του Αντώνη Ν. Φράγκου
«Δε μας φοβίζουν τα ερείπια. Πάντοτε ζούσαμε μέσα σε τρώγλες και θα τα καταφέρουμε για λίγο καιρό ακόμα. Αλλά μην ξεχνάτε ότι εμείς οι εργάτες, ξέρουμε επίσης και να χτίζουμε. Εμείς χτίσαμε όλα αυτά τα παλάτια και τα μέγαρα, εδώ, στην Αμερική και παντού. Και θα τα χτίσουμε ακόμα πιο όμορφα, γιατί εμείς θα κληρονομήσουμε τη Γη και γι’ αυτό να μην έχετε την παραμικρή αμφιβολία. Η αστική τάξη λοιπόν, ας γκρεμίσει τον κόσμο της πριν αποχωρήσει οριστικά από το προσκήνιο της ιστορίας. Εμείς κουβαλάμε έναν καινούριο κόσμο, εδώ, στις καρδιές μας. Κι ο κόσμος αυτός μεγαλώνει κάθε στιγμή. Μεγαλώνει και τώρα, αυτή τη στιγμή που σας μιλάω…» (Χοσέ Μπουεναβεντούρα Ντουρρούτι Ντουμάνγκε)
Όπως, μάλλον, καταλάβατε αναφερόμαστε την εμβληματική φιγούρα του αναρχοσυνδικαλιστή Μπουεναβεντούρα Ντουρρούτι. Συχνά τον θυμόμαστε αλλά πολύ περισσότερο τον τελευταίο καιρό καθώς κυκλοφόρησαν τρία βιβλία για αυτόν:
Χουαναρέτε /Κάρλος Αθάγκρα/ Ενκάρνα Ρεβουέλτα -«Πέπε Μπουεναβεντούρα Ντουρούτι», μετάφραση: Δανάη Ταχτάρα, (Εκδ. red n’ noir)
Φρανθίσκο Άλβαρεθ «Αυγουστιάτικη βροχή», μετάφραση: Άνχελ Πέρεθ Γκονθάλεθ, (Εκδόσεις των Συναδέλφων)
Μιγκέλ Αμορός «Ο Ντουρρούτι στον λαβύρινθο», μετάφραση Ζωή Γιαλιτάκη, (Εκδ. Ναυτίλος)
Μάλιστα, το πρώτο είναι κόμικ, το δεύτερο μυθιστόρημα και το τρίτο μια αναλυτική ματιά πάνω στο κοινωνικό γίγνεσθαι της επανάστασης και του εμφυλίου στην Ισπανία. Φυσικά, καθώς δεν είναι δυνατόν να χωρέσουν εδώ όλες οι ιστορικές πτυχές της δράσης του και οι διάφορες ερμηνείες για την πολιτική του, εμείς θα αρκεστούμε στο να περιγράψουμε με αδρές γραμμές την πορεία του ανθρώπου.
Τούτων λεχθέντων ας πάρουμε την ιστορία απ’ την αρχή στην ορεινή Λεόν το 1896, χρόνο γέννησης του Ντουρρούτι. Με πατέρα εργάτη σιδηροδρόμων, ελευθεριακό σοσιαλιστή. Δεκατεσσάρων χρονών αφήνει το σχολείο και εργάζεται ως μαθητευόμενος μηχανικός στον σιδηροδρομικό σταθμό της Λεόν. Στα 21 του, χρονιά της επανάστασης των Μπολσεβίκων συμμετέχει πολύ ενεργά στην απεργία της σοσιαλιστικής συνδικαλιστικής Γενικής Ένωση Εργατών (U.G.T), στα τραίνα της Βόρειας Ισπανίας. Η απεργία απλώνεται σε όλη την χώρα και η κυβέρνηση στέλνει τον στρατό και την καταστέλλει αιματηρά με 70 νεκρούς, 500 τραυματίες και 2 χιλιάδες σιδηροδρομικούς πίσω από τα σίδερα. Ο Ντουρρούτι δραπετεύει διασχίζοντας τα Πυρηναία στην Γαλλία όπου εργάζεται ως μηχανικός. Μετά από τρία χρόνια εισέρχεται παράνομα στην Βαρκελώνη μέσω της βασκικής πόλης του Σαν Σεμπαστιάν και συμμετέχει στην δυναμική C.N.T. (Εθνική Συνομοσπονδία Εργασίας), του αναρχοσυνδικαλιστικού κινήματος. Η κρατική καταστολή είναι πολύ σκληρή, δολοφονείται πλήθος στελεχών, άλλα ρίχνονται στην φυλακή – ένας εμφύλιος χαμηλής έντασης κυριαρχεί. Ταξικοί και ενίοτε ένοπλοι αγώνες, ενώ ο Πέπε- το υποκοριστικό του – δημιουργεί με συντρόφους του, Φρανθίσκο Ασκάσο, Χουάν Γκαρθία Ολιβέρ και μια ομάδα αναρχικών, τους Αλληλέγγυους (Los Solidarios), μέλη εκ των οποίων προσπάθησαν, χωρίς αποτέλεσμα, να δολοφονήσουν τον βασιλιά της Ισπανίας Αλφόνσο ΙΓ’.
