Του Χρήστου Αγγελίδη.
Δεν είναι πάντα εύκολο να μεταφέρει ένας σκηνοθέτης στον κινηματογράφο ένα λογοτεχνικό έργο, ούτε μια τέτοια προσπάθεια συνεπάγεται αναμφίλεκτη επιτυχία. Είναι γνωστό πως «ένα καλό βιβλίο μπορεί να γίνει μια κακή ταινία και αντιστρόφως» – ανέκαθεν, ωστόσο, από γεννέσεως του κινηματογράφου, οι δυο τέχνες επικοινωνούν, συνομιλούν και αλληλεπιδρούν. Και πάντως αποτελεί τόλμημα η άρδευση της κινηματογραφικής αφήγησης με την λογοτεχνική – και ταυτόχρονα, είναι ένα δείγμα σεβασμού προς τους συγγραφείς, ένα νεύμα αναγνώρισης, η αποκρυστάλλωση της συγκίνησης που έχει προσφέρει το μυθιστόρημα στον σκηνοθέτη. Ένας τέτοιος σκηνοθέτης είναι ο Δημήτρης Μακρής, γνωστός κυρίως για το ντοκιμαντέρ του «Εδώ Πολυτεχνείο» (1974)- ένα πολύ ενδιαφέρον μείγμα μυθοπλαστικής κατασκευής και ντοκουμέντου. Έκανε ταινία την «Καγκελόπορτα» του Ανδρέα Φραγκιά (1978), το «Φράγμα» του Σπύρου Πλασκοβίτη (1982), τους «Κεκαρμένους» του Νίκου Κάσδαγλη (1986), μια από τις «Τολμηρές ιστορίες» (1993) του Νίκου Δήμου κ.ά., αποφεύγοντας την στείρα μεταφορά, την εικονογραφική αναπαραγωγή της υπόθεσης, προσδίδοντας στη λογοτεχνική μαγιά κινηματογραφικό ήθος και ύφος.
Ο 79χρονος σήμερα Δημήτρης Μακρής έζησε και εργάστηκε επί πολλά χρόνια στην Ιταλία – εκεί εξάλλου γύρισε το ντοκιμαντέρ «Εδώ Πολυτεχνείο». Η δικτατορία των συνταγματαρχών ήταν ο λόγος που τον κράτησε στο εξωτερικό και η πολιτική συνθήκη που γέννησε την άτυπη τριλογία του, την οποία σύμφωνα με τον ίδιο συναπαρτίζουν το «Εδώ Πολυτεχνείο» (αποτυπώνει το ψυχορράγημα της χούντας), οι «Κεκαρμένοι» (παρουσιάζει την δημιουργία της κάστας των συνταγματαρχών, σχολιάζοντας την στρατιωτική νοοτροπία και τα αντιδημοκρατικά της φρονήματα) και το «Χαιρέτα μας τον πλάτανο» (αφηγείται την ζωή μέσα στην δικτατορία, το κιτς της δικτατορίας, μέσα από τα μάτια ενός παιδιού). Η μεταπολίτευση τον ξανάφερε στην Ελλάδα, και έκτοτε δούλεψε εδώ κυρίως με Έλληνες ηθοποιούς και τεχνικούς, ξαναβρίσκοντας, όπως λέει, «την ελληνικότητά του».
Ο Δημήτρης Μακρής φλέγεται ακόμη από την ανάγκη της δημιουργίας – και έχει ήδη βάλει στα σκαριά μια τριλογία με επίκεντρο τον Σωκράτη. Πρόσφατα, μάλιστα, μας επιφύλαξε μια ωραία έκπληξη: την περασμένη Παρασκευή, στην Σχολή Σταυράκου, σε ένα διαδραστικό μάθημα με θέμα “Η συνεχής έρευνα της αρχιτεκτονικής της κινηματογραφικής αφήγησης” πρόβαλλε την διαρκείας 37 λεπτών ταινία του “Πολύχρωμη δημιουργική ασάφεια”. Με οδηγό μια σύντομη φράση από το πλατωνικό συμπόσιο («Να ψαρεύουμε πάντοτε μέσα στο μεγάλο πέλαγος του ωραίου») και με την ανυπόκριτη σεμνότητά του, παρουσίασε δύσβατους δρόμους της κινηματογραφικής αφήγησης, με νεανική σκηνοθετική ευλυγισία. Τόση, που έκανε έναν θεατή του να του πει: “ενεργείτε σαν να είστε 25 ετών και να διαθέτετε την σημερινή εμπειρία σας”. Πόσοι δεν θα ήθελαν να ακούσουν μια τέτοια κριτική….
