 1973), Ένα ελάφι δακρύζει πάνω στο κρεβάτι μου, Πόλις [κρατικό βραβείο]

Παναγιώτης Γαλανόπουλος (γ. 1957), ΣΤΟ ΔΙΑΒΟΛΟ κρύβουνε τις λεπτομέρειες (το φίδι ποίημα), κουκούτσι (2^ος)

Άννα Γρίβα (γ. 1985), Έτσι είναι τα πουλιά, Γαβριηλίδης,

Βασίλης Ζηλάκος (γ. 1980), Το κελαηδιστό πουκάμισο, κουκούτσι,

Κατερίνα Ηλιοπούλου (γ. 1967), Μια φορά κάθε τοπίο κι ολότελα, Μελάνι (3^η)

Βικτωρία Καπλάνη (γ. 1961), Η άγνωστη φίλη, Γαβριηλίδης,

Ανθή Μαρωνίτη (γ. , Η μόνη της περιουσία, Άγρα,

Χαρά Ναούμ (γ. 1985), Τα βράδια πίσω απ’ τα πουλιά, Μανδραγόρας,

Ιορδάνης Παπαδόπουλος (γ.1976), Μπρα ντε φερ, ένας χειρισμός πρόγνωσης, Τυπωθήτω-λάλον ύδωρ (3^ος)

Κυριάκος Συφιλτζόγλου (γ. 1983), Στο σπίτι του κρεμασμένου, Θράκα (βραβείο).

 

Πολύ μεγάλη απόκλιση από την αντίστοιχη λίστα κρατικών βραβείων με μόνο κοινό στοιχείο τη συλλογή του Δ. Αγγελή.

Οι πρωτοεμφανιζόμενοι υποφήφιοι ήταν:

Ένο Αγκόλι (γ. 1994), Ποιητικό αίτιο, Εντευκτήριο, [βραχεία λίστα Εταιρείας Συγγραφέων]

Μαίρη Κλιγκάτση (γ. 1985), Πλευρικά, Γαβριηλίδης (2^η) [βραχεία λίστα κρατικών βραβείων] [βραχεία λίστα Εταιρείας Συγγραφέων]

Κολτσίδας Χρήστος (γ.1991), Τα ορεινά, Μελάνι, (κρατικό βραβείο) [βραχεία λίστα Εταιρείας Συγγραφέων]

Κορρυβάντη Κωνσταντίνα (γ. 1989), Μυθογονία, Μανδραγόρας (3^η) [βραχεία λίστα κρατικών βραβείων] [βραχεία λίστα Εταιρείας Συγγραφέων]

Λούντζης Αλέκος (γ. 1978), ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ κάποια γράμματα για κάποια πράγματα, Γαβριηλίδης, (βραβείο)

Οικονόμου Βασιλεία (γ. 1983), Το υπόλοιπο της αφαίρεσης, Γκοβόστης,

Παπαδοπούλου Ξένια (γ. 1982), Το κάλεσμα του φασιανού, Ηριδανός

Φαντριδάκη Δάφνη (γ. 1982), Ακίδες, Μανδραγόρας. [βραχεία λίστα Εταιρείας Συγγραφέων]

 

Και πάλι μια σχετική σύγκλιση βραβείων αναγνώστη με τα κρατικά στους πρωτοεμφανιζόμενους ενώ δυο νέοι εκδοτικοί εμφανίζονται: κουκούτσι και Θράκα.

 

Το 2017 η μικρή λίστα

Γιώργος Βέης (γ. 1955), Για ένα πιάτο χόρτα,Ύψιλον.

Φοίβη Γιαννίση (γ.1964), Ραψωδία, Gutenberg.

Αντώνης Ζέρβας (γ.1953), Διάλογοι με τον Αρχίλοχο, Περισπωμένη.

Παναγιώτης Ιωαννίδης (γ. 1978), Πολωνία, Καστανιώτης [βραχεία λίστα κρατικών]

Λένα Καλλέργη (γ. 1978), Περισσεύει ένα πλοίο, Γαβριηλίδης (2^η)[βραχεία λίστα κρατικών]

Χριστίνα Οικονομίδου (γ. 1965), Τέσσερις εποχές στον δρόμο, Απόπειρα.

