Της Έφης Κατσουρού
Ιστορικό Αρχαιολογικό Μουσείο Ύδρας, 2ος όροφος, Hydra’s book club: Από το παράθυρο που ανοίγεται προς την πλευρά του λιμανιού αντικρύζεις ένα μεγάλο κρουαζιερόπλοιο να αδειάζει και να γεμίζει κόσμο. Ένα ετερόκλητο πλήθος που συσπειρώνεται κάτω από τη συγχρονισμένη συλλογή πληροφοριών και εικόνων του τουριστικού προϊόντος που καταναλώνουν, κινείται άτακτα στο λιμενοβραχίονα. Από την άλλη πλευρά, στοιχισμένα στο περβάζι μπροστά και στους πάγκους γύρω σου, πληθώρα βιβλίων, που όλα με έναν τρόπο σχετίζονται με μία διαφορετική όψη της Ύδρας, την περισσότερο εσωτερική και λιγότερο τουριστική εκδοχή της. Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, ο Josh Hickey[1] οργανώνει στην αίθουσα αυτή του ΙΑΜΥ τη Λέσχη Ανάγνωσης Ύδρας – Hydra’ s Book Club, όπου συγκεντρώνει μια εξαιρετική συλλογή βιβλίων, η οποία αναδιατυπώνει τον τόπο, και στο περιθώριο του θέρους (λειτουργεί κάθε χρόνο τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο, για φέτος από 1/9 έως και 27/10) και της τουριστικής παραζάλης επιχειρεί να φωτίσει αυτό που η Ύδρα, άλλοτε βροντερά και άλλοτε ψιθυριστά, υπήρξε και κάπου, στα σύνορα της ονειροπόλησής μας, συνεχίζει να υπάρχει: μία ενωτική πατρίδα καλλιτεχνών, ένας βράχος που η Βαβέλ γκρεμίζεται και οι άνθρωποι μιλούν με χρώματα, εκφράσεις και την αφή των αισθημάτων.
Στο μικρό αυτό χώρο του περιοδικού βιβλιοπωλείου που έχει οργανώσει ο Hickey, συγκατοικούν παλαιότερες, συλλεκτικές εκδόσεις, νέες κυκλοφορίες, κείμενα πρωτότυπα και μεταφράσεις, λευκώματα, βιβλία τέχνης, που πιο άμεσα ή λιγότερο συνδέονται με τον τόπο της Ύδρας. Η Μαργαρίτα Καραπάνου, η Μαργαρίτα Λυμπεράκη, ο Λέοναρντ Κοέν, ο Πάτρικ Λι Φέρμορ, ο Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Γιώργος Σεφέρης, ο Κωνσταντίνος Καβάφης, ο Άλαιν Γκίνσμπερ, η Τσάρμιαν Κλιφτ, ο Γκρέγκορυ Κόρσο, ο Μίλτος Σαχτούρης, ο Τζεφ Κούνς, ο Δημήτρης Παπαϊωάννου, ο Δημήτριος Αντωνίτσης και πολλοί, πολλοί άλλοι, υπό το κάλεσμα του Hickey, συγκεντρώνονται στο μικρό αυτό χώρο για να αναβιώσουν το μύθο του νησιού, ή πιο σωστά, αν κρίνουμε και από τα δύο περιοδικά-βιβλία που συνοδεύουν αυτή την δράση τα δύο τελευταία χρόνια, τη συλλογή των κειμένων και την έκδοση των οποίων έχει οργανώσει και έχει επιμεληθεί ο ίδιος ο Hickey (vol.1/2023: UTOPIA, vol.2/2024: VACATION ), να αποτελέσουν την αφετηρία ενός νέου μύθου.
Μέσα, τόσο από τη λειτουργία της Λέσχης, όσο και από τους δύο αυτούς τόμους, που περιέχουν πρωτογενές υλικό (κείμενο, φωτογραφία, εικαστικές εκφράσεις) ο επιμελητής τους, έχω την αίσθηση ότι επιχειρεί, βήμα-βήμα, κάτι πολύ ευρύτερο από την δημιουργία ενός αναγνωστικού, βιβλιοφιλικού πόλου έλξης στο νησί· δοκιμάζει να ιδρύσει μία διεθνή κοινότητα καλλιτεχνών με έδρα έμπνευσης και δημιουργίας την Ύδρα. Αυτό που τις δεκαετίες του 50 και του 60 γεννήθηκε αυθόρμητα και ανεπιτήδευτα στα στενά και τις μικρές πλατείες του νησιού, του οποίου η αίγλη σήμερα τείνει να ξεθωριάσει μέσα στο φρενήρη ρυθμό του υπερτουρισμού, ή να αναχθεί, με έναν τρόπο, σε προϊόν, μέσα από τις λέξεις και τις εικόνες που επιλέγει να μας επικοινωνήσει ο Hickey, φωτίζεται ξανά, με μία λάμψη που μοιάζει με σπίθα, με μία χειρονομία απόλυτα προσωπική, που μοιάζει με πρό(σ)κληση. Οι λέξεις και οι εικόνες ξεχύνονται από το παράθυρο και εφάπτονται ερωτικά στην τραχειά αφή των βράχων και η ουτοπία και οι διακοπές, ως έννοιες και ως πράξεις, συναντούν ξανά τον έρωτα, την ελευθερία, την υγρασία τους, τη γυμνότητα της σάρκας, ως ελπίδα αναγέννησης.
Ας μην ξεχνάμε, μία βιβλιοθήκη που αγναντεύει τη θάλασσα μπορεί εύκολα να γίνεται καράβι.
[1] Ο Josh Hickey είναι Αμερικάνος συγγραφέας και book curator, μόνιμος επισκέπτης και ενεργό μέλος της πολιτιστικής ζωής και κοινότητας του νησιού της Ύδρας για περισσότερο από μία δεκαετία.