Ενώ οι ταξικοί αγώνες κορυφώνονται, το 1923, ο στρατηγός Πρίμο Ντε Ριβέρα διοργανώνει πραξικόπημα. Ο Ντουρρούτι και πολλοί άλλοι αναρχικοί ξανά στην εξορία. Με τους συντρόφους του ξεκινάει απ’ την Γαλλία για να περάσει τον Ατλαντικό, στην Νέα Υόρκη και πιο κάτω στην Κούβα -στο Μεξικό, Χιλή, Αργεντινή και στην Ουρουγουάη -με την αστυνομία στο κατόπιν τους καθώς απαλλοτριώνουν λεφτά από τις τοπικές τράπεζες και γνωρίζουν πολλές και διάφορες φυλακές. Ύστερα από διεθνή κινητοποίηση η κυβέρνηση της Αργεντινής αναγκάζεται να τους στείλει πίσω στην Γαλλία όπου και φυλακίζονται. Είναι οι μεγάλες πολιτικές διαδηλώσεις που τους απελευθερώνουν. Για τρία χρόνια συζεί στο Βέλγιο με σύντροφό του Εμιλιέν Μορέν (Μιμή). Με το ξέσπασμα της Ισπανικής Επανάστασης και με την CNT και την FAI (Ιβηρική Αναρχική Ομοσπονδία) να δεσπόζουν στην Βαρκελώνη ο Ντουρρούτι επιστέφει με την Μιμή για να συνταχθούν μαζί τους. Είναι το πρώτο εξάμηνο της εξέγερσης που θα χαραχθεί με ανεξίτηλα γράμματα – όπως λέει και ο Αμερικανός ιστορικός Χάουαρντ Ζιν – γιατί οι Αναρχικοί πραγματοποιούν αρκετά από τα πιστεύω τους: καταλήψεις και αυτοδιαχείριση εργοστασίων και υπηρεσιών – δημιουργία πολιτιστικών κέντρων, τα περίφημα Ateneos, παράλληλα με την επίταξη τεράστιων εκκλησιαστικών και φεουδαρχικών αγροκτημάτων. Φτωχοί αγρότες τα δουλεύουν Η ιδέα της κοινοκτημοσύνης διαχέεται παντού. Ένα ελευθεριακό πνεύμα διακατέχει τους ανθρώπους, μια μέθη συμμετοχής και ισονομίας. Η αργόσχολη τάξη της πόλης λουφάζει ή δραπετεύει και οι από κάτω κάνουν κουμάντο στην πρωτεύουσα της Καταλονίας. Ο Πέπε είναι πανταχού παρών, μέσα στον κόσμο, οργανώνει την αντίσταση χωρίς περιφρούρηση κοντά του – οι σοβιετικοί σύμβουλοι και το ΚΚΙ δεν τρέφουν ιδιαίτερη αγάπη γι’ αυτόν.