Δημήτρης Πέτρου (γ. 1970), Χωματουργικά, Μικρή Άρκτος (3^ος)

Σταμάτης Πολενάκης (γ. 1970), Τα τριαντάφυλλα της Μερσέδες, Μικρή Άρκτος (βραβείο) (κρατικό βραβείο)

Νίνα Ρίζου, Τροχάδην σκιές, Γυαλός.

Θανάσης Χατζόπουλος (γ.1961), Φιλί ζωής, Κίχλη.

 

Η λίστα των πρωτοεμφανιζόμενων

Μαρία Αγγελοπούλου (γ. 1988), Η απουσιολόγος, Θράκα.

Δημήτριος Δημητριάδης (γ. 1976), Χρόνος αυτόχειρας, Γκοβόστης.

Ελένη Κοσμά (γ. 1984) , Φιλιά στη γη, Πόλις (3^η)

Ντούξη Ελένη (γ. 1979), Μείον δεκάξι, Μελάνι (βραβείο)

Σιώζιου Δανάη (γ. 1987), Χρήσιμα Παιδικά Παιχνίδια, Αντίποδες (2^η) (βραβείο Εταιρείας Συγγραφέων και κρατικό βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου εξ ημισείας)

Τρεκλίδης Μάξιμος (γ. 1992), Εωθινά βαλς ενός μόνου, Γαβριηλίδης.

Φυτοπούλου Πελαγία (γ. 1972), Κούκος, Θράκα

 

Το 2018 η λίστα των ποιητών/τριών:

Άννα Γρίβα (γ. 1985), Σκοτεινή κλωστή δεμένη, Γαβριηλίδης (2^η)

Γιώργος Κακουλίδης (γ. 1956), Περαστικός είμαι και ονειρεύτηκα, Γαβριηλίδης

Γιώργος Λίλλης (γ. 1974), Ο άνθρωπος Τανκ, Θράκα

Γιώργος Μπλάνας (γ.1959), Τερατούργημα, Γαβριηλίδης

Λιάνα Σακελλίου (γ. 1956), Όπου φυσά γλυκά η αύρα, Gutenberg

Σωτήρης Σαράκης (γ. 1949), Στο σιδεράδικο της Λήμνου, Κουκίδα

Γιάννης Στίγκας (γ. 1977), Εξυπερύ σημαίνει χάνομαι, Μικρή άρκτος[βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Γιάννης Τζανετάκης (γ. 1956), Θαμπή πατίνα, Πόλις (βραβείο)

Δήμητρα Χριστοδούλου(γ. 1953), Παράκτιος οικισμός, Μελάνι (3^η) [βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Γιώργος Ψάλτης (γ. 1969), Εσένα, Ίκαρος

 

Και πρωτοεμφανιζόμενων

Γιώργος Ανδρέου (γ. 1977), Παιδί στο γόνατο, Γκοβόστης

Γιάννης Βιτσαράς (γ. 1989), Σχιζοφασία, Οδός Πανός (3^ος)

Ειρήνη Γιαννάκη (γ. 1979), Η αλφαβήτα των πραγμάτων, Μελάνι (2^η)

Μυρσίνη Γκανά, Τα πέρα μέρη, Μελάνι (βραβείο) [βραχεία λίστα Εταιρείας Συγγραφέων)]

Παναγιώτης Δημητριάδης (γ. 1982), Ο φόνος του λευκού, Θράκα

Νικόλας Κουτσοδόντης (γ. 1987),  Χαλκομανία, Εντύποις

Εύα Σπαθάρα, Ντάλιτ, Θράκα

Βάλια Τσαϊτά – Τσιλιμένη (γ. 1986), Άγρια Χόρτα, Κίχλη [βραχεία λίστα κρατικών βραβείων και βραχεία λίστα Εταιρείας Συγγραφέων]

 

