Ο Μάρκος Κρητικός επιλέγει 16 κατασκοπικά μυθιστορήματα που δεν πρέπει να λείπουν από τη βιβλιοθήκη σου. Παρά το ότι ο ψυχρός πόλεμος επισήμως τελείωσε εντούτοις η κατασκοπική λογοτεχνία συνέχισε ακολουθώντας τις νέες διαστάσεις της παγκόσμιας κατασκοπίας.
Rudyard Kipling – Κιμ (1901)
Μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου
Άγρα (2019)
σελ. 447
Ο Ράντγιαρντ Κίπλινγκ ήταν Βρετανός συγγραφέας, ποιητής και δημοσιογράφος. Γεννήθηκε το 1865 στην Ινδία που ήταν υπό βρετανική κυριαρχία. Οι πολιτισμικές, θρησκευτικές και εθνοτικές ιδιαιτερότητες της χώρας ενέπνευσαν σχεδόν το σύνολο του έργου του. Θεωρείται ένας από τους σπουδαιότερους αγγλόφωνους συγγραφείς όλων των εποχών και το 1907 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ σε ηλικία μόλις σαράντα ενός ετών. Το μυθιστόρημα Κιμ χαρακτηρίζεται ως το αριστούργημά του. Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά σε συνέχειες από τον Δεκέμβριο του 1900 έως τον Οκτώβριο του 1901 σε δημοφιλές αμερικανικό περιοδικό της εποχής. Ο μικρός και τετραπέρατος Κιμ, που έμεινε ορφανός σε ηλικία τριών ετών, αλητεύει στους δρόμους της Λαχόρης, πόλης του σημερινού Πακιστάν. Κάνει περιστασιακά δουλειές για έναν έμπορο αλόγων που είναι πράκτορας των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών και παράλληλα γίνεται μαθητής του Λάμα, ενός Θιβετιανού δάσκαλου. Αν και είναι ιρλανδικής καταγωγής δεν διαφέρει σε τίποτα από τους μικρούς Ινδούς. Αυτός είναι και ο λόγος που μετά το σχολείο εκπαιδεύεται από τον αγγλικό στρατό για να γίνει κατάσκοπος την εποχή του «μεγάλου παιχνιδιού», της πολιτικής και διπλωματικής αντιπαράθεσης μεταξύ Βρετανίας και Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Το σπουδαίο και πολυδιάστατο μυθιστόρημα του Κίπλινγκ είναι ένα road story από το Γάγγη μέχρι τα Ιμαλάια, με αναφορές σε ενδιαφέρουσες ιστορίες, θρύλους και δεισιδαιμονίες της άγνωστης ινδικής παράδοσης, ένα πνευματικό ταξίδι ενηλικίωσης του ήρωα, αλλά και ένα πρώιμο δείγμα κατασκοπικής λογοτεχνίας.
Μετάφραση: Νίκος Στρατηγάκης
Ερατώ (2019)
σελ. 592
Ο Βρετανός γεννημένος στην Πολωνία, Τζόσεφ Κόνραντ, ένας από τους σπουδαιότερους στυλίστες της γραφής σε παγκόσμια κλίμακα, έγινε διάσημος για τις ναυτικές του περιπέτειες και για το αριστούργημα, Η καρδιά του σκότους, ίσως το πιο σημαντικό μυθιστόρημα που γράφτηκε ποτέ για την αποικιακή βαρβαρότητα, στο οποίο βασίστηκε η εμβληματική αντιπολεμική ταινία Αποκάλυψη τώρα, του Φράνσις Φορντ Κόπολα. Ο συγγραφέας τίμησε και την αστυνομική λογοτεχνία με το μυθιστόρημα Ο μυστικός πράκτορας, όταν το κατασκοπικό είδος ήταν ακόμα στα σπάργανα, επηρεασμένος από την αληθινή ιστορία του Γάλλου αναρχικού Μαρσιέλ Μπουρντέν. Η ιστορία εξελίσσεται το 1886 στο Λονδίνο, με πρωταγωνιστή τον μυστικό πράκτορα Βέρλοκ, που έχει ως προκάλυμμα ένα μαγαζί με μικροαντικείμενα, παλιές εφημερίδες και περιοδικά με άσεμνες φωτογραφίες. Συναναστρέφεται με μια ομάδα αναρχικών και συντηρεί την οικογένειά του προσφέροντας τις υπηρεσίες στον κ. Βλαντιμίρ, τον Πρώτο Γραμματέα στην Πρεσβεία μιας ξένης χώρας. Όταν ο κ. Βλαντιμίρ τον ενημερώσει ότι για να αναβαθμιστεί ο ρόλος του πρέπει να βάλει βόμβα το αστεροσκοπείο του Γκρίνουιτς, τα πράγματα θα πάρουν παράξενη τροπή. Ένα αναρχικό κατασκοπικό μυθιστόρημα, όπου ο συγγραφέας μέσα από τον σκοτεινό κόσμο της τρομοκρατίας, των μυστικών υπηρεσιών, των πολιτικών μεθοδεύσεων ακτινογραφεί με υποδόρια χλευαστική διάθεση τη λονδρέζικη κοινωνία στα τέλη του 19ου αιώνα. Το 1936, Ο μυστικός πράκτορας μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Αλφρεντ Χίτσκοκ, με τον τίτλο Σαμποτάζ.
