του Μάρκου Κρητικού
10 καλά αστυνομικά από την πρόσφατη εκδοτική παραγωγή που διάβασα στις διακοπές.
Μάκης Μαλαφέκας – Deepfake
Αντίποδες (2024)
σελ. 224
Το Deepfake είναι η τρίτη περιπέτεια με πρωταγωνιστή τον συγγραφέα Μιχάλη Κρόκο. Αυτή τη φορά τον συναντάμε στην Αθήνα, τον ιδιαίτερα θερμό Μάιο του 2022, να περιφέρεται άσκοπα στους δρόμους και στα καφέ του Κέντρου. Έχει σχεδόν τέσσερα χρόνια να εκδώσει βιβλίο και ως συνήθως αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα. Όμως, η επίσκεψη στο σπίτι του μιας αινιγματικής γυναίκας θα αλλάξει τα δεδομένα της ζωής του. Θα του συστηθεί ως εισαγγελέας πρωτοδικών και θα του αναθέσει έναντι παχυλής αμοιβής να παρεισφρήσει με την ιδιότητα του κειμενογράφου στα άδυτα μιας μυστηριώδους οργάνωσης με παράνομη δραστηριότητα, κυρίως δωροδοκιών και εκβιασμών με fake βίντεο, προκειμένου να φωτογραφίσει ένα έγγραφο που αποδεικνύει την αθωότητα μιας παλιάς φίλης του που βρισκόταν σε κίνδυνο γιατί είχε δει κάτι που δεν έπρεπε. Τα πράγματα όμως θα πάρουν παράξενη τροπή και μέσα σε λίγες μέρες ο Κρόκος θα βρεθεί εγκλωβισμένος σε μια ιστορία που τα όρια του πραγματικού και του εικονικού δεν είναι διακριτά, «σαν ήρωας ενός βιβλίου που γραφόταν σε απευθείας μετάδοση». Για άλλη μια φορά, ο συγγραφέας με μοντέρνα –κάποιες φορές ιδιωματική– γλώσσα, εμπλουτισμένη με προφορικές λέξεις και εκφράσεις, συνθέτει γλαφυρά το χαοτικό σύμπαν ενός ιδιόρρυθμου πρωταγωνιστή με κυρίαρχο το ιδιαίτερο και απόλυτα αναγνωρίσιμο αφηγηματικό ύφος του. Απολαυστικό, καλοκαιρινό pulp.
Εκδόσεις Καστανιώτη (2024)
σελ. 195
Η κινηματογραφική σκηνή της πρόσκρουσης ενός αυτοκινήτου στο πίσω μέρος ενός σταματημένου λεωφορείου στον αυτοκινητόδρομο Λάρνακας – Λευκωσίας αποτελεί το κεφάλαιο μηδέν στην αρχή του βιβλίου. Γύρω από το συμβάν αυτό περιστρέφεται η αφήγηση σε δυο διαφορετικούς μυθιστορηματικούς χρόνους που εναλλάσσονται σε κάθε κεφάλαιο. Στον πρώτο, με τη μορφή αντίστροφης μέτρησης ο αναγνώστης παρακολουθεί τα γεγονότα που προηγήθηκαν του αυτοκινητιστικού δυστυχήματος και στον δεύτερο αυτά που ακολούθησαν. Σταδιακά αντιλαμβάνεται ότι οι πρωταγωνιστές από το προηγούμενο βιβλίο του συγγραφέα (ΚεχριBARι, 2021) που είχαν αφήσει ανοιχτούς λογαριασμούς μεταξύ τους, εμπλέκονται σε μια νέα αυτοτελή ιστορία που διαδραματίζεται στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Παράνομοι διακινητές μη εγκεκριμένων φαρμάκων για πλούσιους πελάτες, επαγγελματίες δολοφόνοι, Ρώσοι μαφιόζοι, διεφθαρμένοι Κύπριοι αστυνομικοί, Αλβανοί τοκογλύφοι, ο πρώην αστυνόμος Πέτρος Ελευθεριάδης και ο ιδιωτικός ντετέκτιβ Κρις Πάπας – μυθιστορηματικός ήρωας του Μ. Ευσταθιάδη(!)– συνθέτουν μια συναρπαστική ιστορία υψηλής έντασης, που έχει στον πυρήνα της, τη μανία για εκδίκηση. Ο συγγραφέας με το τέχνασμα των δυο παράλληλων αφηγήσεων αποκαλύπτει σταδιακά στον αναγνώστη τα κομβικά στοιχεία της πλοκής συντηρώντας υποδειγματικά το μυστήριο και με εναλλαγές πρωτοπρόσωπης και τριτοπρόσωπης ενεστωτικής αφήγησης αυξάνει το σασπένς και τον παρασύρει σε ένα εκρηκτικό τέλος.