Για το 2019

Κατερίνα Αυγέρη (γ. 1982), Μονά παπούτσια περιπάτου, Γκοβόστης

Γιώργος Βέλτσος (γ. 1944), Λευκή Ελλάδα, Περισπωμένη

Χάρης Βλαβιανός (γ. 1957), Αυτοπροσωπογραφία του λευκού, Πατάκης (βραβείο) [βραχεία λίστα κρατικών]

Ηλίας Γκρης (γ. 1952), Σαν άλλος Οιδίποδας, Γκοβόστης

Ιωάννης Ιωαννίδης (γ. 1965), Μετά τα αφύσικα, Κέδρος

Κώστας Καναβούρης (γ. 1955), Αποθήκη καταλοίπων ηδονής, Μελάνι (2^ος)

Δημήτρης Κοσμόπουλος (γ. 1964), Θέριστρον, Κέδρος

Όλγα Παπακώστα (γ. 1966), Μεταμορφώ(θ)εις, Πατάκης (3^η) (βραχεία λίστα κρατικών)

Αγγελική Πεχλιβάνη (γ.1965), Πεζή οχούμενη, Κίχλη

Μαρία Τοπάλη (γ.1964), Μαζί τ΄ακούγαμε, Πατάκης

Ποιήτριες/ές γεννημένες/οι στις δεκαετίες του ’60 και του ’50 στη λίστα αυτής της χρονιάς με μόνη την Κατερίνα Αυγέρη από τις νεότερες ποιήτριες με την τρίτη συλλογή της.

Και πρωτοεμφανιζόμενοι

Βικτωρία Γεροντάσιου, Μικρές καταιγίδες, Θράκα [βραχεία λίστα Εταιρείας Συγγραφέων]

Νάντια Δουλαβέρα, Μεσοτοιχία, Μελάνι (3^η) (βραβείο Εταιρείας Συγγραφέων)

Χρήστος Μαρτίνης (γ. 1985), Το ξένο φως, Υποκείμενο (ζήτησε να εξαιρεθεί)

Εύη Μαυρομμάτη (γ. 1978), Όχι τα λόγια, Ροές (2^η)

Έλια Οικονομίδου (1969), Κήπος οριστικά, Περισπωμένη

Άκης Παραφέλας (γ. 1989), Παρασημαντική, Θράκα (βραβείο) [βραχεία λίστα Εταιρείας Συγγραφέων]

Χρήστος Σιορίκης (γ. 1989), Η πρώτη φορά, Αντίποδες

 

Το 2020

Αντιόχου Γιάννης (γ. 1969), Αυτός, ο κάτω ουρανός, Ίκαρος (κρατικό βραβείο)

Βέλτσος Γιώργος (γ. 1944), 1944, Κανένας εαυτός, Πατάκης

Βρεττός Σπύρος (γ. 1960), Διαπραγματεύσεις, Γαβριηλίδης

Ζαφειρίου Σταύρος (γ. 1958) Τα φυσικά πράγματα, Νεφέλη [βραχεία λίστα κρατικών]

Μαργαρίτη Ειρήνη (γ. 1979), Φλου, Σαιξπηρικόν

Μοσχοβάκος Νίκος (γ. 1946), Ζεύξη ασωμάτων, Μελάνι

Μπουκάλας Παντελής (γ. 1957), Μηλιά μου αμίλητη, Άγρα (2^ος) [βραχεία λίστα κρατικών]

Παπαδάκη Αθηνά (γ. 1945), Δύση, Γαβριηλίδης

Χουλιαράκης Δημήτρης (γ. 1957), Ψυχή στα δόντια, Ροδακιό (βραβείο)

Χριστοδούλου Δήμητρα (γ. 1953), Είκοσι τέσσερις χτύποι και σιωπή, Μελάνι (3^η)

Η λίστα της χρονιάς περιλαμβάνει ηλικιακά μεγαλύτερες/ους και καταξιωμένες/ους ποιήτριες/ές (Παπαδάκη, Χριστοδούλου, Ζαφειρίου) φτάνοντας στο όριο των γεννημένων στη δεκαετία του ’80 (Μαργαρίτη).

