Ελληνίδες κρατούμενες στο Ράβενσμπρουκ  (της Μαρίζας Ντεκάστρο)

0
208

 

της Μαρίζας Ντεκάστρο (*)

 

Ψάχνοντας σ’ έναν φάκελο με οικογενειακά χαρτιά από την περίοδο του Β’ ΠΠ ανέσυρα το ανάτυπο μιας διάλεξης με τίτλο Αναμνήσεις από το Ράβενσμπρουκ, Ιανουάριος 1943-Απρίλιος 1945**. Η διάλεξη*** δόθηκε στην Ελβετία (Γενεύη, Λωζάνη, Βέρνη και Ζυρίχη) μεταξύ Μάϊου-Ιουνίου 1945 από κάποια Karolina Lanckorońska. Δεν είχα ξανακούσει το όνομα και το έψαξα.

Η Karolina Lanckorońska (1898 Buchberg am Kamp της Κάτω Αυστρίας -2002 Ρώμη) ήταν Πολωνή αριστοκράτισσα, πανεπιστημιακός και αντιστασιακή, η οποία εκτοπίστηκε στο στρατόπεδο Ράβενσμπρουκ τον Ιανουάριο του 1943 και έφερε τον αριθμό κρατουμένου16076.

Η Lanckorońska με πολύ νωπές τις αναμνήσεις του εγκλεισμού γράφει λίγους μήνες μετά την απελευθέρωσή του στρατοπέδου από τα σοβιετικά στρατεύματα (30 Απριλίου 1945) αναμνήσεις για τις Ελληνίδες κρατούμενες.

 

…Εκείνα τα οδυνηρά χρόνια δημιούργησαν μεταξύ μας ένα απίστευτο αίσθημα αλληλεγγύης και συντροφικότητας.  Δεν θα ξεχάσω ποτέ την άφιξη εκείνης της ομάδας των Ελληνίδων που έφτασε μια μέρα στο «μπλοκ» μου. Ήταν καμιά 50αρια απλές γυναίκες ως επί το πλείστον, οι οποίες από την πρώτη στιγμή επέδειξαν μια καταπληκτική πειθαρχία. Υπάκουαν στις εντολές της Σούλας, μιας νεαρής φοιτήτριας από το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, την μοναδική που ήξερε λίγα γαλλικά…

Όπως έμαθα αργότερα, αυτή η νεαρή ήταν αρχηγός μιας μικρής ένοπλης στρατιωτικής μονάδας που συνελήφθη στο βουνό. Η φυσιογνωμία της, η κορμοστασιά της, το προφίλ του προσώπου της θύμιζαν πολύ τους αθάνατους προγόνους της.

Μια μέρα, για να την ευχαριστήσω, της απήγγειλα μερικούς στίχους από την Ιλιάδα. Η αντίδρασή της ήταν έντονη. Βλέπω ακόμα τα μαύρα μάτια της να παίρνουν φωτιά από την υπερηφάνεια που ένιωθε για την κληρονομιά των προγόνων της. Σηκώθηκε όρθια και άρχισε αγέρωχα να απαγγέλει στίχους…

…Η Σούλα μας δήλωσε ότι οι συντρόφισσές της ήταν ευχαριστημένες που τις διοικούσαν οι Πολωνέζες. Οι καθοδηγητές της οργάνωσής τους τούς είχαν πει ότι ο πολωνικός λαός είχε κάνει μεγάλες θυσίες για την κοινή υπόθεση της ελευθερίας… Γνώριζε επίσης ότι είχαμε υποστεί (οι Πολωνοί) τεράστιες απώλειες. Της είπα τη μοναδική φράση που ήξερα απ’ έξω από τον Επιτάφιο του Περικλέους, τον οποίο συνέγραψε ο Θουκυδίδης προς τιμήν των Αθηναίων που πέθαναν για την πατρίδα τους.

ἀνδρῶν γὰρ ἐπιφανῶν πᾶσα γῆ τάφος

Η Σούλα με κοίταξε έντονα κι έπειτα έτρεξε προς τις συντρόφισσές της. Απ’ όσο μπόρεσα να ακούσω τους εξηγούσε ότι οι Πολωνοί, ένας λαός που ζούσε τόσο μακριά από την Ελλάδα, γνώριζαν το όνομα του Περικλή και τι ήταν η ελευθερία της Αθήνας. Μετά, μας απήγγειλε ένα μεγάλο κομμάτι του Επιταφίου.

Μερικές εβδομάδες αργότερα, οι Ελληνίδες  θα έφευγαν για τα εργοστάσια. Οι ασθενείς θα έμεναν στο στρατόπεδο, μαζί τους και η Σούλα  που ήταν άρρωστη. Μου ζήτησε να τη βοηθήσω να ακολουθήσει τις άλλες. Εξεπλάγην που ήθελε να δουλέψει σε ένα εργοστάσιο πυρομαχικών! Μου απάντησε μέσα από τα δόντια: Σαμποτάζ. Το πρόσωπό της είχε αγριέψει. Μου είπε ακόμα ότι είχε διαταγή να μην εγκαταλείψει ποτέ τις συντρόφισσές της… Προτού φύγουν, οι Ελληνίδες μας τραγούδησαν τα όμορφα τραγούδια τους για την λευτεριά. Δάκρυα κυλούσαν στα μάγουλά τους, όμως τραγουδούσαν, κι εμείς νιώθαμε ότι οι ψυχές τους ήταν ελεύθερες.

Μας άφησαν μια φωτεινή ανάμνηση…  

(ελεύθερη απόδοση)

 

*Ράβενσμπρουκ, ναζιστικό στρατόπεδο 55 χλμ. βόρεια του Βερολίνου. Τον Ιανουάριο του 1945, οπότε απελευθερώθηκε το στρατόπεδο, ο πληθυσμός ήταν περισσότεροι από 50.000 κρατούμενοι, στην πλειοψηφία τους γυναίκες (36% από την Πολωνία, 21% Σοβιετικές, 18% από το γερμανικό Ράιχ, 8% Ουγγαρέζες,  6% Γαλλίδες, 3% Τσεχοσλοβάκες, 2% από το Μπενελούξ και 2% Γιουγκοσλάβες). Ανάμεσά τους και 290 Ελληνίδες. Αποκαλυπτήρια αναμνηστικής πλάκας για τα θύματα από την Ελλάδα, στην πλειοψηφία γυναίκες, έγιναν το 2016 με αφορμή την 71η  επέτειο απελευθέρωσής του, με την προτροπή της Μπέττυς Βακαλοπούλου (1924-2021)- αριθμός κρατούμενου στο Ράβενσμπρουκ 41321.

**Souvenirs de Ravensbrück, version française, Revue Universitaire Suisse, Αύγουστος 1945, αρ.2, έτος ΧΙΧ.

*** Την διάλεξη είχε ίσως παρακολουθήσει η Μαργαρίτα Ντεκάστρο -Μπράουνσβάιγκ, αδελφή του πατέρα μου, στη Λωζάνη και είχε φυλάξει το ανάτυπο στα χαρτιά της.

 

Σημ. Βλέπε και σχετικό άρθρο- ρεπορτάζ της  Deutsche Welle

 

 

 

 

Προηγούμενο άρθρο Ο Γιώργος Μεταξάς και οι τρανς γυναίκες της Ταϊλάνδης και της Καμπότζης (του Φώτη Θαλασσινού)
Επόμενο άρθρο“Η Ελένα Ξέρει” (της Ξένιας Μουστάκα)

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