της Ελένης Σβορώνου
Η Πένι Πέπερ είναι πασίγνωστη στους νεαρούς αναγνώστες. Είναι η δεκάχρονη ντετέκτιβ της Ουλρίκε Ράϊλανς που μαζί με τη φίλη της την Ίντα πρωταγωνιστούν στις 11 περιπέτειες της σειράς «Τα μυστήρια της Πένι Πέπερ». Ένα άλλο δίδυμο, η Κλάρα και η Ροζαλί, ένα μαγισσοκοριτσάκι και ένα ανθρωποκοριτσάκι, καταπατούν τα αυστηρά όρια που χωρίζουν τον κόσμο των μάγων από τον κόσμο των ανθρώπων και μπλέκουν σε σπαρταριστές περιπέτειες στη σειρά της ίδιας συγγραφέως «Ξενοδοχείο Μαγισσών». Τώρα η Ράιλανς μας συστήνει το τρίτο κοριτσίστικο δίδυμό της, την Φρίντα και την Πόλι, που αναλαμβάνουν Μπέιμπι σίτερ για κατοικίδια, στο ομώνυμο βιβλίο.
Στον υπότιτλο οι δυο φίλες σχολιάζουν «Είμαστε οι καλύτερες!» Και πράγματι είναι οι καλύτερες, όπως και οι συναδέλφισσές τους ηρωίδες της Ράϊλανς γιατί είναι πλασμένες από το υλικό των ηρώων της εποχής μας. Δεν είναι υπερ-ηρωίδες, είναι παιδιά της διπλανής πόρτας, με όλα τα προβλήματα των σύγχρονων οικογενειών, ζούνε σε πόλεις και κινούνται σε μια μικρή ακτίνα δράσης, αυτή που αναλογεί πια στα σύγχρονα παιδιά, αλλά καταφέρνουν να αναποδογυρίσουν την πεζή καθημερινότητα και να ανακαλύψουν τη μαγεία και την περιπέτεια στο ανεστραμμένο είδωλό της.
Η Φρίντα και η Πόλι είναι συνηθισμένα παιδιά που αναζητούν την περιπέτεια έξω από την ασφάλεια του σπιτιού τους, χωρίς όμως να παίρνουν παράλογα ρίσκα. Κατορθώνουν να κυκλοφορούν μόνες τους στη γειτονιά και να αλληλεπιδρούν με τον κόσμο χωρίς να βρίσκονται διαρκώς υπό τη στενή επιτήρηση των γονιών τους. Και μάλιστα αναζητούν δουλειά! Έτσι ξεκινά η περιπέτειά τους. Δυο δεκάχρονα παιδιά που θέλουν να βγάλουν χαρτζιλίκι (παλιά λέγαμε «να κάνουμε θελήματα») προσφέροντας εργασία εντός των επιτρεπτών ορίων φυσικά. (Είτε οι πόλεις στο εξωτερικό είναι πιο ασφαλείς είτε οι οικογένειες είναι λιγότερο προστατευτικές, πάντως το σκηνικό που στήνει η συγγραφέας για να δέσε την πλοκή φαίνεται απολύτως φυσιολογικό και αποδεκτό.)
Ψάχνοντας για δουλειά, λοιπόν, η Φρίντα και η Πόλι πέφτουν πάνω σε μια αγγελία για μπέιμπι σίτερ για ένα λατρεμένο γατάκι: τη Χρυσουλίνα! Η «μαμά» της Χρυσουλίνας πρέπει επειγόντως να φύγει ταξίδι. Τα δυο κορίτσια εμφανίζονται αστραπιαία στην υποψήφια εργοδότη τους. Κι έτσι ξεκινά η καριέρα των δυο φιλενάδων ως μπέιμπι σίτερ κατοικίδιων ζώων.
Οι μικροί αναγνώστες θα λατρέψουν τις σκανταλιές της Χρυσουλίνας, τον υπέρβαρο και δυσκίνητο Γκούστι, το μπουλντόγκ, τον Χέρμπερτ τον κούνελο που αποδεικνύεται Μπέρτα, κουνέλα που θα γεννήσει έξι κουνελάκια, τον Ούγκο το μυστήριο ζώο που ο «μπαμπάς» του αρνείται να κατονομάσει, μόνο αφήνει τις μπέιμπι σίτερ άναυδες μπροστά σε ένα σωρό από ρούχα, τη φωλιά του φοβερού ζώου με τα μεγάλα νύχια, που τελικά αποδεικνύεται σκατζόχοιρος, ακόμη και τον Γκόνφριντ το χρυσόψαρο που προτιμά την Πόλι από τη Φρίντα.