Μετάφραση: Έφη Τσιρώνη
Μίνωας (2017)
σελ. 192
Ο Τζον Μπιούκαν ήταν Σκοτσέζος συγγραφέας, πολιτικός –διετέλεσε Γενικός Κυβερνήτης του Καναδά–, ιστορικός και δημοσιογράφος με περισσότερα από εκατό έργα στο ενεργητικό του, μυθιστορήματα, συλλογές διηγημάτων, δοκίμια και βιογραφίες. Με Τα 39 σκαλοπάτια, την πρώτη κατασκοπική περιπέτεια από τις πέντε της σειράς με πρωταγωνιστή τον Ρίτσαρντ ΧάνεΪ, ο Τζον Μπιούκαν γνώρισε την καταξίωση ως συγγραφέας. Στην πρώτη εμφάνισή του, ο ευκατάστατος Ρίτσαρντ Χάνεϊ έχει πρόσφατα επιστρέψει στο Λονδίνο από την Αφρική. Ένα βράδυ τον επισκέπτεται ένας Αμερικανός γείτονας και ισχυρίζεται ότι γνωρίζει το σχέδιο δολοφονίας του Έλληνα πρωθυπουργού κατά την επικείμενη επίσκεψή του στο Λονδίνο. Όταν λίγες μέρες αργότερα ανακαλύπτει στο διαμέρισμά του νεκρό τον αινιγματικό γείτονα, γίνεται ξαφνικά ο βασικός ύποπτος του φόνου και στόχος ενός ανελέητου ανθρωποκυνηγητού. Ένα καταιγιστικό θρίλερ καταδίωξης με πρωτοπρόσωπη αφήγηση, κλιμακούμενο σασπένς και υποδειγματική απόδοση της ατμόσφαιρας εγκλωβισμού του ήρωα που αναγνωρίζεται ως ένα από τα πιο επιδραστικά και δημοφιλή μυθιστορήματα του κατασκοπικού είδους. Είκοσι χρόνια αργότερα (1935) μεταφέρθηκε για πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη από τον σκηνοθέτη Άλφρεντ Χίτσκοκ με τον βραβευμένο με Όσκαρ Ρόμπερτ Ντόνατ και την ντίβα της εποχής Μάντλεν Κάρολ στους πρωταγωνιστικούς ρόλους και συμπεριλαμβάνεται στα αριστουργήματα του νουάρ κινηματογράφου.
Μετάφραση: Μαρία Λαϊνά, Μάνια Μεζίτη
Εκδόσεις Πατάκη (2024)
σελ. 392
Ο πολυγραφότατος Σόμερσετ Μομ ήταν από τους πιο δημοφιλείς Άγγλους συγγραφείς του Μεσοπολέμου κυρίως για τα θεατρικά έργα και τα διηγήματά του. Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υπηρέτησε στον Ερυθρό Σταυρό και αργότερα στη Μυστική Υπηρεσία Πληροφοριών. Η εμπειρίες του στην Βρετανική αντικατασκοπία τον ενέπνευσαν να γράψει το κατασκοπικό μυθιστόρημα Άσεντεν ή ο Βρετανός πράκτορας, το οποίο οκτώ χρόνια αργότερα (1936) μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με μεγάλη επιτυχία από τον Άλφρεντ Χίτσκοκ με τον τίτλο Μυστικός πράκτωρ. Πρόκειται για ένα σπονδυλωτό αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα με δεκαέξι κεφάλαια όσες και οι περιπέτειες του Βρετανού θεατρικού συγγραφέα Άσεντεν που κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πόλεμου στρατολογήθηκε στη Βρετανική Υπηρεσία Πληροφοριών από ένα ψηλά στην ιεραρχία αξιωματούχο, γνωστό με το αρχικό «Ρ». ‘Στην πρώτη αποστολή που του αναθέτει, θα ταξιδέψει στην Ελβετία για να αντλήσει πληροφορίες προς όφελος της βρετανικής κυβέρνησης. Ο Άσεντεν θα μπλέξει με την ελβετική αστυνομία, θα συναντήσει «συνδέσμους» από την Ευρώπη και την Ινδία, θα εκβιάσει και θα εκβιαστεί, θα απειλήσει και θα απειληθεί. Στη συνέχεια θα ταξιδέψει στην Πετρούπολη την περίοδο της Ρωσικής επανάστασης, στην κεντρική Ευρώπη στο Παρίσι, στη Μεσόγειο και όπου χρειάζεται να προασπίσει τα συμφέροντα της χώρας του. Ένα εμβληματικό μυθιστόρημα, από τα πρωτοπόρα και κορυφαία της μακράς βρετανικής παράδοσης στην κατασκοπική λογοτεχνία, που εκδόθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα πριν λίγους μήνες.
