της Μαρίζας Ντεκάστρο
Ας τα πάρουμε χρονολογικά και ας κάνουμε αναγνωστικούς συνδυασμούς.
Το σύμπαν
Ο μεγάλος δάσκαλος Διονύσης Σιμόπουλος πρόφτασε, προτού χαθεί στο σύμπαν που τόσο αγαπούσε, να γράψει τρία βιβλία αστρονομίας για παιδιά, διηγείται στα χιλιάδες εγγόνια του και τα μυεί σε όλα εκείνα που τον απασχόλησαν στα χρόνια της μακράς σταδιοδρομίας του. Στο Ποια είναι η οικογένεια του Ήλιου (εικ. Ουρανία Λυμπεροπούλου, Μεταίχμιο) μας ταξιδεύει στο ηλιακό σύστημα και τους πλανήτες. Στα προηγούμενα βιβλία του είχαμε πάει στο Φεγγάρι, και είχαμε μάθει πώς γεννιούνται τα άστρα.
Τα λίγο μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να συνεχίσουν την αναζήτηση απαντήσεων στο Μεγάλες ερωτήσεις για το σύμπαν, των Άλεξ Φριθ και Άλις Τζέιμς (μτφρ. Αγγελική Τζαβάρα, Πατάκης). Εξαιρετική έκδοση φροντισμένη επιστημονικά από το Βασιλικό Αστεροσκοπείο του Γκρίνουιτς.
Προσγείωση για να παρακολουθήσουμε τη Μεγαλύτερη παράσταση στη Γη υπέροχα ζωγραφισμένη και σκηνοθετημένη από την Mini Grey (μτφρ. Νοέλα Ελισσά, Διόπτρα). Η εξέλιξη της ζωής στον πλανήτη μας μπήκε σ’ ένα θέατρο -κουτί με πρωταγωνιστές όλους τους κατοίκους του πλανήτη και την ιστορία τους εκατομμύρια χρόνια πριν και μέχρι την εμφάνιση του ανθρώπου.
Gabrielle Balkan, Το βιβλίο των δεινοσαύρων, δέκα προϊστορικά ζώα που σπάνε όλα τα ρεκόρ, (εικ. Sam Brewster, μτφρ. Άγγελος Αγγελίδης-Μαρία Αγγελίδου, Καπόν). Ρεκόρ κοφτερών δοντιών, ταχύτητας, βροντερών κραυγών, μικρότερων κυνηγών, και, και, δέκα δεινόσαυροι παρουσιάζουν την ταυτότητά τους συνομιλώντας φιλικά με τους αναγνώστες. Εντυπωσιακή εικονογράφηση και επιστημονική σαφήνεια, το είδος του βιβλίου που καλύπτει τα ενδιαφέροντα διαφορετικών ηλικιών.
Δεν μπορούσε να λείπει από τη βιβλιογραφία το τρομερά ευχάριστο μικρό μυθιστόρημα Οι μυστικοί εξερευνητές στην εποχή των δεινοσαύρων (S. J. King, μτφρ. Νίκος Ζαρταμόπουλος, Άγκυρα) ώστε να διαβαστούν παρέα. Χάρη στην τεχνολογία, δυο παιδιά εξερευνητές πηγαίνουν πίσω στο χρόνο και αναλαμβάνουν την αποστολή να σώσουν… ένα αυγό δεινόσαυρου. Μέχρι όμως να το φτάσουν, παρακολουθούν τη ζωή και τις συνήθειες διαφόρων ειδών σε μια μάλλον πειστική ανάπλαση του περιβάλλοντός τους.
Η χλωρίδα
Η Hélène Druvert προσθέτει ακόμα ένα έργο της στις εκδ. Καπόν. Μετά την Ανατομία σειρά έχουν τα Φυτά (μτφρ. Κατερίνα Δασκαλάκη) και η ποικιλία τους από τις ρίζες μέχρι την κορυφή. Ένα πολύφυλλο βιβλίο με λεπτεπίλεπτα αναπτύγματα για κάθε είδους φυτά, τα περιβάλλοντα μέσα στα οποία αναπτύσσονται, τον κύκλο της ζωής τους και τους κινδύνους που τα απειλούν.
«-Είμαι ένα σποράκι!
-Κι εγώ!
-Μεγαλώνω και αναπτύσσομαι!
-Κι εγώ!
-Αρχίζω να μοιάζω μ’ αυτό που είμαι!
-Κι εγώ!
…………»
Ποιος είναι ποιος; Ένα δέντρο και ένα παιδί που συνομιλώντας ανακαλύπτουν, αν και τόσο διαφορετικά μεταξύ τους, ομοιότητες και ανάγκες: χρειάζονται νερό και φως, τροφή, φροντίδα, ζεστασιά ώστε να ζήσουν το υπέροχο δώρο που τους χάρισε η ζωή! Είμαι ένα δέντρο, των Συλβαίν Ζαουί και Ανν Κραέ (μτφρ. Φίλιππος Μανδηλαράς, Πατάκης) ιδιαίτερα εικονογραφημένο βιβλίο και με κοπτικά κατάλληλα για να παίξουν μικρά δαχτυλάκια.