Εκτός από τη γρήγορη πλοκή, τις αναπάντεχες περιπέτειες που περιμένουν τις ηρωίδες σε κάθε νέα τους δουλειά, τους έξυπνους διαλόγους, τα άψογα πορτρέτα των λογής λογής ζωόφιλων-«εργοδοτών» τους, το ανατρεπτικό χιούμορ, τα απολαυστικά ασπρόμαυρα σκίτσα της Μαίκε Χάμαν που σχολιάζουν με ειρωνεία και χιούμορ ήρωες και καταστάσεις και το γνώριμο και αγαπητό στήσιμο του βιβλίου στον τύπο του graphic novel του Σπασίκλα (ρέον κείμενο που διακόπτεται από σκιτσάκια, ποικιλία γραμματοσειράς, ηχοποιητικές λέξεις γραμμένες με έντονα γράμματα, λογής λογής ένθετες πληροφορίες σε χωριστά πλαίσια και πολλές λίστες, π.χ. λίστες με αγαπημένες τροφές των ζώων, με αυτά που μπορεί κανείς να κάνει με έναν σκατζόχοιρο κλπ κλπ, όλα τόσο απολαυστικά γραμμένα που δε σου κάνει καρδιά να τα προσπεράσεις, κι ας μην παίζουν ουσιαστικό ρόλο στην πλοκή), εκτός από όλα αυτά υπάρχουν και μία σειρά από σοβαρά θέματα που η συγγραφέας χειρίζεται με το ιδιαίτερο χιούμορ της. Επιχειρεί μία διακριτική αλλά και κάποτε καυστική κοινωνική κριτική.
Στο «στόχαστρο», σε αυτό το βιβλίο, μπαίνουν οι γονείς κατοικίδιων ζώων που φέρονται στα ζώα τους σα να είναι μωρά. Είναι η υπερβολή που βλέπουμε καμιά φορά γύρω μας σε ζωόφιλους που ντύνουν τα σκυλάκια και τα γατάκια τους με μωρουδίστικα ρούχα, τους φοράνε κοκαλάκια με φιογκάκια, τα πάνε βόλτα με καροτσάκι και τους κάνουν όλα τα χατίρια με αποτέλεσμα τα ζώα να παχαίνουν, να γίνονται μαλθακά, να στερούνται τελικά της ελευθερίας και της ζωής που τους αρμόζει. Οι δυο ηρωίδες με αγάπη, στοργή και υπομονή και για τους γονείς και για τα προστατευόμενα μέλη τους καταφέρνουν να αποκαταστήσουν μια ισορροπία στη ζωή των ζώων. Το βιβλίο διαβάζεται και ως οδηγός του καλού γονέα κατοικιδίου.
Οι patchwork families (ανασυσταμένες οικογένειες), οι μονογονεϊκές οικογένειες και οι γονείς που δεν έχουν πολύ χρόνο για τα παιδιά τους, με μανάδες στον ρόλο που είχαν άλλοτε μόνο οι πατεράδες (επαγγελματίες που θέτουν την καριέρα ως προτεραιότητα έναντι της γονεϊκότητας), η λαχτάρα τελικά του παιδιού να έχει κατ’ αποκλειστικότητα για λίγο τον απόντα, κατά κανόνα, γονιό, αναγκάζεται όμως να τον μοιράζεται με άγνωστους ανθρώπους που καλείται να αναγνωρίσει ως νέα του οικογένεια, όλα αυτά περνάνε στο φόντο της ιστορίας, διακριτικά, συμπονετικά αλλά καθόλου μελοδραματικά, με τρυφερό βλέμμα σε όλους τους γονείς, πατριούς και μητριές, αλλά και με ένα απαλό χτύπημα στην πλάτη του παιδιού «σε καταλαβαίνω, δεν είναι πάντα εύκολο, αλλά τελικά έχεις την αγάπη που αξίζεις». Κάθε παιδί που μπορεί να δυσκολεύεται σε μια μεταβατική φάση της οικογενειακής του ζωής θα λάβει το μήνυμα που έχει ανάγκη με τη φωνή του συνομηλίκου του, μέσα από τα έργα και τις ημέρες της Φρίντα και της Πόλι.
