της Μαρίζας Ντεκάστρο
Το μπαμ έγινε το 2017 όταν, στην έκθεση παιδικού βιβλίου της Μπολόνια, παρουσιάστηκε το βιβλίο Ιστορίες καληνύχτας για επαναστάτριες των Φραντσέσκα Καβάλο-Έλενα Φαβίλι (στην Ελλάδα εκδ. Ψυχογιός, 2018) με τις βιογραφίες σημαντικών γυναικών και τα πορτρέτα τους από πολλούς εικονογράφους. Έκτοτε, εκδίδονται και απολαμβάνουμε πλήθος βιβλίων που παρουσιάζουν προσωπικότητες γκρουπαρισμένες ανά δραστηριότητα, φύλλο, ηλικία, που έζησαν σε άλλες εποχές ή που ακόμα ζουν, σε όλες τις ηπείρους, καλλιτέχνες, εξερευνητές, ακτιβίστριες και ακτιβιστές, δημοσιογράφοι, συγγραφείς- καμιά δραστηριότητα δεν μένει απ’ έξω.
Πρόκειται λοιπόν για reference books, πολλαπλών αναγνώσεων, διηλικιακά, που απομακρύνουν για λίγο από τις μηχανές αναζήτησης του διαδικτύου και δίνουν βάρος στα βιβλία καθαυτά.
Είναι βιβλία που μας βάζουν σε μια γκαλερί όπου παρουσιάζεται η ομαδική έκθεση έργων πολλών καλλιτεχνών, τεχνοτροπιών, στιλ. Καλλιεργούν λοιπόν τα μάτια μας.
Ξεφυλλίστε τα και θα διαβάσετε για προσωπικότητες που δεν γνωρίζουμε καλά ούτε οι ενήλικοι, πρόσωπα που δεν θα φανταζόμασταν ότι μπορούν να περιλαμβάνονται σε παιδικό βιβλίο.
Όπως είναι λογικό, πολλές από τις προσωπικότητες εμφανίζονται σε όλα τα βιβλία του παρακάτω καταλόγου. Όμως δεν έχει καμιά απολύτως σημασία. Γιατί αυτό ακριβώς είναι το κέντημα: Η ποικιλία των απόψεων με την οποία μας παρουσιάζονται οι βιογραφούμενοι/ες κάνει κάθε βιβλίο ξεχωριστό!
Τέλος, για να γίνει το εγχείρημα πιο σαφές θα δώσω ένα μικρό παράδειγμα: θα σχολιάσω όσα γράφονται για τη Φρίντα Κάλο σε τρία βιβλία του καταλόγου (εξαιρώ τη μονογραφία της που εκδόθηκε στις εκδ. Μέλισσα το 2018 επειδή της αφιερώνεται ολόκληρο βιβλίο) ώστε να δούμε πώς την αντιμετωπίζουν, τι κρατούν, τι αφήνουν και τι τονίζουν οι βιογράφοι της ανάλογα με τη φυσιογνωμία κάθε βιβλίου.
Τρομερά συνοπτική, μόλις 300 λέξεις, στις Ιστορίες καληνύχτας… Η Φρίντα παρουσιάζεται ως μια από τους πιο διάσημους – και όχι διάσημες!-ζωγράφους του 20ου αι. Νύξεις για τη ζωή της: Οι ασθένειες, ο γάμος με τον Ντιέγκο Ριβέρα, οι αυτοπροσωπογραφίες της. Ας πούμε πως είναι κάτι σαν λήμμα λεξικού αφού ο αναγνώστης παίρνει μια ελάχιστη γεύση από την προσωπικότητα της ζωγράφου. Στην εικόνα εμφανίζονται μοτίβα από έργα της-λουλούδια και έντονα χρώματα.
Η Φρίντα, αυτοβιογραφούμενη στο Άτλαντας σπουδαίων προσωπικοτήτων, μιλάει συγκινητικά για τα παιδικά της χρόνια και τα προβλήματα υγείας, τη φιλοσοφία της για τη ζωγραφική και για σημαντικούς σταθμούς της ζωής της- Μεξικανική επανάσταση, πότε αρχίζει να ζωγραφίζει, γνωριμία και γάμος με τον Ριβέρα, επαγγελματική σταδιοδρομία. Στην εικόνα, η ζωγράφος ολόσωμη και πλαισιωμένη από μοτίβα των πινάκων της. Ο αναγνώστης αποκτά καλύτερη ιδέα τουλάχιστον όσον αφορά το στιλ και τη χρωματική της παλέτα.