 

Πρωτοεμφανιζόμενοι

Ελούλ Χρήστος, Η πανσέληνος του θανάτου, Ενδυμίων

Καρπούζης Γιάννης (γ. 1984), Ο χάρτινος χρόνος τελείωσε, Πανοπτικόν (βραβείο) [βραχεία λίστα κρατικών]

Μασσάρου Σόνια, Poetica pοvera, Κουκκίδα (2^η)

Νεζής Α. Ι.(γ. 1976), Επίσημος έλεγχος σφαγείων, Ενδυμίων

Παπαλαμπροπούλου Ελένη (γ. 1980), Διάφανο καταφύγιο, Θράκα (3^η)

Τη χρονιά αυτή παρατηρείται πλήρης απόκλιση μεταξύ βραχείας λίστας βραβείων Εταιρείας Συγγραφέων και αναγνώστη.

 

Το 2021

Αγγέλου Δήμητρα (γ. 1984), Ημερολόγια μελισσιού, Σμίλη

Αρχιμανδρίτη Μαρία (γ.1981), Πουέντε, Πόλις

Βέλτσος Γιώργος (γ. 1944), Ημερολόγιο ενός αθέατου εγκλεισμού, Περισπωμένη

Γκανά Μυρσίνη, Εγώ έχω κι άλλα πράγματα που αγαπώ, Μελάνι (3^η) [βραχεία λίστα κρατικών]

Δαράκη Ζέφη (γ. 1939), Συναντήσεις στο άβατο, Ύψιλον

Καψάλης Διονύσης (γ.1952), Σημειώσεις για τη μουσική του κόσμου, Άγρα (2^ος) [βραχεία λίστα κρατικών]

Λαϊνά Μαρία (γ. 1947), Ό,τι έγινε, Πατάκης (βραβείο) [βραχεία λίστα κρατικών]

Λιώση Ματίνα, Ερκουλάνεουμ, Μελάνι

Παπαλεξάνδρου Αριστέα (γ. 1970), Νυχτερινή Βιβλιοθήκη, Κέδρος

Φωστιέρης Αντώνης (γ. 1953), Θάνατος ο δεύτερος, Καστανιώτης

 

Πρωτοεμφανιζόμενοι

Αρίστη Ζαΐμη (γ. 1991), Στραβαίγκιν, Κόσμος πλανόδιος, Μελάνι (3^η) [βραχεία λίστα Εταιρείας Συγγραφέων]

Καλούδη Κορίνα (γ. 1966), Και βέβαια τους φοβάμαι, Περισπωμένη (2^η)

Καρρά Ελένη (γ. 1968), Μετρό (ει) αυτή λύπη, Μελάνι [βραχεία λίστα Εταιρείας Συγγραφέων]

Μαύρος Δημήτρης (γ. 1996), Αυτιστικός θεός, Gutenberg

Νιώπα Έταμπελ, ΣΤΟΙΧΕΙΑ, Μελάνι [βραχεία λίστα Εταιρείας Συγγραφέων]

Περδίκη Σοφία, Το αιώνιο αίνιγμα, Κίχλη

Τζιρίτα – Ζαχαράτου Τώνια (γ. 1993), Δεύτερη νεότητα, Θράκα (βραβείο) [βραχεία λίστα κρατικών]

Χατζηδημητρίου Σοφία (γ. 1973), Άγνωστοι αγαπημένοι, Μελάνι

Χιώτης Γιώργος (γ. 1996), Αφαιρώ από μέσα μου τη λέξη, Σαιξπηρικόν[βραχεία λίστα κρατικών]

Χρόνη Εύη (γ. 1992), Μήτρα, Φαρφουλάς

 

Το 2022

Γιώργος Αλισάνογλου (γ. 1975), Κυψέλες, Κίχλη (3^ος)

Αθηνά Βογιατζόγλου (γ. 1966), Πορτρέτα, Κέδρος

Βικτωρία Καπλάνη (γ. 1961), Μεταίχμιο, Γράφημα

Δήμητρα Κωτούλα (γ. 1974), Θα ήσουν εντελώς ανυπεράσπιστος, Πατάκης (2^η)

Αλέκος Λούντζης (γ. 1978), Οι επόμενοι εμείς, Στιγμός

Στρατής Πασχάλης (γ. 1958), Η Μεγάλη Παρασκευή – Ο τοίχος με την κόκκινη βουκαμβίλια, Κάπα