Φρεντερίκ Φαζαρντί – SNIPER
Μετάφραση: Γιάννης Καυκιάς
Εκδόσεις των Συναδέλφων (2024)
σελ. 136
Σνάιπερ είναι το όνομα που έχει δώσει ο Τύπος σε έναν διαβόητο επαγγελματία δολοφόνο. Εκτελεί με επιτυχία τα συμβόλαια θανάτου που του αναθέτει ό Χάρι, ένας παλιός του γνώριμος απ’ τον στρατό που έχει σχέσεις με τον υπόκοσμο. Ένα σπίτι στο οποίο ζει με την όμορφη Μαρί-Φρανς και τον μικρό αδερφό της Πατρίκ σε μια πολυπολιτισμική γειτονία του Παρισιού, με δαιδαλώδη σοκάκια και ψηλά κτίρια, αποτελεί το ορμητήριό του. Ο σκοπός του είναι να μαζέψει χρήματα για να αποσυρθεί από το επάγγελμα και να ζήσουν ήρεμα σε μια αγροτική κατοικία στη Νορμανδία. Όταν όμως θα αναγκαστεί, για να βγάλει από την δύσκολή θέση τον Πατρίκ και τον φίλο του, να σκοτώσει τον άντρα που τους είχε πιάσει επ’ αυτοφώρω να κλέβουν, θα αρχίσουν τα προβλήματα. O αστυνομικός διευθυντής Γκαρντέλ, ένας μοναχικός τύπος λίγο πριν τη σύνταξη και ερωτευμένος με μια γυναίκα της νύχτας, θα αντιληφθεί ότι δράστης του φόνου είναι ο Σνάιπερ, αυτή τη φορά για προσωπικούς του λόγους και θα αρχίσει την έρευνα στη περιοχή γύρω απ’ τον τόπο του εγκλήματος. Ένα άνευ προηγουμένου μακελειό σε ένα αστυνομικό τμήμα και μια πληροφορία από το μακρινό παρελθόν θα τον οδηγήσουν στα ίχνη του. Μια σκληρή αστυνομική νουβέλα με ξέφρενο αφηγηματικό ρυθμό, απόλυτη λιτότητα εκφραστικών μέσων «αλά Μανσέτ», και υποδειγματικά κλιμακούμενο σασπένς όσο πλησιάζει η τελική αναμέτρηση.
