Από την Αλεξάνδρα Χαΐνη
To «Orbital» της Βρετανίδας συγγραφέως Samantha Harvey, διακρίθηκε με το φετινό βραβείο Booker. Το βραβείο απένειμε στη συγγραφέα ο περσινός νικητής, ο γνωστός και μη εξαιρετέος και στα καθ’ ημάς Ιρλανδός συγγραφέας, Paul Lynch. Η συγγραφέας εκτός από το αναμνηστικό αγαλματίδιο, λαμβάνει και 50.000 λίρες.
«Σε μια χρονιά αξέχαστη για τη μυθοπλασία, ένα βιβλίο για τον λαβωμένο κόσμο» είπε ο επικεφαλής της κριτικής επιτροπής Edmund de Waal κατά την απονομή του βραβείου χθες το βράδυ στο εντυπωσιακό Old Billingsgate στο Λονδίνο, εξηγώντας το σκεπτικό της απόφασης της επιτροπής:
«Κάποιες φορές συναντάς ένα βιβλίο και δεν μπορείς να καταλάβεις πώς έγινε αυτό το θαυμαστό γεγονός. Ως κριτές ήμασταν αποφασισμένοι να βρούμε ένα βιβλίο που θα μας συγκινούσε, ένα βιβλίο με ευρύτητα και απήχηση, που θα είμασταν υποχρεωμένοι να μοιραστούμε. Θέλαμε τα πάντα.»
«Το Orbital είναι το βιβλίο μας. Με τη λυρική της γλώσσα και την οξυδέρκειά της η Harvey μας δείχνει έναν κόσμο περίεργο και καινούργιο.»
«Όλη τη χρονιά εορτάζαμε τη μυθοπλασία που φέρνει ιδέες και δεν κάνει κήρυγμα, που δεν βρίσκει απαντήσεις αλλά αλλάζει το ερώτημα σε σχέση με αυτό που θέλουμε να εξερευνήσουμε. Η ομοφωνία στην απόφασή μας για το Orbit σημαίνει ότι αναγνωρίζουμε την ομορφιά και τη φιλοδοξία του. Αντανακλά την εξαιρετική προσοχή της Harvey στον πολύτιμο και ευάλωτο κόσμο που μοιραζόμαστε.»
Το βιβλίο: Το «Orbital» -που σημαίνει «Τροχιά»- είναι το πέμπτο μυθιστόρημα της Harvey, αλλά το έκτο της βιβλίο καθότι έχει γράψει και ένα non-fiction. Περιγράφει ένα εικοσιτετράωρο στη ζωή 6 αστροναυτών και κοσμοναυτών, από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, την Ιταλία, τη Βρετανία και την Ιαπωνία- στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Μέσα σε αυτό το εικοσιτετράωρο παρατηρούν 16 φορές τον ήλιο να ανατέλλει και άλλες 16 να δύει.
Βλέπουμε κομμάτια της ζωής τους στη γη μέσα από τις σποραδικές επικοινωνίες με την οικογένειά τους, μέσα από φωτογραφίες και αναμνηστικά. Τους βλέπουμε να συνδέονται και να απομονώνονται. Και κυρίως τους βλέπουμε να αναρωτιούνται τι θα σήμαινε η ζωή χωρίς τη Γη, τι θα ήταν η Γη χωρίς τους ανθρώπους. Η ευθραυστότητα της ανθρώπινης ζωής δεσπόζει στις συζητήσεις τους, στους φόβους, στα όνειρά τους. Τόσο μακριά από τη Γη, αλλά ταυτόχρονα τόσο κοντά της, νιώθουν την ανάγκη να την προστατεύσουν.
«Ήθελα να γράψω για την “κατάληψη” της Γης από τον άνθρωπο κατά το τελευταίο τέταρτο του αιώνα – όχι ως επιστημονική φαντασία αλλά με ρεαλισμό. Θα μπορούσα να μεταφέρω την ομορφιά της με τη φροντίδα ενός φυσιογράφου; Θα μπορούσα να γράψω για την έκπληξη; Θα μπορούσα να γράψω ένα είδος διαστημικού ποιμαντικού βιβλίου; Αυτές ήταν οι προκλήσεις που έθεσα στον εαυτό μου» λέει η ίδια.
Η Samantha Harvey έγραψε το «Orbital» στη διάρκεια της πανδημίας και αφού παρακολούθησε πολλές ώρες οπτικού υλικού από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Καθώς το έγραφε στον υπολογιστή της ήταν συνδεδεμένη online με τον σταθμό. «Ήταν τόσο απελευθερωτικό να το κάνω αυτό κάθε ημέρα και ταυτόχρονα να γράφω για έξι άτομα παγιδευμένα σε ένα κονσερβοκούτι. Βρήκα πολλά κοινά με την αίσθηση που είχαμε στη διάρκεια των lockdown, την αδυναμία μας να ξεφύγουμε ο ένας από τον άλλον και ταυτόχρονα να μην μπορούμε να δούμε άλλους ανθρώπους», αναφέρει η ίδια σε συνέντευξή της στην εκπομπή Front Row του BBC.
«Το να βλέπεις τη Γη από το διάστημα είναι όπως όταν ένα παιδί βλέπει στον καθρέφτη τον εαυτό του και συνειδητοποιεί πως αυτό το άτομο είναι εκείνο», είπε κατά την αποδοχή του βραβείου.
Σημείωση : To Orbital Θα κυκλοφορήσει αρχές του 2025 από τις εκδόσεις Gutenberg στα ελληνικά!
Who is who
Η Samantha Harvey γεννήθηκε στο Κεντ το 1975. Σπούδασε φιλοσοφία στα πανεπιστήμια του York και του Sheffield. Το 2000 εργάστηκε στο μουσείο αστρονομίας του Μπαθ, εκεί όπου ανακαλύφθηκε ο πλανήτης Ουρανός. Σήμερα διδάσκει στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα δημιουργικής γραφής στο Bath Spa University. Έχει γράψει 5 μυθιστορήματα και ένα non-fiction για τον προσωπικό αγώνα της κατά της αϋπνίας. Το 2009 είχε φτάσει στην μακρά λίστα του Booker για το πρώτο της βιβλίο «The Wilderness», που αφορούσε έναν ηλικιωμένο αρχιτέκτονα που υπέφερε από αλτσχάιμερ. Το βιβλίο έλαβε το βραβείο Betty.
Τα βιβλία της:
- «The Wilderness» (2009)
- «All Is Song» (2012)
- «Dear Thief» (2014)
- «The Western Wind» (2018)
- «Orbital» (2023)
- «The Shapeless Unease: A Year of Not Sleeping (2020)
