της Όλγας Σελλά
Έχουν περάσει πάρα πολλά χρόνια από τότε που ο Ιταλός κωμωδιογράφος και ποιητής Κάρλο Γκότσι (1720-1806) έγραψε την «Τουραντό», ένα από τα δέκα παραμυθοδράματα που παρουσίασε, στο πλαίσιο του ανταγωνισμού και της κόντρας του με τον Γκολντόνι. Πρωτοπαρουσιάστηκε το 1762. Την ίδια χρονιά το μεταφράζει στα γερμανικά ο Schiller και σ’ αυτή τη μετάφραση στηρίχτηκε το λιμπρέτο που γράφτηκε για την ομώνυμη όπερα που μελοποίησε ο Τζιάκομο Πουτσίνι. Η σκηνική της εκδοχή ως όπερα είναι πολύ πιο συχνή απ’ ό,τι ως πρόζα.
Η ιστορία της είναι βασισμένη σ’ έναν κινέζικο θρύλο. Σ’ αυτόν, μια πολύ όμορφη πριγκίπισσα, που μισούσε τους άντρες, για να αποφύγει την πίεση του πατέρας της να παντρευτεί, έχει σκεφτεί το εξής τέχνασμα: όλοι οι υποψήφιοι γαμπροί θα έπρεπε να λύσουν τρία δύσκολα αινίγματα. Αν αποτύγχαναν, έχαναν το κεφάλι τους. Υπήρχε όμως και μια άλλη λεπτομέρεια: οι υποψήφιοι έπρεπε να είναι οπωσδήποτε από πριγκιπική γενιά. Μια αλληγορική ιστορία, που γράφτηκε εξαρχής σε έμμετρο στίχο, και επικοινωνεί, ως τις μέρες μας, με πολλά απ’ όσα απασχολούν και τον 21ο αιώνα: τη γυναικεία αυτοδιάθεση, την υποδούλωση ανθρώπων και χωρών σε ισχυρούς, τη μετανάστευση και την αγωνιώδη προσπάθεια για επιβίωση πολλών ανθρώπων που αφήνουν τη ζωή τους και τη χώρα τους, όχι με δική τους επιλογή, τη δύναμη του έρωτα.
Στην Ελλάδα, με τη μορφή της πρόζας για ενήλικες έχει παρασταθεί μόνο μια φορά. Το 1937 στο Εθνικό Θέατρο, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη με την Ελένη Παπαδάκη στο ρόλο της Τουραντό. Φέτος ο σκηνοθέτης Στάθης Λιβαθινός το επιχειρεί για δεύτερη φορά, έχοντας στη διάθεσή του την έμμετρη μετάφραση και διασκευή ενός πολύ έμπειρου ανθρώπου, που γνωρίζει και τη ρίμα και το θέατρο: του Στρατή Πασχάλη. Και είναι αυτό το παραμύθι, που συνομιλεί μ’ έναν κινέζικο θρύλο, αλλά πολύ έντονα και με την Commedia dell’ arte, ο τρόπος να γιορτάσει την επέτειο των 25 χρόνων από την ίδρυση της δικής του θεατρικής ομάδας, με την οποία έχει παρουσιάσει πολλές από τις σημαντικές του σκηνοθεσίες.
Και είναι όλοι στη σκηνή του Θεάτρου της οδού Κεφαλληνίας (Βασίλης Ανδρέου, Νίκος Καρδώνης, Μαρία Σαββίδου, Άρης Τρουπάκης) μαζί με νεότερους συνεργάτες του (Βαλέρια Δημητριάδου, Βασίλης Ζαφειρόπουλος, Ειρήνη Λαφαζάνη, Φοίβος Μαρκιανός, Πολυξένη Παπακωνσταντίνου).
Και η Ελένη Μανωλοπούλου (επίσης σταθερή του συνεργάτρια στα σκηνικά και στα κοστούμια), έχει στήσει ένα σκηνικό που θυμίζει κόμικ, αλλά και παραμύθι που έχει και τρόμο και χαρά. Από την είσοδο κιόλας, μας… υποδέχονται μερικές νεκροκεφαλές καρφωμένες στον τοίχο. Είναι όλοι οι υποψήφιοι σύζυγοι της Τουραντό, που δεν απάντησαν σωστά στα τρία αινίγματα. Η Τουραντό (Πολυξένη Παπακωνσταντίνου) στέκει, αγέρωχη, αυτάρκης και απρόσιτη σ’ ένα γυάλινο δωμάτιο. «Εάν πρίγκιπας κανείς/ θέλει να ‘ναι ο γαμπρός,/πρέπει υποχρεωτικώς/ να υποστεί δοκιμασία/ μπρος σε μια επιτροπή,/ όπου η άκαρδη κυρία/ θα μιλήσει και θα πει/ με το στόμα της τρεις γρίφους,/ δύσκολου, δυσνόητου ύφους./ Αν ο πρίγκιπας τους λύσει,/ το στεφάνι θα της βάλει,/ εάν όμως την πατήσει,/ θα του πάρουν το κεφάλι», είναι το διάταγμα που έχει υπογράψει θέλοντας και μη, ο Αλτούμ (Νίκος Καρδώνης), ο αυτοκράτορας πατέρας της Τουραντό, που καθόλου δεν συμφωνεί με τα καμώματα της κόρης του.