Μετάφραση: Τζίμμυ Κορίνης
Public βιβλιοθήκη (2019)
σελ. 248
Leslie Charteris είναι το λογοτεχνικό ψευδώνυμο του συγγραφέα Leslie Charles Bowyer-Yin, γεννημένου στη Σιγκαπούρη, από πατέρα Κινέζο και μητέρα Βρετανίδα. Είναι ο δημιουργός του διάσημου υπερήρωα Σάιμον Τέμπλαρ, που πρωταγωνίστησε στα βιβλία του, από το 1928 έως το 1963. «Άψογα ντυμένος πάντοτε. Πολυτελή γούστα. Μένει στα πιο ακριβά ξενοδοχεία και είναι ειδικός σε φαγητά και κρασιά. Οπλοφορεί και είναι άσος στο πέταγμα του μαχαιριού. Έχει δίπλωμα πιλότου. Μιλάει άπταιστα πολλές γλώσσες. Γνωστός ως “O Άγιος” λόγω της συνήθειας του να αφήνει στον τόπο του εγκλήματος ένα παιδιάστικο σκίτσο ανθρώπου με φωτοστέφανο» Αυτή είναι η περιγραφή της Σκότλαντ Γιαρντ για τον καταζητούμενο, μυστηριώδη μπον βιβέρ, Σάιμον Τέμπλαρ του οποίου «οι δραστηριότητες στρέφονται κυρίως κατά του εγκλήματος αλλά με εγκληματικές μεθόδους». Στο μυθιστόρημα, Ο Άγιος στη Νέα Υόρκη, ο κυνικός Σάιμον θα γνωρίσει στη Μαδρίτη έναν Αμερικανό πολυεκατομμυριούχο, ο οποίος θα του αναθέσει έναντι πολύ μεγάλης αμοιβής, να τιμωρήσει τους δολοφόνους του γιού του, γιατί «είναι μια δουλειά που μόνο ένας εκτός νόμου μπορεί να κάνει». Η αγγλική τηλεοπτική σειρά The Saint που προβλήθηκε αρχικά στη Μ. Βρετανία σε 118 επεισόδια από το 1962 έως το 1969, με τον αξεπέραστο Ρότζερ Μουρ στο ρόλο του Άγιου, γνώρισε τεράστια επιτυχία σε όλο τον κόσμο.
Μετάφραση: Ανδρέας Αποστολίδης
Άγρα (2001)
σελ. 336
Ο Λονδρέζος Έρικ Άμπλερ ήταν βραβευμένος συγγραφέας μυστηρίου και σεναριογράφος. Έγραψε δεκαοχτώ μυθιστορήματα, κυρίως κατασκοπικές περιπέτειες και χαρακτηρίστηκε ως ο επινοητής του πολιτικού-κατασκοπικού θρίλερ, επηρεάζοντας σπουδαίους συγγραφείς του είδους, όπως τον Γκράχαμ Γκρην και το Τζον Λε Καρέ. Το 1975 τιμήθηκε από την Εταιρεία Αμερικανών Συγγραφέων Μυστήριου με το βραβείο Grand Master για τη συνολική προσφορά του στην αστυνομική λογοτεχνία. Η Μάσκα του Δημητρίου –εκδόθηκε στην Αμερική με τον τίτλο, A coffin for Dimitrios (Ένα φέρετρο για τον Δημήτριο)– είναι το πρώτο από τα δύο της σειράς, με πρωταγωνιστή τον συγγραφέα κοινωνιολογικών μελετών και αστυνομικών ιστοριών, Τσαρλς Λάτιμερ. Σε ένα ταξίδι του στην Κωνσταντινούπολη ο Λάτιμερ μαθαίνει για τον διαβόητο καταζητούμενο εγκληματία Δημήτριο Μακρόπουλο, του οποίου το σώμα αλιεύτηκε στα νερά του Βόσπορου. Γοητευμένος από τις ιστορίες που ακούει για τον μυστήριο Δημήτριο, αποφασίζει να ακολουθήσει τα ίχνη του με σκοπό να συλλέξει στοιχεία για το νέο του βιβλίο. Ανασυνθέτοντας σταδιακά τον σκοτεινό και πολυδαίδαλο κόσμο του οι εξελίξεις είναι αναπάντεχες και η ζωή του μπαίνει σε κίνδυνο. Ένα συναρπαστικό road story στα Βαλκάνια και την Ευρώπη με εξαιρετική νουάρ ατμόσφαιρα, έμφαση στο σασπένς, ευρηματική πλοκή και ρεαλιστική αποτύπωση της κοινωνίας τη ζοφερή εποχή του Μεσοπολέμου.
