του Γιώργου Δρίτσα
Κάτω από τη μέγγενη των συμπληγάδων της καθημερινής ζωής, μέσα στις πόλεις, μέσα στον κόσμο, μέσα στην ίδια τη σύσταση της πραγματικότητας, ο άνθρωπος πορεύεται μόνος του με πυξίδα του τον έρωτα, τον θάνατο και το μυστικό τραγούδι της αινιγματικής φύσης του. Μια κραυγή καβάλα σε μηχανή, ενώ κροταλίζουν πάνω στην άσφαλτο οι σόλες των παπουτσιών του αναβάτη της, θα μπορούσε να είναι μια πολύ επαρκής παρομοίωση της πορείας αυτής, κάπως ίσως μετα-φουτουριστική και μετα-αποακαλυπτική, όπως ο αιώνας μας. Η ποίηση μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον γίνεται ο νάρθηκας μετά από μετωπική σύγκρουση σε τροχαίο, όταν ο άνθρωπος σπάει και λυγίζει, όπως σπάει και λυγίζει από την πίεση της κοινωνίας και των διαπροσωπικών του σχέσεων.
Πάνω σε αυτή τη συνθήκη πορεύεται η συλλογή του Σταύρου Σταυρόπουλου, Ο άνθρωπος έσπασε (εκδ. Σμίλη, Αθήνα 2023 (2η έκδοση)). Για τον συγγραφέα δεν χρειάζονται συστάσεις για τους μυημένους αλλά και για τους μη μυημένους, όσον αφορά όμως τη συλλογή θα γίνουν κάποιες αρχικές διευκρινήσεις. Η συλλογή, αν και συμπλέκεται σε ένα αδιάσπαστο νήμα που ενώνει τα ποιήματα μεταξύ τους, δεν έχει τη μορφή μιας ποιητικής σύνθεσης, όπως άλλα έργα του συγγραφέα, αντιθέτως έχει μια πιο κλασική δομή, αυτής δηλαδή της ποιητικής συλλογής. Παρακάτω θα αναλύσουμε τους δύο άξονες της συλλογής: α) τον άνθρωπο και την τραγικότητά του και β) την πορεία του προς την έμπνευση, όπως διαφαίνεται μέσα από τους ίδιους του στίχους του ποιητή.
Ξεκινώντας από το πρώτο ποίημα της συλλογής με το χαρακτηριστικό τίτλο «Τοπίο ζωής», διαφαίνεται η βασική φιλοσοφία πίσω από τους στίχους, όπου μέσα στις δυσκολίες και τον θρήνο ο μοναδικός ήρωας παραμένει για τον γράφοντα ο ίδιος ο εαυτός του, μαραμένος, λυπημένος και μόνος, όπως όλοι εξάλλου οι ήρωες (βλ. ποίημα «Ημέρα γενεθλίων). Η ποίηση μέσα σε αυτό το πλαίσιο γίνεται μια «ανάπτυξη» ενός «ανιόντος» και ταυτόχρονα «κατιόντος θανάτου». Μια βάση για την προσπέλαση της πρόσκαιρης ζωής μέσα στα χαοτικά σπάργανα του κόσμου, με τα παραγόμενα ποιήματα να παραμένουν αίτια και ταυτόχρονα αποτελέσματα της στιγμής, αιώνια αδέσποτα στις λεωφόρους του χρόνου (βλ. ποίημα «Μεξικάνικη κουβέρτα»), αντηχώντας όμως βαθιά μέσα στον ποιητή – αιώνια και ατελείωτα (βλ. ποίημα «Ο μεγάλος θάνατος»).
Ο ποιητής βρίσκεται, έτσι, μετέωρος σε έναν «λάθος κόσμο» που δεν επέλεξε (βλ. ποίημα «Παλιό χιόνι»), βουτώντας πάντως μέσα στη νύχτα, φτάνοντας ως το τέλος, ως την άκρη της, όπως ο Σελίν κάποτε (βλ. ποίημα «Ύπνος»). Ζώντας «ανάμεσά» του, και αποτελώντας ο ίδιος – μέσα σε μια στιγμή, μέσα σ’ ένα ολόκληρο κοσμικό πλέγμα που σφαδάζει – ο μόνος «χρόνος» και ο «μόνος έρωτας» που μπορεί να υπάρξει μετά το πλήγμα του καυτηριασμού της αγάπης και της σφοδρότητας της άμεσης επαφής με τον όποιον Άλλον (βλ. ποίημα «Κοσμικός νους»). Μέσα σε ένα κύκλο, που όπως η «αιώνια επιστροφή» του Νίτσε, επανέρχεται ξανά και ξανά ζητώντας την απαραίτητη τελετουργία που προσφέρει ο αγώνας για ζωή (βλ. ποίημα «Κύκλος»).
Κλείνοντας, όπως είδαμε εξερευνώντας τόσο τα ύψη όσο και τα βάθη της παρούσας συλλογής, διαβλέπουμε μια ακόμη χαρακτηριστική ποιητική δημιουργία του ποιητή. Μια ποιητική συλλογή που δεν ήταν να γίνει ποιητική σύνθεση – μα, παρά ταύτα ενέχει μέσα της τέτοια στοιχεία, μια νέα προσευχή για τους γοτθικούς ναούς της φαντασίας, όπου η μόνη δέσμευση με το άλυτο γίγνεσθαι είναι η μυστική φωνή του ποιητή.
Σταύρος Σταυρόπουλος, Ο άνθρωπος έσπασε, εκδ. Σμίλη, Αθήνα 2023 (2η έκδοση)