Δέντρο= ελπίδα
Η ιδέα ότι τα δέντρα σημαίνουν ελπίδα και ζωή δεν είναι καινούργια. Έτσι είδε το κόκκινο δέντρο του ο άγνωστος στην Ελλάδα Αυστραλός εικονογράφος, συγγραφέας και κινηματογραφιστής Shaun Tan, ο οποίος τιμήθηκε το 2011 με το Βραβείο Άστριντ Λίντγκρεν έλαβε για το σύνολο του έργου του. Τον ελληνικό αναγνωστικό κοινό τον γνώρισε χάρη στις εκδ. Φουρφούρι που εξέδωσαν δύο έργα του (Η άφιξη) και φέτος Το κόκκινο δέντρο (μτφρ. Νίκος Χατζόπουλος). Ο καλλιτέχνης εκκινώντας από τις δαιδαλώδεις διαδρομές και τα μαύρα συναισθήματα της απελπισίας που φέρνει η κατάθλιψη, συνέθεσε ένα ποιητικό έργο μέσα σ’ ένα σουρεαλιστικό σκοτεινό και απολύτως αφηγηματικό περιβάλλον απ’ όπου κάποια στιγμή ξεπετιέται σαν μαγικά ένα κόκκινο δεντράκι. Είναι το φωτεινό σημάδι που φανερώνει ότι τα πιο όμορφα όνειρα όπως θα τα φανταζόταν η πρωταγωνίστρια της ιστορίας μπορούν να ξαναβγούν στην επιφάνεια. Ένα πολυδιάστατο έργο υψηλής αισθητικής!
Τα γνωστά μας ζώα
Μας μοιάζουν απίστευτα όπως αποδεικνύει ο Christofer Lloyd, στο Ζώα σαν άνθρωποι, ( εικ. Mark Ruffle, μτφρ. Πετρούλα Γαβριηλίδου, Καλέντης). Οι μέλισσες ψηφίζουν για το πού θα στήσουν τη φωλιά τους, οι ελέφαντες πενθούν, τα χταπόδια λύνουν γρίφους, οι χιμπατζήδες είναι εφευρετικοί. Τρία μεγάλα κεφάλαια παρουσιάζουν τις ιδιαιτερότητες συγκεκριμένων ζώων ως προς την κοινωνική ζωή-συνεργασία, επίδειξη, διασκέδαση…, τα συναισθήματα, τη νοημοσύνη. Στο παράρτημα παρουσιάζονται δεκαπέντε από τους πρωτοπόρους επιστήμονες που χάρη στις μελέτες τους άνοιξε αυτό το νέο πεδίο έρευνας.
Η συμβίωση με τα ζώα έχει περισσότερα καλά απ’ όσο φανταζόμαστε!
Η Κριστιάν Ντοριόν, περιβαλλοντολόγος ειδικευμένη στα προγράμματα για παιδιά, υπογράφει τα θεματολογικά πρωτότυπα βιβλία γνώσεων Κατασκευές από το ζωικό βασίλειο και Εφευρέσεις από το ζωικό βασίλειο (εικ. Γκόσια Χέρμπα και Γιέζι Γιουν, μτφρ. Αγγελική Τζαβάρα, Πατάκης). Μαντέματα κατασκευών: Ποιο ζώο παράγει χώμα; Ποιο διαθέτει τη σούπερ κόλλα; Ποιοι είναι οι καλύτεροι αρχιτέκτονες και ποιος ο μηχανικός φραγμάτων; Μαντέματα εφευρέσεων: αδιάβροχο πανωφόρι, ποιος; Ποιος έδωσε την ιδέα για τη σύριγγα; Ποιος παράγει χαρτί; Και πολλά ακόμα καταπληκτικά!
Η φύση υποφέρει
Το Μια φορά κι ένα δάσος, ένα silent book με θέμα την αναγέννηση των δασών μετά από πυρκαγιές, διδάσκει τα παιδιά την εκτίμηση της φύσης και τη φροντίδα της. Το σχεδίασε η αμερικανοταϊβανέζα Pam Fong. Οι απαλοί γκρίζοι και πράσινοι τόνοι πριν τη φωτιά, βαθαίνουν όταν έρχεται η καταστροφή και επανεμφανίζονται σταδιακά στα καινούργια φυντάνια που ξεπετάγονται και μεγαλώνουν. Τι καλύτερο για να συζητηθεί με τα μικρά παιδιά ο κύκλος της ζωής της φύσης, και η ανθρώπινη μέριμνα που χρειάζεται ώστε η απόλαυση που προσφέρει το δάσος και τα δώρα του να γίνουν δικά μας! Απλά εξαιρετικό!
Για τη μόλυνση των νερών μιλάει το παραμύθι Μέσα στο νερό, της Αργυρώς Σταματάκη (επιστημονική επιμέλεια Γιώργος Παπαθεοδώρου, εικ. Δανάη Χρηστάνη) μια συνεργασία των εκδ. Μέλισσα με το Πανεπιστήμιο Πατρών! Για να μάθουν τα μικρά παιδιά ότι τα αθώα πλαστικά που ψαρεύουν στη θάλασσα είναι τρομερά επικίνδυνα για τους θαλάσσιους οργανισμούς και όχι μόνο.