Μετάφραση: Άννα Παπασταύρου
Άγρα (2011)
σελ. 301
O Άγγλος συγγραφέας Γκράχαμ Γκριν θεωρείται από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της παγκόσμιας λογοτεχνίας του περασμένου αιώνα. Ήταν αρκετές φορές υποψήφιος για το Νόμπελ λογοτεχνίας, ενώ το 1976 τιμήθηκε από την Εταιρεία Αμερικανών Συγγραφέων Μυστήριου με το βραβείο Grand Master για το έργο του και τη συνολική προσφορά του στην αστυνομική λογοτεχνία. Πολλά μυθιστορήματά του έχουν μεταφερθεί με επιτυχία στη μεγάλη οθόνη. Ο Τρίτος άνθρωπος, «το πιο σκοτεινό δημιούργημα» του συγγραφέα, ανήκει στην κατηγορία των κατασκοπικών ιστοριών του και γράφτηκε με σκοπό να διασκευαστεί σε κινηματογραφικό σενάριο. Η υπόθεση διαδραματίζεσαι στην κατεστραμμένη από τους βομβαρδισμούς μεταπολεμική Βιέννη. Ο Ρόλλο Μάρτινς, ένας τριαντάχρονος συγγραφέας, φτάνει στην αυστριακή πρωτεύουσα ύστερα από πρόσκληση του παλιού του φίλου Χάρρυ Λάιμ, όπου μαθαίνει ότι ο φίλος του σκοτώθηκε πρόσφατα σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Θα ανακαλύψει ότι το ατύχημα έχει σχέση με εμπόριο νοθευμένων φαρμάκων και θα διεξάγει έρευνα για να αποδείξει την αθωότητα του φίλου του, με απρόβλεπτη εξέλιξη. Ο Τρίτος άνθρωπος σκηνοθετήθηκε από τον Κάρολ Ρηντ, με τους Τζόζεφ Κότεν και Όρσον Γουέλς στους πρωταγωνιστικούς ρόλους και παρουσιάζει αρκετές διαφορές σε σχέση με το βιβλίο. Η ταινία αποτελεί ορόσημο στην ιστορία του παγκόσμιου νουάρ κινηματογράφου για τις εξαιρετικές ερμηνείες, την υποβλητική ατμόσφαιρα, τη φωτογραφία (Όσκαρ μαυρόασπρης φωτογραφίας) και τη μουσική της επένδυση.
Μετάφραση: Χριστιάννα Σακελλαροπούλου
Διόπτρα (2019)
σελ. 264
Ο Ιαν Φλέμινγκ είναι ο δημιουργός του θρυλικού Τζέιμς Μποντ, του «υπεράνθρωπου των μαζών» όπως τον χαρακτήρισε ο Ουμπέρτο Έκο. Ο υπερκατάσκοπος των Βρετανικών Μυστικών Υπηρεσιών, γνωστός με το κωδικό όνομα 007, πρωταγωνίστησε από το 1953 έως το 1966, σε δώδεκα μυθιστορήματα και δυο συλλογές διηγημάτων που γνώρισαν τεράστια επιτυχία, με πωλήσεις που ξεπέρασαν τα εκατό εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως. Τα μυθιστορήματα του Τζέιμς Μποντ μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο σε μια από τις μακροβιότερες και πιο δημοφιλείς σειρές ταινιών, με εισπράξεις που έφτασαν τα επτά δισεκατομμύρια δολάρια και διασκευάστηκαν σε τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές, κόμικς και βιντεοπαιχνίδια. Στο μυθιστόρημα Casino royal κάνει την παρθενική του εμφάνιση, ο γοητευτικός, φινετσάτος και αδίστακτος «Double-0-seven». Αποστολή του είναι να αναμετρηθεί στην τσόχα του Καζινό Ρουαγιάλ, με τον αδίστακτο Σοβιετικό πράκτορα Λε Σιφρ, ο οποίος έχει καταχραστεί ένα μεγάλο ποσό που προοριζόταν για τη χρηματοδότηση ενός εργατικού συνδικάτου και θέλει να ρεφάρει στο τραπέζι του μπακαρά. Ο Μποντ θα κερδίσει την παρτίδα με τη σωτήρια συνδρομή της CIA και θα κρύψει την επιταγή των πενήντα εκατομμυρίων φράγκων στο δωμάτιο του ξενοδοχείου που διαμένει. Όταν ο Λε Σιφρ δεν θα καταφέρει να τη βρει, θα απαγάγει την Βέσπερ Λιντ, τη γοητευτική γραμματέα του Αρχηγού που συμμετέχει στην επιχείρηση και θα τη χρησιμοποιήσει ως δόλωμα για να αιχμαλωτίσει τον Μποντ. Μια συναρπαστική κατασκοπική περιπέτεια με την κομψή, υπαινικτική και παιγνιώδη αφήγηση του Ιαν Φλέμινγκ.
