της Όλγας Σελλά
Σίγουρα είναι περισσότερα, αλλά μέσα στον καταιγισμό των παραστάσεων που πρέπει να δούμε, θα χάσουμε κάποια, είναι σίγουρο. «Μικρές» παραγωγές με σπουδαίο αποτέλεσμα, ευτυχώς, υπάρχουν πολλές γύρω μας. Κάποιες χωρίς καν σκηνικά βοηθήματα. Όλες με αγάπη στο κείμενο και με κέφι για το αποτέλεσμα της παράστασης. Σε δύο από αυτές θα σταθούμε σήμερα. Η πρώτη έρχεται από μια Καταλανή συγγραφέα, τη Μάρτα Μπουτσάκα και παρουσιάζεται στο Δώμα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου. Η δεύτερη παρουσιάζεται για δεύτερη σεζόν: «Το χρονικό ενός δυσλεκτικού» ένας μονόλογος βασισμένος στην ομώνυμη βραβευμένη νουβέλα του Γιάννη Πάσχου.
Τι θα γίνει με τη «Ρίτα»;
Τα πρόσωπα που ακούν σ’ αυτό το όνομα είναι δύο: είναι το σκυλάκι του Τόνι, αλλά είναι και η μητέρα του Τόνι (Γιώργος Καφετζόπουλος) και της Στέλλας (Ιφιγένεια Καραμήτρου). Δύο αδέλφια, εντελώς διαφορετικά, όπως όλα τα αδέλφια του κόσμου, που νοιάζονται όμως πολύ ο ένας την άλλη, όπως όλα τα αδέλφια του κόσμου. Ο Τόνι είναι άνθρωπος των γρήγορων αποφάσεων. Στα μάτια της Στέλλας, που είναι συχνά αναποφάσιστη, είναι στα όρια του κυνισμού. Δυο αδέλφια ασχολούνται με διαφορετικά πράγματα και αντιμετωπίζουν με διαφορετικό τρόπο τη ζωή και τα πράγματα. Όπως τη μητέρα τους, που βρίσκεται σε Μονάδα Φροντίδας και πάσχει από άνοια. Ο Τόνι δεν αντέχει να πηγαίνει συχνά να τη βλέπει, δεν μπορεί να αποδεχθεί την κατάστασή της. Η Στέλλα, πιο εξοικειωμένη και λόγω επαγγελματικής ιδιότητας με τις ασθένειες (είναι γιατρός) αντιμετωπίζει πιο ψύχραιμα αυτή τη δυσάρεστη κατάσταση. Από την άλλη δεν μπορεί να χειριστεί, ως υπεύθυνη τμήματος, τους υφισταμένους της. Διστάζει να φερθεί αυστηρά, αδυνατεί να παίξει το ρόλο του επικεφαλής. Ο Τονι την επιπλήττει. Οι συγκρούσεις είναι αναπόφευκτες. Όμως αυτές οι συγκρούσεις της Μάρτα Μπουτσάκα έχουν χιούμορ, αγάπη, τρυφερότητα, νοιάξιμο. Σαν τον χώρο που βρίσκονται, που είναι φωτεινός, ανάλαφρος, πολύχρωμος, με μερικά λουλούδια μόνο και δεκάδες πολύχρωμα post it κολλημένα στον τοίχο, που κάθε τόσο ξεκολλάνε, όπως και οι αναμνήσεις…
Και κάποια στιγμή έρχονται αντιμέτωποι με δύσκολες αποφάσεις: η Ρίτα, είναι υπέργηρη και άρρωστη. Ο γιατρός του προτείνει ευθανασία. Αλλά ο Τόνι όχι απλώς διστάζει, εξανίσταται. Η Στέλλα είναι σαφής και συμφωνεί με τη γνώμη του κτηνιάτρου. Όταν όμως ένας αντίστοιχος προβληματισμός μπαίνει για τη μητέρα τους, που βασανίζεται από την ασθένειά της, η Στέλλα δεν είναι διόλου αποφασιστική.
