του Αντώνη Ν. Φράγκου
Αν και αργοί στο να είμαστε τακτικοί συνεχίζουμε την περιπλάνησή μας στις διάφορες περιπέτειες της Αριστεράς με τη ομολογουμένως επιτυχημένη «Επιχείρηση Πρίγκιπας».
Αναφερόμαστε στην απαγωγή του αντισυνταγματάρχη Καρένιο από το Πατριωτικό Μετώπο Μανουέλ Ροδρίγκες (FPMR) στη Χιλή του 1987. Αφορμή το ομώνυμο βιβλίο που κυκλοφόρησε, όχι πολύ καιρό, απ’ τις Εκδόσεις των Συναδέλφων. Γραμμένο από τρεις ακτιβιστές δημοσιογράφους και συγγραφείς, -την Κολομβιανή Λάουρα Ρεστρέπο και τους Αργεντινούς Ρομπέρτο Μπαρντίνι και Μιγκέλ Μπονάσο, ο οποίος και συμμετείχε στο αντάρτικο με τους Μοντονέρος. Το Πατριωτικό Μετώπο Μανουέλ Ροδρίγκες ήταν αντάρτικη οργάνωση, παραστρατιωτικός κλάδος του ΚΚ Χιλής που ιδρύθηκε το Δεκέμβριο του 1983 με σκοπό την βίαιη ανατροπή της χούντας του Πινοτσέτ. Πήρε το όνομα του τιμώντας τον Μανουέλ Ροδρίγκες Ερδοϊσα (1875 – 1818) ριζοσπάστη ηγέτη που θεωρείται ένας από τους ιδρυτές της ανεξάρτητης Χιλής. Η ηρωική μορφή του διατηρείται ζωντανή στην συλλογική μνήμη του κόσμου.
Το βιβλίο τοποθετείται στο είδος της “μη μυθοπλαστικής πεζογραφίας” καθώς συνδυάζει καθαρή δημοσιογραφική έρευνα και μυθιστορηματικό τρόπο έκφρασης.
Η παράτολμη επιχείρηση του Πατριωτικού Μετώπου Μανουέλ Ροδρίγκες ονομάστηκε, επίσης, «Όχι στη διαιώνιση του τύραννου» και αυτό διότι η οργάνωση ξέκοβε τους όποιους δεσμούς της με το Χιλιάνικο ΚΚ, μιας και το τελευταίο άφησε κατά μέρος την ανατρεπτική δράση και συμπορευότανε με τα υπόλοιπα κόμματα της αντιχουντικής αντιπολίτευσης εντός των πλαισίων του πινοτσετικού συντάγματος. Μια ήπια αλλαγή όπως αυτή που επεδίωκε ο δικός μας δικτάτορας Παπαδόπουλος με την αμνηστία, τον Μαρκεζίνη κτλ, -αλλαγή που την καλόβλεπαν και μερικοί ντόπιοι «προοδευτικοί» πολιτικοί· η εξέγερση, όμως, του Πολυτεχνείου του ανέτρεψε τα σχέδια.
Εκ των πρωταγωνιστών, ο Ραούλ Πελεγκρίν, (ψευδώνυμο «Χοσέ Μιγκέλ»), αναφέρεται για την «Επιχείρηση Πρίγκιπας»: «Όλα περιστρέφονταν γύρω από το δημοψήφισμα που προβλεπόταν στο ψευτο-Σύνταγμα του 1980. Οι ηγεσίες των παραδοσιακών κομμάτων ήταν ολόψυχα αφιερωμένες σ’ αυτή την εκστρατεία. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης, ιδιαίτερα εκείνα που συμμετείχαν στη Συνέλευση του Πολίτη, τα οποία υποστήριζαν την κινητοποίηση των μαζών και τον μετωπικό αγώνα με αφετηρία τις διαδηλώσεις της 2ας και της 3ης Ιουλίου 1986 –κινητοποιήσεις που κλιμακώθηκαν σε πολύ υψηλό βαθμό: γενική απεργία, παράλυση της χώρας επί δύο ημέρες, δημιουργία απελευθερωμένων ζωνών σε κάποιες περιοχές, ανταλλαγές πυροβολισμών με την αστυνομία–, σταμάτησαν να δείχνουν μαχητικότητα… Τότε συμβαίνει ένα πισωγύρισμα: η ηγεσία εγκαταλείπει την ιδέα της ήττας του Πινοτσέτ και καλεί σε αποστράτευση. Για τους σχεδιασμούς της δεξιάς, αυτό δεν είναι περίεργο. Αλλά και κάποιοι προοδευτικοί τομείς επίσης αποσύρονται από τον αγώνα και εγκαταλείπουν την ιδέα της κινητοποίησης ως κεντρικού στοιχείου για να τελειώσουμε με τον Πινοτσέτ. Εμφανίζεται τότε η ιδέα της αλλαγής εκ των έσω: να αντιπαρατεθούν μέσα στο πλαίσιο του φασιστικού Συντάγματος και να κάνουν συμμαχίες ακόμα και με τη δεξιά.» Με αυτή την κίνηση το Μέτωπο σταμάτησε τις όποιες προθέσεις επώδυνων συμβιβασμών που επιχειρούσε βασικά η αστική αντιπολίτευση ενώ βραχυκύκλωνε κόμματα της Αριστεράς -κυρίως, όμως, τις αγχώδεις προσπάθειες της συντηρητικής παράταξης να διαπραγματευτεί με τις ΗΠΑ προς αποτροπή πιθανής επαναστατικής αλλαγής.