Μετάφραση: Όλγα Καρυώτη
Έρμα (2024)
σελ. 248
Βρισκόμαστε στη λουτρόπολη Κάρλσμπαντ της Βοημίας, τον Αύγουστο του 1875, τέσσερα χρόνια μετά τα δραματικά γεγονότα της Παρισινής Κομμούνας, που βρίσκονται συνεχώς στο φόντο της ιστορίας και οι αντηχήσεις τους επηρεάζουν τον τρόπο που σκέφτεται και ενεργεί το εκκεντρικό καστ των πρωταγωνιστών. Η ιστορία ξεκινά με τον διπλό φόνο, ενός ζάπλουτου Αμερικάνου, μεγαλέμπορου όπλων και μιας υπηρέτριας στα ιαματικά λουτρά του ξενοδοχείου. Ο φιλόσοφος Καρλ Μαρξ που έχει επισκεφτεί την πόλη ινκόγκνιτο για λόγους υγείας με την έξυπνη κόρη του Έλενορ και ο νεαρός Σερλοκ Χολμς που βρίσκεται εκεί με την οικογένειά του για διακοπές θα αναλάβουν δράση σε ρόλους ντετέκτιβ. Παράλληλα η αστυνομία ερευνά τα κίνητρα των δολοφονιών αλλά κάποιοι εκ των υπόπτων συμπεριφέρονται παράξενα φοβούμενοι ότι θα αποκαλυφθούν τα μυστικά τους. Ένα διασκεδαστικό και πνευματώδες αστυνομικό μυθιστόρημα, στα πρότυπα του Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ που συνδυάζει τις βασικές νόρμες του whodunit με την βικτωριανή ατμόσφαιρα των ιστοριών μυστηρίου. Ο συγγραφέας, με φλεγματικό χιούμορ και έντονα παρωδιακά στοιχεία, διαπλέκει μυθιστορηματικούς ήρωες με ιστορικά πρόσωπα, και στοιχεία μυθοπλασίας με πραγματικά γεγονότα, και με πλήθος διακειμενικών λογοτεχνικών αναφορών «συνομιλεί» με σπουδαίους φιλοσόφους και συγγραφείς προκειμένου να μας διαφωτίσει για το πνεύμα και την κουλτούρα της εποχής, στοιχεία που προσδίδουν σε ένα κλασικό whodunit μια ενδιαφέρουσα νεωτερική εκδοχή.
Hugues Pagan– Oι ανώνυμοι
Μετάφραση: Γιάννης Καυκιάς
Πόλις (2024)
σελ. 480
Τη δεκαετία του ’70, σε μια πόλη της γαλλικής επαρχίας που δεν κατονομάζεται, η δεκαπεντάχρονη κόρη ενός σιδηροδρομικού υπάλληλου εξαφανίζεται και την επόμενη μέρα οι φόβοι επιβεβαιώνονται. Εντοπίζεται άγρια δολοφονημένη και σεξουαλικά κακοποιημένη. Ο αρχηγός της αστυνομίας με πρόθεση να κλείσει γρήγορα την υπόθεση δηλώνει αυθαίρετα ότι «επρόκειτο για ένα έγκλημα περιπλανώμενου αλήτη» και οργανώνει μια μεγάλη επιχείρηση για να εντοπίσει τον δράστη στις περιοχές που ζουν άστεγοι και μετανάστες. Όμως, ο επιθεωρητής της αστυνομίας και παρασημοφορημένος υπολοχαγός του πολέμου της Αλγερίας, Κλοντ Σνεντέρ –τον είχαμε γνωρίσει στο εξαιρετικό νουάρ Χαμένο προφίλ (Πόλις, 2019)– που έχει πρόσφατα επιστρέψει στην πόλη εγκαταλείποντας μια λαμπρή καριέρα στην παρισινή αστυνομία, θα αναλάβει την υπόθεση και από τα πρώτα στοιχεία θα αντιληφθεί ότι κάτι παράξενο κρύβεται πίσω απ’ τη δολοφονία. Το πολυβραβευμένο μυθιστόρημα, Οι ανώνυμοι, περιγράφει έξοχα τη νοσηρή ατμόσφαιρα μιας εκμαυλισμένης κοινωνίας που υποθάλπει τη διαφθορά, την κατάχρηση εξουσίας τις ταξικές διαφορές και τις ακραίες πολιτικές θέσεις. Σε περιβάλλον γενικευμένης σήψης και ενώ οι μελαγχολικές νότες των μπλουζ συνοδεύουν αρμονικά την αφήγηση σαν μουσική υπόκρουση κινηματογραφικής ταινίας, ένας αρχετυπικός ντετέκτιβ, με νωπές τις επώδυνες μνήμες του πολέμου, αρνείται πεισματικά να παραβεί τις αρχές του αν και γνωρίζει ότι το παιχνίδι είναι χαμένο. Το αυθεντικό νουάρ του φετινού καλοκαιριού.