Δανάη Σιώζιου (γ. 1987), Ενδεχόμενα τοπία, Αντίποδες

Γιάννης Στίγκας (γ. 1977) – Νικόλας Ευαντινός (γ. 1982), Κωμωδία, Άγρα

Θανάσης Χατζόπουλος (γ. 1961), Υπό κατασκευήν σημαίες, Πόλις (βραβείο)

Δήμητρα Χ. Χριστοδούλου (γ. 1953), Ευγενής ναυσιπλοΐα, Μελάνι

 

Πρωτοεμφανιζόμενοι

Ελένη Αθανασίου (γ. 1998), Τεφροδόχος σε ένα φεστιβάλ techno, Θράκα

Αριάδνη Καλοκύρη (γ. 1986), Χώρα αναμονής, Κίχλη (2^η)

Μαρία Καντ (Καντωνίδου), stanza, Gutenberg (3^η) ( εξ ημισείας βραβείο  Εταιρείας Συγγραφέων)

Φωτεινή Καπελλάκη (γ. 1981), Το ελάχιστο σώμα, Ενύπνιο (βραβείο)

Σοφία Λεβαντή, Διάβαση, Ενύπνιο

Βαγγέλης Μπριάνας (γ. 1992), Ντελάλης, Θράκα [βραχεία λίστα  Εταιρείας Συγγραφέων]

Κωνσταντίνα Παναγιωτοπούλου, Πλεξούδα σε κουτί, Κουκκίδα

Ευά Παπαδάκης (γ , μερακλίνα, κουκιμπιμπέρισσα, ομπλαντί, Στιγμός (εξ ημισείας βραβείο   Εταιρείας Συγγραφέων)

Αναστασία Πούλου, Δυο μικρά χέρια, Θράκα

Σαπφώ Σούτσου (γ. 1993), Μάρτης αγνώστου μήνα, Εκάτη [βραχεία λίστα Εταιρείας Συγγραφέων]

 

Το 2023

Αμανατίδης Βασίλης (γ. 1970), ∞: Αποκατάσταση, Νεφέλη

Απέργης Ορφέας (γ. 1974), Δασκαλόπετρα, Νεφέλη (2^ος)

Δαράκη Ζέφη (γ. 1939), Αόρατη Μαρία, Υψιλον[βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Ζαφειρίου Σταύρος (γ. 1958), Πράσινος ουρανός, μπλε χορτάρι, Νεφέλη (κρατικό βραβείο)

Καλούδη Κορίνα (γ. 1966), Χρειάστηκε να κλέψω, Περισπωμένη

Καψάλης Διονύσης (γ. 1952), Καταρράκτης, Άγρα (3^ος) [βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Λυμπέρη Κλεοπάτρα (γ. 1953), Το δεν είμαι ακόμα, Ίκαρος

Πέτρου Δημήτρης (γ. 1970), Εικοστός κόσμος, Πόλις (βραβείο) [βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Πολενάκης Σταμάτης (γ. 1970), Birds in the night, Ενύπνιο [βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Ρακόπουλος Θοδωρής (γ. 1981), Στις εθνικές οδούς, Νεφέλη

 

Πρωτοεμφανιζόμενοι

Ανδρέου Παύλος (γ. 2000), παγωτό δακρυγόνο, Θράκα

Απέργη Αντωνία (γ. 1990), Δέρμα ρυζόχαρτο, Ενύπνιο

Κολιοπούλου Κατερίνα (γ. 1989), Εντωμεταξύ, Ενύπνιο[βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Λερούνης Κων/νος, Ζώντες και όμως τεθνεώτες, Αρμός (3^ος)

Νικολάου Κωνσταντίνος (γ. 1979), Βιογραφία ενός χεριού, Περισπωμένη

Πολυκανδριώτη Γεωργία (γ. 1981), Το μανταρίνι, ΑΩ [βραχεία λίστα Εταιρείας Συγγραφέων]