Μετάφραση: Αντώνης Καλοκύρης
Κλειδάριθμος (2022)
σελ. 344
O Βρετανός συγγραφέας Λεν Ντέιτον μαζί με τον Τζον Λε Καρέ, τον Γκράχαμ Γκριν, τον Ίαν Φλέμινγκ και τον Έρικ Άμπλερ θεωρούνται οι κορυφαίοι εκπρόσωποι του κατασκοπικού μυθιστορήματος. Το πρώτο του μυθιστόρημα, Απόρρητος φάκελος Ίπκρες, με πρωταγωνιστή έναν ανώνυμο αξιωματικό της Βρετανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, γνώρισε μεγάλη επιτυχία και κριτική αποδοχή. Έγινε μπεστ σέλερ στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και τις ΗΠΑ και πούλησε περισσότερα από 2,5 εκατομμύρια αντίτυπα τα πρώτα τρία χρόνια από την έκδοσή του. Ο σκληρός και κυνικός ανώνυμος πράκτορας, «μια ρομαντική άφθαρτη φιγούρα στο καλούπι του Φίλιπ Μάρλοου» όπως τον περιέγραψε ο ίδιος ο συγγραφέας, πρωταγωνίστησε και στα επόμενα μυθιστορήματά του. Η απαγωγή ενός σπουδαίου επιστήμονα θα κινητοποιήσει τη Βρετανική Υπηρεσία Πληροφοριών και ο πρωταγωνιστής θα μπλέξει σε μια σκοτεινή ιστορία του Ψυχρού Πολέμου που απλώνεται μέχρι τον Ειρηνικό ωκεανό και κρύβει δοκιμές πυρηνικών όπλων και πλύση εγκεφάλου σπουδαίων προσώπων με σκοπό προσχωρήσουν στην Σοβιετική Ένωση. Μια καθηλωτική κατασκοπική περιπέτεια μυστηρίου, με πνευματώδη πρωτοπρόσωπη αφήγηση που χαρακτηρίστηκε ως «το αντιπροσωπευτικό μυθιστόρημα του Λονδίνου της δεκαετίας του 1960». Το 1965 μεταφέρθηκε με μεγάλη επιτυχία στον κινηματογράφο από τον σκηνοθέτη Σίντνεϊ Φιούρι με τον Μάικλ Κέιν στον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Μετάφραση: Μαρίνα Κουλουμούνδρα
Βell/Χαρλένικ Ελλάς (2004)
σελ. 272
Με τα σπουδαία βραβεία, Diamond Dagger Award (CWA) και Grand Master (MWA) για το σύνολο του έργου του, ο Τζον Λε Καρέ, –λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Ντέιβιντ Τζον Μουρ Κόρνουελ– είναι ίσως ο κορυφαίος συγγραφέας κατασκοπικών ιστοριών. Το τρίτο του μυθιστόρημα, Ο κατάσκοπος που γύρισε απ’ το κρύο, έγινε αμέσως διεθνές μπεστ σέλερ και σήμερα θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα μυθιστορήματα του 20ου αιώνα. Το βιβλίο εκτόξευσε την καριέρα του Λε Καρέ και την επόμενη χρονιά εγκατέλειψε τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες, στις οποίες εργαζόταν τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 και αφιερώθηκε στη συγγραφή. Η υπόθεση του βιβλίου εκτυλίσσεται στις αρχές της δεκαετίας του ’60, στην πιο σκοτεινή εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Ένας βρετανός πράκτορας μεταβαίνει στην Ανατολική Γερμανία παριστάνοντας τον αποστάτη προκειμένου να σπείρει ψευδείς πληροφορίες σχετικά με έναν ισχυρό αξιωματικό των μυστικών υπηρεσιών της χώρας. Το μυθιστόρημα θεωρήθηκε επαναστατικό στην εποχή του, για τον ρεαλιστικό τρόπο που απαξίωνε το ρόλο των μυστικών υπηρεσιών. Το 1965 μεταφέρθηκε με μεγάλη επιτυχία στον κινηματογράφο, από τον σκηνοθέτη Μάρτιν Ριτ, με πρωταγωνιστή τον Ρίτσαρντ Μπάρτον. Το 1990, η Εταιρεία Συγγραφέων Εγκλήματος (CWA) κατέταξε το μυθιστόρημα τρίτο στη λίστα των εκατό κορυφαίων crime-novels όλων των εποχών και το 1995 οι Συγγραφείς Μυστηρίου της Αμερικής (MWA), έκτο στην λίστα των 100 κορυφαίων mystery-novels.