Μετάφραση: Κρίτων Ηλιόπουλος
Τόπος (2024)
σελ. 288
Την περσινή χρονιά γνωρίσαμε για πρώτη φορά, από τις εκδόσεις Τόπος, τον Αλέξις Ραβέλο, στις δυο πρώτες περιπέτειες του συνταξιούχου ναυτικού και κατά συνθήκη ντετέκτιβ, Ελάδιο Μονρόι που ζει ήσυχα στο Λας Πάλμας των Κανάριων Νησιών, συνδέεται με μια νεαρή που εργάζεται σε βιβλιοπωλείο, διαβάζει λογοτεχνία, έχει σχέσεις με λούμπεν στοιχεία της πόλης και συμπληρώνει το εισόδημά του με δουλειές στα όρια της νομιμότητας. Στην τρίτη περιπέτεια από τις έξι της σειράς, με τίτλο Οι σκληροί δεν διαβάζουν ποίηση ένας δικηγόρος θα προσεγγίσει τον Ελάδιο για να τον φέρει σε επαφή με τη χήρα ενός περιώνυμου επιχειρηματία. Εκείνη θα του αναθέσει να εντοπίσει ένα ξύλινο κουτί πούρων, που είναι οικογενειακό κειμήλιο και υποθέτει ότι έχει στην κατοχή της μια νεαρή εικαστικός που υπήρξε ερωμένη του συζύγου της. Η υπόθεση μοιάζει απλή και κατάλληλη για να βγάλει γρήγορα και χωρίς κόπο ένα χαρτζιλίκι. Όμως ο έξυπνος αλλά ξεροκέφαλος Ελάδιο γρήγορα θα αντιληφθεί ότι κάποιοι είναι διατεθειμένοι ακόμα και να σκοτώσουν προκειμένου να το αποκτήσουν αλλά δεν θα διστάσει να εμπλακεί σε μια ιστορία που θα τον φέρει αντιμέτωπο με αδίστακτους κακοποιούς που υπηρετούν σκοτεινά επιχειρηματικά συμφέροντα. Απολαυστικό hard boiled, με έμφαση στο σασπένς ξέφρενο ρυθμό και υποδόριο χιούμορ. Ιδανικό καλοκαιρινό page-turner.
Peter Heller – Το ποτάμι
Μετάφραση: Άγγελος Αγγελίδης, Μαρία Αγγελίδου
Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου (2024)
σελ. 266
Δυο συμφοιτητές που τους ενώνει η αγάπη τους για τη φύση και το πάθος τους για το ψάρεμα και την κωπηλασία αποφασίζουν τις τελευταίες μέρες του καλοκαιριού να κάνουν ένα μεγάλο περιπετειώδες ταξίδι στις αχανείς δασώδεις εκτάσεις του βορειοανατολικού Καναδά διασχίζοντας με κανό, λίμνες, αφρισμένα ποτάμια και επικίνδυνους καταρράκτες, με σκοπό να φτάσουν σε ένα χωριό Ινδιάνων στον κόλπο του Χάντσον. Ξεκομμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο και ενώ χρειάζονται περίπου δυο εβδομάδες για να φτάσουν στον προορισμό τους, θα αντιληφθούν ότι μια τεράστια πυρκαγιά κινείται απειλητικά προς το μέρος τους και το ταξίδι αναψυχής θα μετατραπεί ξαφνικά σε έναν ανελέητο αγώνα επιβίωσης που θα δοκιμάσει τις αντοχές τους και τη σχέση τους. Μια κακοποιημένη γυναίκα που θα βρουν αναίσθητη στον δρόμο τους θα δυσχεράνει τη μάχη τους με τον χρόνο και θα τους φέρει αντιμέτωπους με νέους κινδύνους. Το ποτάμι δεν υπηρετεί βασικές συμβάσεις του αστυνομικού μυθιστορήματος. Είναι όμως μια καθηλωτική περιπέτεια περιπλάνησης με έντονα στοιχεία θρίλερ και μυστηρίου. Ο συγγραφέας υποβάλει τον αναγνώστη σε μια αίσθηση συνεχούς απειλής φόβου και αβεβαιότητας και κλιμακώνει υποδειγματικά το σασπένς προς το τέλος της ιστορίας ενώ οι λυρικές περιγραφές των παρθένων τοπίων, και της άγριας πανίδας ανεβάζουν το επίπεδο του βιβλίου.
