του Φίλιππου Φιλίππου
Το 2021 η Μαρίλη Μαργωμένου που σπούδασε δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάστηκε είκοσι πέντε χρόνια ως δημοσιογράφος, το 202 εξέδωσε το πρώτο της βιβλίο. Ήταν το μυθιστόρημα Το θηρίο βγήκε βόλτα με απατεώνες, φονιάδες, γκάνγκστερ, σίριαλ κίλερ και άλλους τύπους του υποκόσμου. Ωστόσο, δεν θέλησε αυτό να είναι αστυνομικό, αλλά κάτι διαφορετικό. Το τοποθέτησε σε μια φυλακή της Αττικής, στο φανταστικό Σωφρονιστικό Κατάστημα του Βόθωνα, κάπου στον Μαραθώνα, και έβαλε ως κεντρικό ήρωα και αφηγητή τον δημοσιογράφο Βύρωνα Σερέτη, ο οποίος σκότωσε κάποιον κατά λάθος και φυλακίστηκε.
Εδώ, στο δεύτερο μυθιστόρημά της, τον Εφήμερο, ο κεντρικός ήρωας είναι ο Λεωνίδας Δρακόμαλλος, ένας νεαρός δημοσιογράφος, ο οποίος τον Ιανουάριο του 1999 αναζήτησε δουλειά στην εφημερίδα Εφήμερος που εδρεύει στο Σύνταγμα, δίπλα στο Υπουργείο Οικονομικών. Αρχικά, γνωρίζει τον εκδότη Νέαρχο, τον διευθυντή Μπρίτα και διάφορα πρόσωπα της εφημερίδας, τα οποία τον βοηθούν με τον τρόπο τους να κατανοήσει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται το δημοσιογραφικό επάγγελμα. Θα μπορούσαμε να πούμε πως η συγγραφέας μεταφέρει στον αναγνώστη τα πρώτα δικά της βιώματα στις εφημερίδες, όπου εργάστηκε και ειδικά στο Βήμα, όπου εργάστηκε επί χρόνια.
Κι ύστερα, αφού ο νεαρός Λεωνίδας μυείται στα μυστικά της δουλειάς του και δημιουργεί ποικίλες σχέσεις με τους συναδέλφους του, η υπόθεση παίρνει δραματική μορφή, καθώς ο νεαρός πληροφορείται κάτι σοβαρό που σχετίζεται με κάτι τρομοκράτες. Να πάει στην αστυνομία ή όχι; Δεν πάει. Ξαφνικά (σελίδα 69), μεταφερόμαστε στο 2018, πολλά χρόνια αργότερα, όταν ο Μπρίτας βρίσκεται σε ένα γηροκομείο που το διευθύνει ένας παπάς. Γιατί βρίσκεται εκεί; Τι επιδιώκει; Τι έχει συμβεί στο μεταξύ;
Στα χρόνια που πέρασαν ο Λεωνίδας μυήθηκε στις ιδέες των Ανταρτών της Πόλης, μιας τρομοκρατικής οργάνωσης, η οποία εδρεύει στην εφημερίδα που τα έβαζε με το κατεστημένο πολιτικό και οικονομικό. Μεταξύ άλλων, εκτόξευσε μια ρουκέτα κατά του κτιρίου του Χρηματιστηρίου στη Σοφοκλέους με αποτέλεσμα τον θάνατο του προέδρου του. Ο νεαρός δημοσιογράφος συνδέεται με τα μέλη της, κυρίως διότι ερωτεύεται την Ζανέτα, μια δραστήρια γυναίκα, αλλά γρήγορα απογοητεύεται από τη δράση τους. Θέλει μεν ν’ αλλάξει τον κόσμο αλλά όχι να σκοτώνει ανθρώπους. Σε κάθε περίπτωση, στην ιστορία έχουμε δύο νεκρούς από την ομάδα των πρωταγωνιστών –ο θάνατος στοιχειώνει τους ήρωες και τις ηρωίδες.
Η Μαρίλη Μαργωμένου μας θυμίζει ένα σωρό γεγονότα που σημάδεψαν τη συγκεκριμένη εποχή –στην εξουσία βρίσκεται το ΠΑΣΟΚ, η κυβέρνηση Σημίτη, ενώ στη χώρα πλανάται το φάντασμα της 17 Νοέμβρη–, τον ερχομό του Κούρδου ηγέτη Οτσαλάν στην Αθήνα, τον φονικό σεισμό που ισοπέδωσε το κτίριο της Ricomex στο Μενίδι, τη φούσκα του Χρηματιστηρίου, την επίσκεψη του Μπιλ Κλίντον στην Αθήνα και τις βίαιες διαμαρτυρίες που ακολούθησαν, την ακμή των λαϊκών κέντρων και των σκυλάδικων.
Η συγγραφέας, εμπνεόμενη από τα σκανδιναβικά αστυνομικά μυθιστορήματα, χρησιμοποιεί εναλλάξ δύο διαφορετικούς χρόνους, το παρόν και το παρελθόν, για να μιλήσει σχετικά με την πορεία του ήρωά της και των δραστηριοτήτων του. Βεβαίως, και στα δύο μυθιστορήματά της μιλάει για τον επαγγελματικό χώρο που γνωρίζει άριστα, εκείνον της δημοσιογραφίας, ο οποίος της προσφέρει σήμερα, καθώς θυμάται και ονειροπολεί, άπειρες λογοτεχνικές ιδέες. Βασικά, μας ενημερώνει πως δεν είναι εύκολο για έναν νεαρό (ή νεαρή) δημοσιογράφο να συνηθίσει το κλίμα των δημοσιογραφικών γραφείων και την συμπεριφορά των συναδέλφων του, ιδίως των παλιών. Είναι, μας λέει, θέμα αντοχής, ένας υφέρπων κρετινισμός τους καθιστούσε ανθεκτικούς. Ειδικά, ο Εφήμερος που έχει στοιχεία αστυνομικής λογοτεχνίας, χωρίς να είναι αστυνομικό, και δείχνει τις αφηγηματικές της ικανότητες που γοητεύουν τον αναγνώστη.
Μαρίλη Μαργωμένου, Εφήμερος,Εκδόσεις Καστανιώτη, 2023