τρία έψιλον, γνωρίζω αυτές που πλέκουν στη μέση της θάλασσας, Θράκα (2^η) (βραβείο   Εταιρείας Συγγραφέων) [βραχεία λίστα κρατικών βραβείων]

Φίλιππας Άρης (γ. 1995), Αυτοί που πεθαίνουν είναι πάντα οι άλλοι, Θράκα [βραχεία λίστα  Εταιρείας Συγγραφέων]

Χατζηγεωργίου Νάντη (γ. 1991), ήδη προς εξαφάνιση, Θίνες (βραβείο)

 

Γ. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Οι εκδοτικοί οίκοι με τις περισσότερες συμμετοχές στα βραβεία είναι: Μελάνι (28), Γαβριηλίδης (20),  Θράκα (16 με πρώτη εμφάνιση στα βραβεία το 2017), Πατάκης, Νεφέλη, Κέδρος (10), Πόλις (8), Κίχλη (7), Περισπωμένη, Ενύπνιο (5) (το Ενύπνιο από το 2022).

Οι νεότεροι και μικρότεροι εκδοτικοί Θράκα, Ενύπνιο, Περισπωμένη τα τελευταία πέντε χρόνια συναγωνίζονται δυναμικά τους παλαιότερους μεγάλους (Πατάκης, Κέδρος). Η υποχώρηση του Κέδρου και του Πατάκη στα ποιητικά άνοιξε ακόμη περισσότερο το πεδίο σε νεότερους εκδοτικούς.

Ορισμένοι, όπως το Μελάνι και η Θράκα, αναδεικνύονται ως κατεξοχήν ποιητικοί εκδοτικοί όπως εξάλλου είχε φανεί από σχετικά στατιστικά.[1] Ιδίως μετά τη διάλυση του Γαβριηλίδη η Θράκα υποδέχεται τις/τους νέες/νέους ποιήτριες/ές. Ειδικά η Θράκα συγκεντρώνει τρία βραβεία, μία τρίτη θέση και μια δεύτερη. Το Μελάνι κατέχει τέσσερα βραβεία, και μάλιστα στις/ους πρωτοεμφανιζόμενες/ους (Φίλη, Βαχλιώτη, Ντούξη, Γκανά), ενώ δυο φορές έχει τη δεύτερη και έξι φορές την 3^η θέση στις 28 συμμετοχές του οπότε η συμβολή του στο ποιητικό πεδίο θεωρείται κρίσιμη. Ο εκδοτικός Πόλις που συστεγάζει τελευταία σημαντικούς νεότερους (Αγγελής, Πέτρου) και πιο νέους (Γλυνιαδάκη, Γούλας, Νικολαΐδης) και παλαιότερες/ους (Μπακονίκα, Ζαφειρίου, Κουτσουμπέλη, Χατζόπουλος) ποιήτριες/ές τα τελευταία χρόνια έχει τέσσερα βραβεία και μια τρίτη θέση. Ο Πατάκης συγκεντρώνει δυο βραβεία (Χατζόπουλος, Πέτρου) ενώ έχει μια 2^η και μια 3^η θέση.

Στις λίστες αναγνώστη τις περισσότερες φορές, πέντε, περιλαμβάνεται η Δήμητρα Χριστοδούλου (2013, 2015, 2018, 2020, 2022) ενώ ο Σταύρος Ζαφειρίου εμφανίζεται τέσσερις φορές (2013, 2015, 2020, 2023) και λαμβάνει το 2013 το βραβείο αναγνώστη ενώ το 2023 του απονέμεται το κρατικό βραβείο.

Τρεις φορές συμμετέχουν οι: Γιώργος Βέλτσος, Ζέφη Δαράκη, Ιωάννης Ιωαννίδης, Δημήτρης Κοσμόπουλος, Θοδωρής Ρακόπουλος, Θανάσης Χατζόπουλος,.