Ο λίγο αμήχανος και χαοτικός πατέρας της Φρίντας, ζωολόγος το επάγγελμα, τρελός επιστήμονας που μελετά τα έντομα, είναι αξιαγάπητος, χρήσιμος τις κρίσιμες στιγμές που τα κορίτσια πρέπει να λάβουν αποφάσεις για τα ζώα που φροντίζουν, αλλά βρίσκεται στο άλλο άκρο του πατέρα της πατριαρχίας. Λιγάκι σαστισμένος, αγαπά, φροντίζει αλλά παραμένει λίγο αχνός! Λες και κάποιος πρέπει να πάρει ένα μολύβι να τονίσει το περίγραμμά του! Βγαλμένος από τη σύγχρονη ζωή και αυτός ο χαρακτήρας της Ράϊλανς.
Το star system των παιδιών, οι δημοφιλείς μαθητές με τα fun club που σχηματίζουν γύρω τους, μικροί δικτατορίσκοι με τους οπαδούς τους, παρουσιάζεται πάλι με διάθεση κατανόησης. Πίσω από τις καταπιεστικές συμπεριφορές κρύβεται η ίδια ανάγκη που έχει κάθε παιδί: να αγαπηθεί άνευ όρων. Η Φρίντα θα εκπλαγεί όταν γνωρίσει πραγματικά την αντιπαθέστατη Βιόλα. Όλοι κρύβουν εκπλήξεις. Άλλωστε και η ίδια η Φρίντα ετοιμάζεται να αποκλείσει δυο αγόρια από τη συμμετοχή τους στην «επιχείρησή» τους. Η φίλη της όμως θα της πει ότι ακούγεται σαν τα αλαζονικά κορίτσια που αντιπαθούν. Και τότε η Φρίντα συνέρχεται και δίνει μια ευκαιρία στους καημένους δίδυμους που περνάνε μια δύσκολη συνέντευξη για να πιάσουν δουλειά στην επιχείρηση «Μπέιμπι σίτερ για κατοικίδια»!
Η σχέση με το χρήμα είναι επίσης ένα θέμα που δεν περνά απαρατήρητο στο βιβλίο. Οι δυο φίλες αγαπούν τα ζώα που φροντίζουν αλλά απαιτούν και την πρέπουσα αμοιβή. Αφού η κουνέλα γέννησε έξι κουνελάκια, πρέπει να πληρωθούν εξαπλάσιο το ποσό της αρχικής συμφωνίας! Όλα πρέπει να γίνονται σωστά. Η τσιγκουνιά στιγματίζεται αλλά το ίδιο και η πλεονεξία.
Η Ουλρίκε Ράϊλανς στη συνέντευξή της στην «Κόκκινη Αλεπού» λέει καθαρά πως γράφει αστεία βιβλία για παιδιά. Το πιο δύσκολο στοίχημα! Τα καταφέρνει άριστα. Εμείς, όμως, οι όχι και τόσο αστείοι πια ενήλικες, δεν μπορούμε να μην ανιχνεύσουμε, μετά τα δυνατά κακαρίσματά μας, το βάθος των ηρώων, των καταστάσεων και των συναισθημάτων που στηρίζουν τις ωραίες ιστορίες της Ράϊλανς.
Η Φρίντα και η Πόλι, η Πένι Πέπερ, η Κλάρα και η Ροζαλί στέκονται δίπλα στον ντετέκτιβ Κλουζ, τον Σπασίκλα, την Ξενέρωτη, τη Μιμή τη Νευρική αλλά και άλλους ήρωες της σύγχρονης παιδικής λογοτεχνίας. Έχουν όλοι μια γνήσια παιδική φωνή, έχουν αδυναμίες αλλά και κουράγιο να τα βγάλουν πέρα με τη σύγχρονη ζωή. Έχουν τσαγανό, βάζουν δύσκολα στον εαυτό τους, τα καταφέρνουν, αλλά τολμούν να φοβηθούν, να νιώσουν μοναξιά, να ζηλέψουν και να τσαλακωθούν. Σίγουρα θα βοηθήσουν πολλά παιδιά να μεγαλώσουν και να αγαπήσουν το βιβλίο!
Ούλρικε Ράιλανς
Μπέιμπι Σίτερ για Κατοικίδια. Είμαστε οι καλύτερες!
Εικ. Μ. Χάιμαν
Μτφρ. Μ. Μαντή
Εκδ. Μεταίχμιο, 2025.