Στις 10 του Ιούλη, του ’36 εκδηλώνεται το πραξικόπημα των εθνικιστών του Φράνκο. Σφοδρές οδομαχίες στην Βαρκελώνη, η αναρχική πολιτοφυλακή εκδιώκει τους φασίστες και παίρνει την πόλη· με 600 περίπου νεκρούς συντρόφους μεταξύ των οποίων και ο Φρανθίσκο Ασκάσο. Απόλυτοι πλέον κυρίαρχοι οι CNT και FAI. Ο Πρόεδρος της Ζενεραλιτάτ της Καταλονίας υπό την Δεύτερη Ισπανική Δημοκρατία, Λιουίς Κονπάνς, θέτει το ερώτημα αν δέχονται οι αναρχοσυδικαλιστές να παραμείνει στο αξίωμά του: απαντούν καταφατικά. Ο Ντουρρούτι ανακοινώνει επίσημα σε δεκάδες ανταποκριτές του διεθνούς τύπου την κατάληψη της εξουσίας από τους εργάτες. Στους κύκλους των επαναστατών υπάρχει διχογνωμία: ο Χουάν Γκαρθία Ολιβέρ επιδιώκει να εγκαθιδρύσουν εδώ και τώρα ελευθεριακό κομμουνισμό στη Βαρκελώνη, όμως Πέπε, λέγεται, πως επιμένει να καταληφθεί πρώτα η Σαραγόσα και ευρύτερα η Αραγωνία και να γίνει μετά αυτό. Το “θυσιάζουμε τα πάντα εκτός από τη νίκη”, αποδίδεται στον Ντουρρούτι για την ανάγκη να νικηθούν πρώτα οι φρανκιστές και ύστερα να βαθύνει περαιτέρω η επαναστατική διαδικασία. Έτσι, η περίφημη Φάλαγγα Ντουρούτι ξεκίνησε για την μεγαλύτερη πόλη της Αραγωνίας. Όμως, παρά τις σκληρές μάχες η Σαραγόσα δεν έπεσε στα χέρια των Δημοκρατικών. Επικρίθηκε γι’ αυτό απ’ το ΚΚΙ αλλά, μάλλον, έπαιξε ρόλο οι άπειροι στον πόλεμο πολιτοφύλακες και οι στρατιωτικοί ηγέτες. Οι φασίστες αντεπιτίθενται στην Μαδρίτη και ο Πέπε φτάνει με 3.000 αγωνιστές προς υπεράσπισή της. Στην πρώτη γραμμή του πυρός με τις οι βολές του πυροβολικού των εθνικιστών να επικεντρώνονται στην Φάλαγγα και με αποτέλεσμα την οπισθοχώρηση της απ’ τις αρχικές της θέσεις. Ανασυντάσσοντας τους πολιτοφύλακες ο Ντουρρούτι λέγεται πως επεδίωξε την όλο και μεγαλύτερη στρατιωτικοποίηση τους με αποτέλεσμα να εμπεδωθεί η άκρατη πειθαρχία με αυστηρές ποινές σε κάθε είδους ανυπακοή. Προσπάθησαν οι αναρχικοί να σχηματίσουν έναν τακτικό στρατό σε αντίθεση με την ελευθεριακή τακτική του εθελοντισμού στον αγώνα. Και ενώ μέχρι τότε όποιος πολιτοφύλακας δήλωνε πως επιθυμούσε να αποχωρίσει μπορούσε πάντοτε να εγκαταλείψει την μονάδα του και να γυρίσει πίσω με τις νέες αποφάσεις τον αφόπλιζαν και τον άφηναν κοντά στο πολεμικό μέτωπο. Με την τακτική αυτή μηδενίστηκαν σχεδόν οι λιποταξίες.
Είναι στις 19 του Νοέμβρη στα 1936 όταν ο Ντουρρούτι πληγώνεται βαριά από σφαίρα όπλου ενώ βρισκότανε πάνω στα οδοφράγματα για την σωτηρία της Μαδρίτης. Την επομένη πεθαίνει στο νοσοκομείο. Κυκλοφόρησαν κατά καιρούς διάφορες φήμες αλλά όλες οι νεώτερες έρευνες συγκλίνουν πως σκοτώθηκε από βολή εθνικιστή ελεύθερου σκοπευτή.
Στην κηδεία του διαδήλωσαν 500 χιλιάδες αντιφασίστες αγωνιστές.
Αναζητήστε τα εδώ