Μετάφραση: Μιχάλης Μακρόπουλος,
Εκδόσεις Καστανιώτη (2008)
σελ. 460
Έντεκα χρόνια μετά το εμβληματικό Ο κατάσκοπος που γύρισε απ’ το κρύο, ο Τζον Λε Καρέ έγραψε το μυθιστόρημα Κι ο κλήρος έπεσε στον Σμάιλι, που αποτέλεσε το πρώτο μέρος της άτυπης Τριλογίας του Κάρλα (Karla Trilogy) όπου ο Σμάιλι -παίζει κομβικό ρόλο σε εννέα βιβλία του συγγραφέα- θα βρεθεί αντιμέτωπος με τον Κάρλα, τον επικεφαλής της σοβιετικής KGB. Στην υπόθεση του βιβλίου ο εκπαιδευτής κατασκόπων Σμάιλι, «με το βλέμμα της κουκουβάγιας και τα γυαλιά από χοντρό σκελετό», και την αντιδιαμετρικά αντίθετη προσωπικότητα από αυτή του υπερ-κατάσκοπου Τζέιμς Μποντ, μετά την αποτυχία του σε μια επιχείρηση στην Τσεχοσλοβακία βρίσκεται παροπλισμένος στο γραφείο του στο Λονδίνο. Όμως όταν αντιληφθεί ότι υπάρχει ένας διπλός πράκτορας στα ανώτερα κλιμάκια της βρετανικής αντικατασκοπείας που διαρρέει απόρρητες πληροφορίες προς τη Σοβιετική Ένωση θα αναλάβει να ξετρυπώσει τον «τυφλοπόντικα». Μια συναρπαστική κατασκοπική περιπέτεια με κοινωνικοπολιτικά σχόλια και φιλοσοφικούς στοχασμούς για μια σκοτεινή εποχή που ο Ψυχρός Πόλεμος βρισκόταν στην κορύφωσή του. Το μυθιστόρημα, Κι ο κλήρος έπεσε στον Σμάιλι, θεωρείται από τους κριτικούς ένα από τα αριστουργήματα του συγγραφέα και ορόσημο της κατασκοπικής λογοτεχνίας. To 1979, διασκευάστηκε από το BBC σε τηλεοπτική σειρά επτά επεισοδίων, με τον Άλεκ Γκίνες στο ρόλο του Σμάιλι. Τα άλλα δυο μυθιστορήματα που συμπληρώνουν την εξαιρετική Τριλογία του Κάρλα είναι Ο εντιμότατος μαθητής (1977) και Οι άνθρωποι του Σμάιλι (1979).
Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης
Πόλις
σελ. 384
O Άγγλος συγγραφέας Γκράχαμ Γκρην θεωρείται από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της παγκόσμιας λογοτεχνίας του περασμένου αιώνα. Ήταν αρκετές φορές υποψήφιος για το Νόμπελ λογοτεχνίας, ενώ το 1976 τιμήθηκε από την Εταιρεία Αμερικανών Συγγραφέων Μυστήριου (MWA) με το βραβείο Grand Master για το έργο του και τη συνολική προσφορά του στην αστυνομική λογοτεχνία. Πολλά μυθιστορήματά του έχουν μεταφερθεί με επιτυχία στη μεγάλη οθόνη. Στο μυθιστόρημά του Ο ανθρώπινος παράγοντας. ο φαινομενικά φιλήσυχος Μορίς Κάσελ εργάζεται στα κεντρικά γραφεία των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών στο Λονδίνο και περιμένει τη συνταξιοδότηση του. Στο παρελθόν είχε εργαστεί στην Αφρική όπου είχε ερωτευτεί τη Σάρα, μια μαύρη από τη φυλή Μπαντού, και με κίνδυνο της ζωής του την είχε φυγαδεύσει από το καθεστώς του απαρτχάιντ και την είχε παντρευτεί. Η υποψία ότι στο τμήμα του υπάρχει διαρροή πληροφοριών ενεργοποιεί τους μηχανισμούς έρευνας της υπηρεσίας. Ο Κάσελ και ένας νεότερος συνάδελφός του με κακές συνήθειες θα προσπαθήσουν να ρίξουν φως στην υπόθεση. Ένα εξαιρετικό κατασκοπικό θρίλερ μυστηρίου με έμφαση στο ψυχολογικό προφίλ των πρωταγωνιστών, όπου ο σπουδαίος συγγραφέας διεισδύει στον μυστηριώδη κόσμο των κατασκόπων -–τον γνωρίζει καλά από τη θητεία του στις Βρετανικές Μυστικές Υπηρεσίες– για να αποδώσει περίτεχνα τη μυστικοπάθεια, την καχυποψία και τον κυνισμό που επικρατούν, καθώς και το βασανιστικό δίλημμα των πρωταγωνιστών όταν το καθήκον έρχεται αντιμέτωπο με τη συνείδηση.
