γράφει η Ελένη Πριοβόλου
Ο Γιάννης Πάσχος, σε κάθε του βιβλίο μας εκπλήσσει με την ανατρεπτική του φύση, πεζή όσο και ποιητική, ρεαλιστική μέσα στον σουρεαλισμό της, διασκεδαστική μέσα στη τραγικότητά της. Δεν ακολουθεί καμιά μανιέρα ή συνταγή με στόχο την επιτυχία, αλλά κάθε φορά έρχεται διαφορετικός αλλά πάντα αναγνωρίσιμος.
Στο πρόσφατο βιβλίο του «Παραδείσια πουλιά», με πρόσχημα μια ανίκητη από τον χρόνο και τις περιστάσεις φιλία δυο αντρών, εισέρχεται στα άδυτα μιας ζωής που κρύβεται κάτω από το τεράστιο χαλί του καθωσπρεπισμού, μιας υποκριτικής κοινωνίας.
Ο Ιεροκλής και ο Μαρκήσιος, ως άλλοι Δάμων και Φιντίας, οδηγούν τον αναγνώστη από την αισθητική και την αβρότητα της τέχνης, στα πεδία της φθοράς και της διαφθοράς, αλλά και στους οίκους ανοχής, μιας ζωής γεμάτης ηδονές, προκλήσεις, βία, απάτη και αναπάντητα ερωτήματα. Σάμπως έχει απαντηθεί κάποιο ερώτημα;
Καμία στασιμότητα στο βιβλίο. Αντίθετα κυλάει διαρκώς και παρασύρει τον αναγνώστη-αναγνώστρια σε δίνες και ατραπούς με γλώσσα μελωδική και λέξεις καρφιά.
Και σε τούτο το βιβλίο ο Γιάννης Πάσχος καταργεί την στερεοτυπική άποψη που έχουμε για κάθε τι που η κοινωνία το βγάζει στο περιθώριο.
Μπορεί να υπάρξει μια άλλη μορφή οικογένειας; Χωρίς να απαντήσει ο ίδιος ο συγγραφέας οδηγεί τον αναγνώστη σε σκέψη, μέσω ενός τυπικού πορνείου. Όπου οι γυναίκες- πόρνες μπορούν να ερωτευτούν, να αγαπήσουν, να είναι αλληλέγγυες, να είναι φίλες πιστές και να δημιουργούν μια δική τους «αδελφότητα» ατομικής και συλλογικής προσφοράς. Αυτή η άλλη οικογένεια έρχεται σε αντιδιαστολή με την πράγματι οικογένεια με μητέρα και πατέρα-γεννήτορες- δηλαδή, που με το πρόσχημα της οικονομικής διαβίωσης εγκαταλείπουν το παιδί τους και κόβουν κάθε δεσμό από αυτό, πλην της μηνιαίας επιταγής και των συμβουλών για κοινωνική καταξίωση. Μέσα στο πορνείο φυσάει αέρας ανεξαρτησίας πράγμα που δεν συμβαίνει έξω στην κοινωνία. Και όλα τούτα γραμμένα με συμβολισμό, χιούμορ στοιχεία υπερρεαλισμού.
Στο αφήγημα η γυναίκα υπερτερεί παρότι ο συγγραφέας μιλάει για την αντρική φιλία. Η γυναίκα ως στοργική γιαγιά, ως αδιάφορη μάνα, ως αντικείμενο του πόθου των αντρών, ως σεξουαλικό υποκείμενο αλλά και ως ελευθερώτρια από το συλλογικά αποδεκτό.
Στο βιβλίο έρπει ο υπόκοσμος. Ένας κόσμος με κανόνες, δικές του αρχές και νόμους. Σκοτεινός αμείλικτος, επικίνδυνος, ζοφερός. Οι θύτες γίνονται θύματα και το αντίθετο. Έχει τη μορφή μιας παγίδας που όποιος μπει είναι δύσκολο να επιστρέψει, έως ακατόρθωτο.
Ο Γιάννης Πάσχος, δεν αφήνει απέξω και τον χώρο της λογοτεχνίας, τα γρανάζια της, τη φτήνια αλλά και το μεγαλείο της.
Κατεβάζει τη μάσκα που ο καθένας φοράει εκεί έξω και αποκαλύπτει τη γύμνια της κοινωνίας.
Μπουκοφσκικό, με αρκετά στοιχεία της λογοτεχνίας του δρόμου και της μπητ κουλτούρας, το βιβλίο, συγκινεί, διασκεδάζει, κοροϊδεύει, λυτρώνει. Στο τέλος γελάς και κλαις. Συμπερασματικά περνάς καλά, όπως φαίνεται να πέρασε και ο συγγραφέας κατά την διάρκεια της συγγραφής.
Γιάννης Πάσχος, Παραδείσια πουλιά, Περισπωμένη