Ιστορικά, την 1η Σεπτέμβρη 1987 με μια, ολογουμένως, παράτολμη ένοπλη επέμβαση οι μονάδες “Ιγνάσιο Βαλενσουέλα” του Πατριωτικού Μετώπου Μανουέλ Ροδρίγκες (FPMR) απάγουν τον γενικό διευθυντή του Εργοστασίου Όπλων του Στρατού της Χιλής (FAMAE), αντισυνταγματάρχη Κάρλος Καρένιο για να τον κρατήσουν 92 ολόκληρες ημέρες –μέχρι τις 3 Δεκεμβρίου 1987. Ήταν τόσο μεγάλο το χτύπημα στο χουντικό καθεστώς ώστε εξαπολύθηκαν δέκα χιλιάδες αστυνομικοί, στρατιωτικοί και πράκτορες μυστικών υπηρεσιών σε ένα απίστευτο κυνήγι σε κάθε γειτονιά και σπίτι! Είναι χαρακτηριστικό πως τα πρώτα δυο 24ωρα της απαγωγής η ασφάλεια υπέβαλε σε έλεγχο πάνω από εκατόν πενήντα χιλιάδες άτομα! Τελικά η έρευνα περιέλαβε το 80% του Σαντιάγο! Σε πλήρη αφωνία τα μέσα επικοινωνίας και με τον εκπρόσωπο τον στρατιωτικό εισαγγελέα Φερνάντο Τόρες Σίλβα να διακηρύττει στον τύπο πως «ήταν θέμα ημερών, ίσως ωρών» να βρεθεί ο αντισυνταγματάρχης. Παράλληλα η χούντα απομόνωνε την οικογένεια του Καρένιο με σκοπό όταν βρεθεί να εκτελεστεί και να αποδοθεί η πράξη αυτή στους αντάρτες οι οποίοι αποφάσισαν με πλήρη μυστικότητα και φοβερό ρίσκο να φυγαδεύσουν τον Καρένιο στο βορρά της Χιλής, κατόπιν στην Αργεντινή και ύστερα στην Βραζιλία ώστε να τον παραδώσουν σώο και αβλαβή σε ουδέτερη χώρα. Αποφασιστική παρέμβαση είχαν οι τότε βικάριοι της Χιλής και Αργεντινής στην απελευθέρωση του συνταγματάρχη με αντάλλαγμα τη μετάδοση από όλα ΜΜΜ μιας δημόσιας διακήρυξης του FPMR και τη διανομή αρκετών τόνων τροφίμων και οικοδομικών υλικών στις φτωχικές και περιθωριοποιημένες περιοχές του Σαντιάγο.
Όμως, η όλη υπόθεση έχει βαθιές ρίζες καθότι ο Καρένιο διεύθυνε δυο εταιρείες βιτρίνες στημένες από τον στρατό που διαπραγματευότανε οπλισμό νόμιμα ή παράνομα. Ο ίδιος επρόκειτο να σταλεί στο Ιράν για να διαπραγματευτεί με την κυβέρνηση των ιμάμηδων τα καταστροφικά αποτελέσματα της πώλησης βομβών Avispa (Σφήκα), που είχαν απορριφθεί εξαιτίας της κακής τους ποιότητας. Πολλοί Ιρανοί είχαν ακρωτηριαστεί ή είχαν σκοτωθεί εξαιτίας του ελαττωματικού υλικού και έτσι οι Ιρανοί απαιτούσαν να επιστραφούν τα χρήματα που είχαν δώσει. Η πρόταση των χουντικών ήταν να δοθούν σε αντάλλαγμα μερικά μαχητικά F5. Ακριβώς αυτή η συζήτηση ανακαλύφθηκε από τους Αμερικάνους που σαν μέσο πίεσης είχαν επιβάλει στη Χιλή εμπάργκο στις αγοραπωλησίες όπλων! Μάλιστα το καθεστώς είχε δοσοληψίες και με άλλα όμορα καθεστώτα της Λατινικής Αμερικής. Στην όλη υπόθεση ενεπλάκη ένας ιδιώτης κατασκευαστής βομβών ισχυριζόμενος πως η Avispa ήταν αντίγραφο των δικών του «Βομβών Διασποράς». Στα δικαστήρια έχασε την υπόθεση για να εμφανιστεί κατόπιν ως χρηματοδότης της καμπάνιας του Όχι καθώς η αντιπολίτευση διέθετε, προφανώς, περιορισμένη μνήμη.
Εξαιτίας του φιάσκου η χούντα, με την δικαιολογία ανταλλαγής πολιτικών κρατούμενων για τον Καρένιο, δεν δίστασαν να βασανίσουν, να δολοφονήσουν και να πετάξουν στη θάλασσα τέσσερεις αγωνιστές: Γκονσάλο Φουενσαλίδα, Χούλιο Μουνιός, Χοσέ Πένια, Αλεχάντρο Πινοτσέτ και Μανουέλ Σεπούλβεδα Σάντσες…
Λάουρα Ρεστρέπο, Ρομπέρτο Μπαρντίνι, Μιγκέλ Μπονάσο ,Επιχείρηση Πρίγκηπας, μτφρ. Γιώργος Καρατζάς, Εκδόσεις των Συναδέλφων