Θίγονται πολλά θέματα σ’ αυτό το έργο. Και περνούν σαν νερό, όπως η ζωή. Κι ας έχουν μεσολαβήσει δύσκολες στιγμές, δύσκολες αποφάσεις, τεράστια διλήμματα: η ασθένεια, ο θάνατος, η μνήμη, η λήθη. Αυτό είναι το προτέρημα αυτού του θεατρικού έργου. Το ότι αγγίζει τόσα πολλά θέματα, μ’ έναν καθημερινό τρόπο. Και η σκηνοθεσία της Ρηνιώς Κυριαζή περπάτησε παράλληλα με το ύφος του κειμένου, ανέδειξε τη χαρά και το χιούμορ, όπως και το δίλημμα, τη συγκίνηση, τη θλίψη, τη συνάντηση με το αναπόφευκτο. Και οι δύο ηθοποιοί, η Ιφιγένεια Καραμήτρου (λίγο πιο στέρεη στην ερμηνεία της) και ο Γιώργος Καφετζόπουλος, το υποστήριξαν με αντίστοιχες εναλλαγές ύφους και συναισθημάτων, δημιουργώντας μιαν ευτυχή συνάντηση μ’ ένα σύγχρονο έργο, που μιλάει για σύγχρονα θέματα με απλό, καθημερινό τρόπο, χωρίς να καταφεύγει ούτε μια στιγμή στην τοξικότητα, στην αχρείαστη ένταση και την υπερβολή.
Η ταυτότητα της παράστασης
Μετάφραση: Μαρία Χατζηεμμανουήλ, Σκηνοθεσία: Ρηνιώ Κυριαζή, Μουσική σύνθεση: Λίνα Ζάχαρη, Σκηνογράφος−Ενδυματολόγος: Νεκταρία Ηλιάκη, Σχεδιασμός φωτισμών: Στέβη Κουτσοθανάση, Επιμέλεια κίνησης: Άλκηστις Πολυχρόνη, Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφίδας, Οργάνωση παραγωγής Arte Libera
Παίζουν: Ιφιγένεια Καραμήτρου, Γιώργος Καφετζόπουλος
Θέατρο του Νέου Κόσμου – Δώμα (Αντισθένους 7 και Θαρύπου)
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη στις 8μ.μ., Πέμπτη, Παρασκευή στις 9.15μ.μ., Σάββατο και Κυριακή, στις 7.30μ.μ. και στις 9.15μ.μ.
«Το χρονικό ενός δυσλεκτικού»
Στη μόλις δεύτερη σκηνοθεσία του, ο Ντίνος Ψυχογιός καταπιάστηκε με έναν μονόλογο και μια μεταφορά λογοτεχνικού κειμένου στη σκηνή. Κανένα από τα δύο δεν είναι εύκολα. Επέλεξε ένα συναρπαστικό λογοτεχνικό αφήγημα, την αυτοβιογραφική νουβέλα του Γιάννη Πάσχου «Το χρονικό ενός δυσλεκτικού» (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Περισπωμένη»), στις σελίδες του οποίου μιλάει για την προσωπική του περιπέτεια ως παιδί με μαθησιακή δυσκολία –την οποία κανείς δεν γνώριζε και δεν αναγνώριζε τη δεκαετία του ’60-, και ταυτοχρόνως περιγράφει με χιούμορ, σαρκασμό, ευφυΐα, ευαισθησία, κατανόηση, συμπόνια αλλά και κριτική διάθεση το εκπαιδευτικό σύστημα, τις αγκυλώσεις και τις νοοτροπίες της διαπαιδαγώγησης -τόσο από το σχολείο όσο και από τους γονείς-, αλλά και το πώς το αίσθημα της διαφορετικότητας και της απομόνωσης μπορούν να γίνουν δύναμη, πείσμα, επιτυχία.