Όμως τότε φτάνει στην πόλη της ο Καλάφ (Βασίλης Ζαφειρόπουλος), πριγκιπόπουλο ενός άλλου τόπου, που κατακτήθηκε. Ψάχνοντας την τύχη του φτάνει στην πόλη της Τουραντό κι εκεί βρίσκει τον Βαράχ (Φοίβος Μαρκιανός) έναν πατριώτη του, που τελικά τον βοηθά και του στέκεται πολύ. Ο Βαράχ έχει παντρευτεί, εκεί στη μακρινή Κίνα όπου έφτασε, την Σκιρίνα (Μαρία Σαββίδου) που έχει όμως κι άλλο πρόσωπο, εκτός από αυτού της πιστής και καλόβολης συζύγου που δείχνει. Ο Καλάφ έχει δει την Τουραντό και έχει γοητευτεί από την ομορφιά της και αποφασίζει να την διεκδικήσει. Δίπλα στον αυτοκράτορα Αλτούμ στέκονται διαρκώς και σατιρίζουν τα πάντα οι αυλικοί και διασκεδαστές, ο Πανταλόνε και ο Ταρτάλια (Άρης Τρουπάκης και Βασίλης Ανδρέου), Ιταλοί φυσικά, που έρχονται απ’ ευθείας από την Commedia dell’arte και δημιουργούν οι δυο τους ένα απολαυστικό δίδυμο.
Κι από αυτό το σημείο ξεκινούν μπερδέματα, παρεξηγήσεις, αγωνίες, φυλακίσεις, ίντριγκες, ανταγωνισμοί, παγίδες, εκβιασμοί και έρωτες. Ό,τι περιέχει το έργο του Κάρλο Γκότσι δηλαδή. Που ζωντανεύει επί σκηνής, με ρυθμό, με κέφι, με ακρίβεια, την παρτιτούρα της έμμετρης μετάφρασης του Στρατή Πασχάλη και σολίστ όλους τους ηθοποιούς αυτής της παράστασης, που κατάφεραν να κάνουν ένα παραμύθι του 18ου αιώνα μια ζωντανή και ανάλαφρη παράσταση, που αποτίει φόρο τιμής στις απαρχές του θεάτρου.
Ο Νίκος Καρδώνης, ο Βασίλης Ανδρέου, η Μαρία Σαββίδου και ο Άρης Τρουπάκης έδειξαν, για άλλη μια φορά, ότι ξέρουν να λειτουργούν, να συντονίζονται, να αλληλοσυμπληρώνονται μοναδικά στη σκηνή. Και δίπλα τους όλοι οι νεότεροι συνεργάτες του Στάθη Λιβαθινού έκαναν τις δικές τους θαυμάσιες ερμηνείες (Βαλέρια Δημητριάδου, Βασίλης Ζαφειρόπουλος, Ειρήνη Λαφαζάνη, Φοίβος Μαρκιανός, Πολυξένη Παπακωνσταντίνου –την έχουμε ξαναδεί σε παραστάσεις του Στάθη Λιβαθινού) και εντάχθηκαν απολύτως σε μια ομάδα ανθρώπων που συνεργάζεται εδώ και 25 χρόνια.
Η ταυτότητα της παράστασης
Απόδοση – Διασκευή: Σρατής Πασχάλης, Σκηνοθεσία – Δραματουργική επεξεργασία: Στάθης Λιβαθινός, Σκηνικά – Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου, Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου, Μουσική: Μιχάλης Κωτσόγιαννης, Βοηθός Σκηνοθέτη: Ηλέκτρα Μαγγίνα, Βοηθός Σκηνογράφου / Ενδυματολόγου: Έμιλυ Κουκουτσάκη, Βοηθοί φωτιστή: Χάρης Δάλλας / Ναυσικά Χριστοδουλάκου, Trailer παράστασης: Χρήστος Δήμας, Φωτογραφίες παράστασης: Ελίνα Γιουνανλή, Κομμώσεις-Περούκες: Κωνσταντίνος Κολιούσης, Μακιγιάζ: Olga Faleichyk
Συμπαραγωγή: Πράξη & Λυκόφως
Η παράσταση επιχορηγείται από το υπουργείο Πολιτισμού
Παίζουν (αλφαβητικά): Βασίλης Ανδρέου, Βαλέρια Δημητριάδου, Βασίλης Ζαφειρόπουλος, Νίκος Καρδώνης, Ειρήνη Λαφαζάνη, Φοίβος Μαρκιανός, Πολυξένη Παπακωνσταντίνου, Μαρία Σαββίδου, Άρης Τρουπάκης
Μουσικός επί σκηνής Μιχάλης Κωτσόγιαννης.
Θέατρο της οδού Κεφαλληνίας (Κεφαλληνίας 18, Κυψέλη)
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη και Κυριακή στις 7μ.μ., Πέμπτη και Παρασκευή στις 8.30μ.μ. Σάββατο στις 9μ.μ.