Μετάφραση: Μαρία Παπανδρέου
Bell/Χαρλένικ Ελλάς (2023)
σελ. 456
To μάτι της βελόνας, ένα από τα πιο γνωστά κατασκοπικά μυθιστορήματα της δεκαετίας του ’80 χωρίζεται σε έξι μέρη. Το πρώτο διαδραματίζεται το 1940 και τα υπόλοιπα πέντε το 1944, την εποχή που οι Γερμανοί περιμένουν την απόβαση των συμμαχικών δυνάμεων στην Ευρώπη. Στον πυρήνα της υπόθεσης είναι η επιχείρηση αντιπερισπασμού που έχει στηθεί από τους συμμάχους ώστε οι Γερμανοί να πιστέψουν ότι η απόβαση θα γινόταν στο Καλαί, στο βορειότερο άκρο της Γαλλίας και όχι στη Νορμανδία. Μεγάλος πρωταγωνιστής ο Φέιμπερ, ο καλύτερος μυστικός πράκτορας του Χίτλερ, με το κωδικό όνομα Βελόνα, ο οποίος θα κατορθώσει να μάθει τα σχέδια των συμμάχων και θα προσπαθήσει να ενημερώσει τους ανωτέρους του, αλλά η ταυτότητά του θα αποκαλυφθεί και θα βρεθεί στο στόχαστρο των Βρετανικών μυστικών υπηρεσιών. Κυνηγημένος και στην προσπάθειά του να επιβιβαστεί σε ένα υποβρύχιο θα βρεθεί σ’ ένα μικροσκοπικό νησί στη Βόρεια Θάλασσα. Μια νεαρή γυναίκα που κατοικεί στο νησί με τον ανάπηρο σύζυγό της, απειλεί να ανατρέψει τα σχέδιά του. ‘Ένα επικό κατασκοπικό μυθιστόρημα υψηλής έντασης που ξεχωρίζει για την απόδοση της ψυχοσύνθεσης ενός αντιφατικού πρωταγωνιστή και τη ρεαλιστική αναπαράσταση της σκοτεινής εποχής λίγο πριν το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. To 1981 το μυθιστόρημα μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με τον Ντόναλντ Σάδερλαντ στο ρόλο του κατάσκοπου Φέιμπερ.
Olen Steinhauer – Ο τουρίστας (2009)
Μετάφραση: Άλκηστις Τριμπέρη
Πόλις (2021)
σελ. 564
O Αμερικανός Όλεν Στάινχαουερ ανήκει στη νεότερη γενιά των συγγραφέων κατασκοπικών ιστοριών. Γνώρισε μεγάλη επιτυχία με τη σειρά τεσσάρων βιβλίων με πρωταγωνιστή τον κατάσκοπο Μάιλο Γουίβερ. Ο τουρίστας, το πρώτο μυθιστόρημα της σειράς μεταφράστηκε σε 25 γλώσσες και γνώρισε τεράστια επιτυχία. Ο Μάιλο Γουίβερ ανήκει σε μια επίλεκτη ομάδα της CIA τους «τουρίστες» που ταξιδεύουν σε κάθε γωνιά της Γης για να φέρουν σε πέρας τις πιο επικίνδυνες αποστολές. Η ιστορία ξεκινάει με μια αναδρομή στο παρελθόν όπου ο μελαγχολικός Μάιλο, ακολουθώντας τα ίχνη ενός διπλού κατάσκοπου, θα τραυματιστεί σοβαρά σε μια συμπλοκή στη Βενετία και θα αποσυρθεί στα γραφεία της υπηρεσίας. Έξι χρόνια αργότερα και ενώ ζει ήσυχα με τη σύζυγό του και την κόρη της στο Μπρούκλιν, η απρόσμενη σύλληψη του διαβόητου «Τίγρη» θα επαναφέρει στο προσκήνιο ανοιχτές υποθέσεις από τα παλιά και θα τον αναγκάσει να επανέλθει στην ενεργό δράση. Μια καθηλωτική κατασκοπική περιπέτεια, με διεισδυτική ματιά στον μυστηριώδη κόσμο της κατασκοπείας όπως τον έχουν διαμορφώσει οι γεωπολιτικές συνθήκες του 21ου αιώνα. Η εξέλιξη της πολυπλόκαμης πλοκής θυμίζει τις ιστορίες του Ψυχρού Πολέμου των βιβλίων του Τζον Λε Καρέ, ενώ τα ηθικά και υπαρξιακά διλλήματα των πρωταγωνιστών την ατμόσφαιρα των μυθιστορημάτων του Γκράχαμ Γκριν. «Το καλύτερο κατασκοπικό μυθιστόρημα που γράφτηκε ποτέ δεν ανήκει στον Τζον Λε Καρέ» έγραψε ο Στίβεν Κινγκ για τον Τουρίστα.