Σ’ ένα γοητευτικό σκηνικό (Νίκη Ψυχογιού) που μοιάζει με χάρτινο σπίτι, -και πώς αλλιώς αφού το δυσλεκτικό παιδί μεγάλωνε σε σπίτι με γονείς δυο δασκάλους-, ο μικρός μας φίλος, τον οποίο ερμηνεύει –για την ακρίβεια ζωντανεύει- μοναδικά ο Δημήτρης Μαμιός, περιγράφει αυτό που κανείς, ούτε και ο ίδιος, μπορούσε να αντιληφθεί: γιατί δεν μπορεί να γράψει ούτε μια λέξη που να μην την κοκκινίσει η δασκάλα, γιατί είχε ένα δικό του αλφάβητο και μπορούσε να αφηγηθεί με ευφάνταστο τρόπο όσα κανείς δεν μπορούσε να διαβάσει στις σελίδες του. Περιγράφει την απόγνωση και τη «ντροπή» των γονιών του, τις απέλπιδες προσπάθειες «θεραπείας» από αυτό το άγνωστο «τέρας», την κατακρήμνιση των γονεϊκών ονείρων για τη σταδιοδρομία του παιδιού τους, τη συμφιλίωση τους, τέλος, με μια διαφορετική διαδρομή: «Ας γίνει το παιδί ό,τι θέλει. Δεν είναι ανάγκη να μάθει γράμματα».
Όμως ο μικρός μας φίλος ξεφύλλιζε βιβλία (σε σπίτι δασκάλων μεγάλωνε), και βρήκε ότι η φαντασία και ο τρόπος που σκεφτόταν του μπορούσαν ν’ αφουγκραστούν πολύ καλά δύο ιδιαίτερες τέχνες: το θέατρο και την ποίηση. «Ο Δωδεκάλογος του γύφτου» του Κωστή Παλαμά, το πρώτο ποίημα που γνώρισε και διάβασε (συλλαβιστά, δύσκολα), τον εντυπωσίασε και τον γαλήνεψε.
Προς έκπληξη όλων και με αρωγό τις αλλαγές του εκπαιδευτικού συστήματος που τον απάλλαξε από επιπλέον εξετάσεις (από Δημοτικό προς Γυμνάσιο και από Γυμνάσιο προς Λύκειο), ο μικρός της ιστορίας μας, που είναι ο Γιάννης Πάσχος, κατάφερε να περάσει στο Πανεπιστήμιο. Και συνέχισε μια πορεία λαμπρή, αναζητώντας στον κόσμο της Βιολογίας τα μυστήρια του ανθρώπινου οργανισμού και στη λογοτεχνία τα μυστήρια της ανθρώπινης ψυχής. Μια διαδρομή, που δεν είναι απλώς αφήγηση προσωπικών γεγονότων και αναμνήσεων, αλλά είναι ένα αφήγημα που καταπιάνεται με τη μικρή και τη μεγάλη πολιτισμική ιστορία, μέσα από τις όψεις της οικογένειας και της εκπαίδευσης.
Την επιτυχή δραματουργική επεξεργασία της Ελένης Σπετσιώτη αξιοποίησε σκηνικά ο Ντίνος Ψυχογιός στο ρυθμό και το περιεχόμενο της παράστασης, τον οποίο υπηρέτησε στη σκηνή με τον καλύτερο τρόπο ο Δημήτρης Μαμιός. Αποτέλεσμα; Μια παράσταση (παίζεται για δεύτερη σεζόν) που συγκινεί και τέρπει, που θυμίζει, επισημαίνει και εμπνέει.
Η ταυτότητα της παράστασης
Κείμενο: Γιάννης Πάσχος, Σκηνοθεσία: Ντίνος Ψυχογιός, Δραματουργική επεξεργασία: Ελένη Σπετσιώτη, Μουσική: Γιώργος Χριστιανάκης, Σκηνογραφία – Ενδυματολογία: Νίκη Ψυχογιού, Φωτισμοί: Μαριέττα Παυλάκη, Βοηθός Σκηνοθέτη: Σοφία Χατζηευθυμιάδη, Βοηθός Σκηνογράφου: Ζωή Κελέση, Φωτογραφίες: Σπύρος Κούρκουλας, Νίκη Ηλιοπούλου
Συμπαραγωγή: Ο2Ο ΑΜΚΕ.
Παίζει: ο Δημήτρης Μαμιός
Θέατρο «104» (Ευμολπιδών 41, Γκάζι)
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Σάββατο στις 9μ.μ., Κυριακή στις 6.15μ.μ.