Αναλυτική βιογραφία και καλή γνωριμία με τη Φρίντα στο Έφηβες πρωτοπόρες… Με εξαιρετική πληρότητα σκιαγραφείται η ψυχολογία της, οι ψυχικές της εντάσεις, το επαναστατικό και ελεύθερο πνεύμα της, ο έρωτας και ο αποτυχημένος γάμος, η ανακάλυψη του λαϊκού πολιτισμού της πατρίδας της και το περιβάλλον μέσα στο οποίο έζησε.
Ποιο επιλέγω, τελικά; Προσωπικά τα έχω στη βιβλιοθήκη μου και ανατρέχω στο καθένα ανάλογα με το ενδιαφέρον μου της στιγμής!
*****
- Έφηβες πρωτοπόρες, 30 κορίτσια που άλλαξαν τον κόσμο
Τζένιφερ Κάλβερτ, εικ. Βέσνα Ασάνοβιτς, μτφρ. Παναγιώτα Σαβούρδου, εκδ. Οξύ.
- Άτλαντας σπουδαίων προσωπικοτήτων
Μιράλντα Κολόμπο-Ιλάρια Φατσόλι, εικονογραφημένο από ομάδα εικονογράφων, μτφρ. Σοφία Παχή, εκδ. Ψυχογιός.
- Ιστορίες καληνύχτας για επαναστάτριες (τ. 1- 2)
Φραντσέσκα Καβάλο-Έλενα Φαβίλι, εικονογραφημένο από ομάδα εικονογράφων, μτφρ. Έρρικα Πάλλη, εκδ. Ψυχογιός.
- Ιστορίες για αγόρια που ονειρεύονται να αλλάξουν τον κόσμο
Μαρσέλο Ματσάντι, εικ. Σάρα Σ. Λαμπράντα, μτφρ. Αγγελική Βασιλάκου, εκδ. Ψυχογιός.
- 100 σπουδαίοι φιλόσοφοι μιλούν στα παιδιά
Umberto Galimberti/Irene Marlini/Maria Luisa Petruccelli, εικονογραφημένο από ομάδα εικονογράφων, μτφρ. Δήμητρα Δότση-Βιολέττα Ζεύκη, εκδ. Διόπτρα.
- Γυναίκες στη μάχη– γκράφικ νόβελ με τα 150 χρόνια αγώνων για ελευθερία, ισότητα, γυναικεία αλληλεγγύη!
Maria Breen, εικ. Jenny Jordhal, μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Παπαδόπουλος.
****
Για μικρότερα παιδιά
- Υπέροχες γυναίκες που έκαναν θαύματα
Υπέροχες γυναίκες που άλλαξαν τον κόσμο
Κέιτ Πάνκερστ, μτφρ. Ειρήνη Παϊδούση, εκδ. Μεταίχμιο
- Μικρές σπουδαίες πράξεις ενάντια στις διακρίσεις
Φρανθίσκο Ιόρκα, εικ. Εουχένια Άμπαλος, μτφρ. Κλαίτη Σωτηριάδου, εκδ. Μέλισσα.
- Μικρές σπουδαίες πράξεις για την επιστήμη
Φρανθίσκο Ιόρκα, εικ. Ίκερ Αϊεσταράν, μτφρ. Κλαίτη Σωτηριάδου, εκδ. Μέλισσα
- Συναρπαστικές ιστορίες: 20 σπουδαία μυαλά που άλλαξαν τον κόσμο
Rosalba Troiano- Jacopo Olivieri, εικονογραφημένο από ομάδα εικονογράφων, μτφρ. Τατιάνα Γαλάτουλα, εκδ. Διόπτρα.
- Συναρπαστικές ιστορίες: 20 σπουδαίοι εξερευνητές που άλλαξαν τον κόσμο
Gabriella Santini, πολλοί εικονογράφοι μτφρ. Τατιάνα Γαλάτουλα, εκδ. Διόπτρα.
*****
Μονογραφίες προσωπικοτήτων για μικρότερα παιδιά οι οποίες παρουσιάζουν αναλυτικά κάποιες από τις προσωπικότητες που περιλαμβάνονται στα βιβλία που καταγράφω παραπάνω.
- Σε μια δέσμη φωτός, Μια ιστορία για τον Άλμπερτ Αϊνστάιν
Jennifer Berne, εικ. Vladimir Radunsky, μτφρ. Ελένη Δουκάκη, εκδ. Καλειδοσκόπιο.
Μια σύντομη βιογραφία του πολύ ιδιαίτερου παιδιού που υπήρξε ο Άλμπερτ Αϊνστάιν μέχρι που γέρασε. Διαβασμένο με αυτή την οπτική ανακαλύπτουμε ότι πρόκειται για ένα βιβλίο για τη διαφορετικότητα και πόσο σοβαρά πρέπει να την παίρνουμε υπόψη μας. Θαυμάσια εικονογράφηση και όπως πάντα με την απόλυτη ποιότητα του Καλειδοσκοπίου!