Μικ Χέρον – Κουτσά άλογα (2010)
Μετάφραση: Γιώργος Μπαρουξής
Αίολος (2023)
σελ. 390
Ο Βρετανός συγγραφέας αστυνομικών ιστοριών και θρίλερ, Μικ Χέρον έγινε παγκόσμια γνωστός για τη σειρά των σατυρικών κατασκοπικών μυθιστορημάτων του Slough house (Οικία Σλάου) που έχουν μεταφερθεί στη μικρή οθόνη με τον Γκάρι Όλντμαν στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Τα Κουτσά άλογα είναι το πρώτο μυθιστόρημα που έδωσε και τον τίτλο του στην πολύ επιτυχημένη τηλεοπτική σειρά. Ένα ανόητο λάθος και στη συνέχεια τραγικοί χειρισμοί που προκάλεσαν πανικό με παραλίγο καταστροφικές συνέπειες κατά τη διάρκεια μιας εκπαιδευτικής άσκησης σε πολυσύχναστο σιδηροδρομικό σταθμό του Λονδίνου ήταν ο λόγος που ο πράκτορας Ρίβερ Κάρταραϊτ μετατέθηκε στην Οικία Σλάου (Slough house). Ήταν το μέρος –γνωστό και ως «Στάβλος»– όπου πήγαιναν να υπηρετήσουν το υπόλοιπο της καριέρας τους τα «κουτσά άλογα», όπως ονομάζονταν οι αποτυχημένοι κατάσκοποι της Μ15 «που είχαν αφήσει κάποια απαράδεκτη κηλίδα στα χρονικά της Υπηρεσίας». Όταν ένας νεαρός Πακιστανός πέφτει θύμα απαγωγής από ακροδεξιούς οι οποίοι απειλούν στο διαδίκτυο ότι θα τον αποκεφαλίσουν σε σαράντα οκτώ ώρες είναι η ευκαιρία που έψαχναν τα «κουτσά άλογα» για να αναλάβουν δράση και να ξεδιπλώσουν τα διαφορετικά ταλέντα τους. Μια πρωτότυπη και ευφυής κατασκοπική περιπέτεια με λεπτή ειρωνεία στην αφήγηση και απολαυστικούς διαλόγους, που συνδυάζει επιτυχημένα τα κωμικά στοιχεία των χαρακτήρων με το μυστήριο της ιστορίας.
Μετάφραση: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
Utopia (2018)
σελ. 652
O Αμερικανός Viet Thanh Nguyen με καταγωγή από το Νότιο Βιετνάμ είναι συγγραφέας, πανεπιστημιακός καθηγητής Αγγλικών και Αμερικανικών σπουδών και τακτικός αρθρογράφος των New Work Times για θέματα σχετικά με το προσφυγικό και την Ασιατική κουλτούρα. Το πρώτο του μυθιστόρημα, Ο συνοδοιπόρος εντυπωσίασε κριτικούς και αναγνώστες και τιμήθηκε μεταξύ άλλων, με το βραβείο Pulitzer (2016). Η ιστορία εκτυλίσσεται στα πρώτα χρόνια μετά την «Πτώση της Σαϊγκόν» και επιχειρεί να ρίξει φως στις συνθήκες που διαμορφώθηκαν μετά το τέλος του «βρόμικου πολέμου» στο Βιετνάμ. Ο ανώνυμος πρωταγωνιστής και αφηγητής της ιστορίας είναι ένας Βορειοβιετναμέζος διπλός πράκτορας στον στρατό του Νότιου Βιετνάμ που διέφυγε από τη χώρα και εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ. Η διπλή ταυτότητα του διχασμένου αφηγητή ως «τυφλοπόντικα» – μετανάστη, οι τραυματικές εμπειρίες του πολέμου, τα πάθη που κυριαρχούν στη ζωή του και η αποπροσανατολισμένη αμερικανική οπτική του πολέμου στο Βιετνάμ θα τον οδηγήσουν σε συναισθηματική απάθεια και ηθική κατάπτωση. Ο συγγραφέας με γρήγορου ρυθμού πρωτοπρόσωπη αφήγηση, μαύρο χιούμορ και εναλλαγές κωμικών και τραγικών στοιχείων πραγματεύεται με ένα ιδιαίτερο τρόπο καίρια ζητήματα ταυτότητας και εθνικής συνείδησης. «Τι είναι συνοδοιπόρος; Είναι ένα κατασκοπευτικό μυθιστόρημα, γεμάτο πολιτικές διοράσεις και αιχμές, γεμάτο πάθος, δράση, ανατροπές, αλλά και ανατροπές των ανατροπών. Γραμμένο με ρεαλιστική ακρίβεια αλλά και υπονόμευση κάθε ρεαλισμού, καθώς σχεδόν τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται» (από το εξαιρετικό επίμετρο του μεταφραστή).