Μετάφραση: Φωτεινή Ζερβού
Εκδόσεις Πατάκη (2024)
σελ. 200
Το αυτοκίνητο που οδηγούσε ο περιώνυμος επιχειρηματίας Τζούλιο Ντάβολι, συγκρούστηκε στο 123ο χιλιόμετρο της Αυρηλίας οδού με άλλο αυτοκίνητο που έτρεχε με ιλιγγιώδη ταχύτητα και έπεσε στο γκρεμό. Η αρχική εντύπωση του ατυχήματος με υπαιτιότητα ενός ασυνείδητου οδηγού που εγκατέλειψε το θύμα του κλονίστηκε από την κατάθεση του αυτόπτη μάρτυρα που ανέσυρε τον επιχειρηματία σοβαρά τραυματισμένο. Η έρευνα της αστυνομίας στράφηκε στην εκδοχή της απόπειρας ανθρωποκτονίας και αποκάλυψε σταδιακά παράλληλες ιστορίες ερωτικού πάθους αντιζηλίας, μίσους και εκδίκησης. Μια έξυπνη και ευχάριστη αστυνομική νουβέλα, ιδιαίτερα πρωτότυπη ως προς τη δομή της. Η πλοκή εξελίσσεται χωρίς την παρουσία αφηγητή, αποκλειστικά μέσω συνομιλιών, τηλεφωνικών συνδιαλέξεων, ανταλλαγής sms και e-mail μεταξύ των πρωταγωνιστών, ενώ παρεμβάλλονται κάποια άρθρα του ημερήσιου Τύπου και υπηρεσιακές αναφορές της αστυνομίας. Το στοιχείο αυτό προσδίδει σπονδυλωτή μορφή στην ιστορία, συντηρεί την ένταση και ευνοεί τον ταχύ ρυθμό στην ανάπτυξή της. Να αναφέρουμε τέλος ότι την παρούσα έκδοση συνοδεύει, ένα εξαιρετικό κείμενο του συγγραφέα για την αστυνομική λογοτεχνία από το Συνέδριο «Συγγραφείς και κριτικοί σε αντιπαράθεση» (Πανεπιστήμιο Ρόμα Τρε, Μάρτιος 2003).