Δυο φορές οι:  Γιώργος Αλισάνογλου, Δήμητρα Αγγέλου, Βασίλης Αμανατίδης, Ορφέας Απέργης, Μυρσίνη Γκανά, Γιάννης Δούκας, Αντώνης Ζέρβας, Κατερίνα Ηλιοπούλου, Άννα Γρίβα, Κορίνα Καλούδη, Βικτωρία Καπλάνη, Διονύσης Καψάλης, Μαρία Λαϊνά, Αλέκος Λούντζης, Γιώργος Μπλάνας, Όλγα Παπακώστα, Στρατής Πασχάλης, Δημήτρης Πέτρου, Σταμάτης Πολενάκης, Δανάη Σιώζιου, Γιάννης Στίγκας, Αντώνης Φωστιέρης.

Στις/ους πρωτοεμφανιζόμενες/ους οι μικροί εκδοτικοί θίνες, Ενύπνιο και Πανοπτικόν έχουν από ένα βραβείο (Χατζηγεωργίου, Καπελλάκη, Καρπούζης αντίστοιχα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι και οι τρεις προσανατολίζονται στην ποίηση, ιδίως οι θίνες (Γκιούλος) και το Ενύπνιο (Πολενάκης, Κατσαρού, Φυτοπούλου κ.ά.).

Μια φορά μόνο η λίστα πρωτοεμφανιζόμενων του αναγνώστη περιείχε λιγότερα από δέκα βιβλία: το 2020 με μόλις τα μισά. Αν και το 2019 δεν είναι τόσο μακρινό, από τις/τους ποιήτριες/ές αυτής της λίστας μόνον ο Α. Ι. Νεζής (γ. 1976) έχει εκδώσει άλλες τρεις συλλογές. Οι  Άκης Παραφέλας και Χρήστος Σιορίκης, όπως και ορισμένες/οι από τις/τους νεότερες/ους αν και δεν παρουσίασαν άλλη συλλογή είναι ενεργοί σε ποιητικές δράσεις, παρουσιάσεις ή κριτικά κείμενα.

Γενικά οι Χρήστος Ελούλ, Σόνια Μασσάρου, Ελένη Παπαλαμπροπούλου, Γιάννης Καρπούζης, Ηλ. Σεφερλή, Σούλα Αντωνίου, Άννα Κουππάνου, Ανδρ. Μαστοράκη, Δάφνη Φαντριδάκη, Ξένια Παπαδοπούλου, Ιωάννης Ζερβός δεν έχουν παρουσιαστεί με άλλο ποιητικό βιβλίο.

 

Γράφοντας αυτό το κείμενο αναρωτήθηκα εάν, πέρα από ορισμένα στατιστικά στοιχεία, μπορεί να οδηγήσει σε άλλες σκέψεις. Για παράδειγμα τι σημαίνει η διαφοροποίηση ή η σύγκλιση κρίσεων μεταξύ επιτροπών; Αν και τέτοιες αποφάσεις ως ένα βαθμό είναι συναρτημένες με τη σύσταση των επιτροπών συχνά εικάζουμε από τα μέλη, όταν μάλιστα συμβαίνει να είναι συστηματικοί κριτικοί με διαρκή παρουσία, τις προτιμήσεις τους. Ποια όμως είναι τα κριτήρια επιλογής; Τα σύντομα κείμενα αιτιολόγησης της ψήφου, όπου αυτά απαντούν, (π.χ. στα κρατικά ή παλαιότερα στον αναγνώστη) παρέχουν μια ολιγόλογη αδρομερή θεώρηση της παραγωγής του προηγούμενου έτους. Ορίζονται συνήθως από μάλλον ασφαλή γενικόλογα στοιχεία που αφορούν στο επίπεδο της ποιητικής παραγωγής.

Ωστόσο, κάθε παρατήρηση που μπορεί να προκύψει από την παραπάνω μελέτη των στοιχείων ανοίγει νέα ερωτήματα που δεν αφορούν τόσο στην ίδια την ποιητική παραγωγή αλλά κυρίως στην κριτική και την πρόσληψη της ποίησης.

 

 

[1] https://www.oanagnostis.gr/allazoyn-ekdotikes-taktikes-anagnostes-vivliosynitheies-toy-gianni-n-mpaskozoy/ και κυρίως https://www.oanagnostis.gr/ti-ekdidetai-2009-2022-pinakes-scholia-ektimiseis-toy-gianni-n-mpaskozoy/