- Μικρά κορίτσια με ΜΕΓΑΛΕΣ ΙΔΕΕΣ
Μικρά αγόρια με ΜΕΓΑΛΕΣ ΙΔΕΕΣ
Maria Isabel Sanchez Vegara, εικονογραφημένο από ομάδα εικονογράφων, μτφρ. Κλεοπάτρα Ελαιοτριβιάρη, εκδ. Παπαδόπουλος.
Όμορφα εικονογραφημένα βιβλία που έχουν σκοπό να γνωρίσουν στους μικρούς αναγνώστες προσωπικότητες της εποχής μας, όπως ο Χόκινγκ, ο Μπόουι, η Σανέλ, η ντε Μποβουάρ (8 τίτλοι μέχρι στιγμής). Η επιλογή των τίτλων δείχνει μια ποικιλία μετατόπιση από εκείνα που είχαμε συνηθίσει να διαβάζουμε παλιότερα, αφού δεν διστάζει να συμπεριλάβει προσωπικότητες που το έργο τους είναι πολύ δύσκολα κατανοητό από τα παιδιά. Ρίχνουν ένα σπόρο για πολύ μελλοντικές αναγνώσεις.
- Μικρά παιδιά με μεγάλα όνειρα
Nick Ackland, εικ. Ιsabel, Muhoz, μτφρ. Βίκυ Κατσαρού, εκδ. Διόπτρα
Ο Γαλιλαίος και ο Βαν Γκογκ μας διηγούνται τη ζωή τους χωρίς να κρύψουν τίποτα. Ο πρώτος αναφέρεται στην εμπλοκή του με την Ιερά Εξέταση και ο δεύτερος στα οικονομικά και ψυχικά του προβλήματα. Κι αυτό είναι ακριβώς το ενδιαφέρον ετούτων των βιβλίων. Οι προσωπικότητες των «μεγάλων» δεν εξιδανικεύονται, αντίθετα, παρότι ιδιοφυΐες, βρίσκουν τη θέση τους ανάμεσα στους κοινούς θνητούς. Χρονολόγιο και ερωτήσεις κατανόησης συμπληρώνουν την έκδοση.
*****
Και τώρα που άνοιξε η όρεξη για διάβασμα, ώρα για ένα αληθινό σούπερ γεύμα!
Η Felicita Sala προσκαλεί στην Οδό Νοστιμιάς, οι καλύτερες γεύσεις από όλο τον κόσμο για σένα και τους φίλους σου, μτφρ. Χριστίνα Μανιά, εκδ. Φουρφούρι.
Οι συνταγές είναι απλές και εύκολες για μικρούς μαγείρους και μαγείρισσες. Κι επειδή η μαγειρική μπορεί να γίνει δημιουργικό παιχνίδι, μαγειρέψτε παρέα, στρώστε ένα χάρτη για τραπεζομάντιλο και κάνετε το γύρο του κόσμου τρώγοντας και μιλώντας για χώρες, ανθρώπους, συνήθειες, υλικά, μυρωδιές, γεύσεις.
*****
Μερικές ακόμα θαυμάσιες περσινές και προπέρσινες εκδόσεις:
Μικροί οδηγοί, Σπουδαίοι άνθρωποι: Φερδινάνδος Μαγγελάνος, Κάρολος Δαρβίνος, Φρίντα Κάλο
Ίζαμπελ Τόμας, Εικ. Ντάλια Άντιγιον, μτφρ. Αναστασία Καραστάθη, εκδ. Μέλισσα.
Γυναίκες, 40 αγωνίστριες για την ισότητα, Ιζαμπέλ Ματρό, εικ. Βερονίκ Ζοφρ, μτφρ. Κλαιρ Νεβέ, Εκδ. Μίνωας. Κυκλοφορούν ακόμα Ποδόσφαιρο, 40 θρυλικοί παίκτες, Επιστήμες, 40 επιστήμονες που άλλαξαν τον κόσμο, Ειρήνη, 40 υπέρμαχοι της ειρήνης στον κόσμο.
Το μήλο του Μαγκρίτ
Κλας Βεεπλάνκε, αποδ. Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Μέλισσα, 2017, 1η έκδ. ΜΟΜΑ, Νέα Υόρκη, 2016.
Τι είδε ο Ντεγκά
Σαμάνθα Φρίντμαν- Κριστίνα Πιεροπάν, αποδ. Χρήστος Μπουλώτης, Μέλισσα, 2017, 1η έκδ. ΜΟΜΑ, Νέα Υόρκη, 2016.
Συναντώντας έναν καλλιτέχνη, Βίνσεντ βαν Γκόγκ
Πατρίσια Χέις, αποδ. Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Μέλισσα, 2017.