Μετάφραση: Γρηγόρης Κονδύλης
Μεταίχμιο (2024)
σελ. 520
Ο διευθυντής μιας μεγάλης εταιρίας χάλυβα χάνει τη ζωή του όταν το αυτοκίνητό του παίρνει φωτιά σε έναν δρόμο κοντά στην Ουψάλα. Η αρχική άποψη ότι πρόκειται περί ατυχήματος αναιρείται όταν δυο μέρες αργότερα ο διευθυντής μιας εταιρίας που έχει αναλάβει τη διαφήμιση σε εθνική κλίμακα της βιομηχανίας πετρελαίου, πέφτει θύμα βομβιστικής επίθεσης στο γραφείο του. Μια απειλητική επιστολή που φτάνει στα χέρια της επιθεωρήτριας Εύα Νίμαν, την αναγκάζει να ενεργοποιήσει την ειδική ομάδα ΝΟΒΑ που ασχολείται με την εξιχνίαση παράξενων υποθέσεων. Τα πρώτα στοιχεία για την ταυτότητα του συντάκτη της επιστολής θα στρέψουν την έρευνα της ομάδας στην αναζήτηση ενός πρώην αστυνομικού που φαίνεται ότι με κάποιο τρόπο εμπλέκεται στην υπόθεση. Ένα αστυνομικό με πολυδαίδαλη πλοκή, κινηματογραφική γραφή και κορύφωση του σασπένς στο τελευταίο ένα τρίτο της ιστορίας, που έχει στον πυρήνα της υπόθεσής της, το επίκαιρο θέμα της περιβαλλοντικής κρίσης και των συμφερόντων που διακυβεύονται για την αντιμετώπισή της. Φέρνει στη μνήμη μας τις περιπέτειες της θρυλικής Ομάδας Α και σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας σειράς και την επιστροφή του συγγραφέα στο police procedural, που τον ανέδειξε ως έναν από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της σκανδιναβικής αστυνομικής λογοτεχνίας.
Μετάφραση: Σέργιος Τρεχλής
Gutenberg – Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2024)
σελ. 471
Τον Ερίκ Φουασιέ τον γνωρίζουμε για πρώτη φορά στα ελληνικά αν και έχει εκδύσει 22 μυθιστορήματα στη Γαλλία και είναι «φορτωμένος» με πολλά ειδικά βραβεία. Εκπροσωπεί ένα όχι πολύ διαδεδομένο αστυνομικό είδος, αυτό του ιστορικού αστυνομικού μυθιστορήματος με επίκεντρο την μεταφυσική και τον αποκρυφισμό. Ο κεντρικός του ήρωας επιθεωρητής Βαλεντίν Βερν είναι παθιασμένος με την ιατρική αλλά και τον αποκρυφισμό, διακρίνεται δε για τις ιδιαίτερες μεθόδους που ακολουθεί στην εξιχνίαση δολοφονιών. Το ιστορικό πλαίσιο είναι στο Παρίσι το 1830. Είναι εποχή ταραχών καθώς ο Λουδοβίκος Φίλιππος και η κυβέρνησή του προσάγουν σε δίκη τους πρώην υπουργούς του Κάρολου Ι. Είναι επίσης η εποχή του Μεζμέρ και του υπνωτισμού που ανακαλούσε τις μυστικές δυνάμεις του ανθρώπινου οργανισμού. Η ιστορία αρχίζει με τον θάνατο ενός παιδιού, γιου ενός υπουργού. Υπόθεση που θα συζητηθεί στα σαλόνια και στους κυβερνητικούς κύκλους. Ο νεαρός Λυσιέν Ντοβέρ, γιος του βουλευτή Σαρλ Μαρί Ντοβέρ, βαριέται να συναντήσει μια υποψήφια νύφη στη διάρκεια μιας δεξίωσης που δίνει ο πατέρας του. Όταν θα διαπιστώσει ότι η Ζιλιέτ έχει ενδιαφέρον και θα ανέβει στον πάνω όροφο να της δείξει τα σονέτα που έγραφε ο ίδιος, θα ανοίξει ξαφνικά ένα παράθυρο και θα αυτοκτονήσει. Ο επιθεωρητής Βαλεντίν Βερν, επικεφαλής του Γραφείου Αποκρυφιστικών Υποθέσεων, θα αναλάβει να λύσει το μυστήριο της αναπάντεχης και ανεξήγητης αυτοκτονίας του νεαρού Λυσιέν. Στην πορεία θα ακολουθήσουν και άλλοι φόνοι και πίσω τους ο μυστηριώδης «Εφημέριος». Πολύ ενδιαφέρον ως πλοκή και στιβαρό ως ρυθμός αφήγησης.
