Ένας από τους καλύτερους συγγραφείς στον κόσμο ο Περουβιανός Μάριο Βάργκας Λιόσα πέθανε χθες σε ηλικία 89 ερών. Ήταν εξαίρετος πεζογράφος.
Ο Χόρχε Μάριο Πέδρο Βάργκας Λιόσα (Mario Vargas Llosa, Αρεκίπα, 28 Μαρτίου 1936 – Λίμα ,13 Απριλίου 2025) ήταν Περουβιανός συγγραφέας, ένας από τους σημαντικότερους μυθιστοριογράφους και δοκιμιογράφους της Λατινικής Αμερικής, καθώς και ένας από τους πιο διακεκριμένους συγγραφείς της γενιάς του.
Ο Βάργκας Λιόσα πρωτοέγινε γνωστός στη δεκαετία του 1960 με μυθιστορήματα όπως τα La ciudad y los perros (Η πόλη και τα σκυλιά) (1963), La casa verde (Το πράσινο σπίτι) (1965), και το μνημειώδες Conversación en La Catedral (Πότε πήραμε την κάτω βόλτα;) (1969). Σήμερα παραμένει πολυγραφότατος σε μια ευρεία γκάμα λογοτεχνικών ειδών και στη δημοσιογραφία. Το λογοτεχνικό του έργο περιλαμβάνει κωμωδίες,αστυνομικά, ιστορικά και πολιτικά μυθιστορήματα. Πολλά από αυτά, όπως το Pantaleón y las visitadoras (Ο Πανταλέων και οι επισκέπτριες), (1973) και το La tía Julia y el escribidor (Η θεία Χούλια και ο γραφιάς) (1977), διασκευάστηκαν και μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο.
Πολλά από τα έργα του Βάργκας Λιόσα είναι επηρεασμένα από την αντίληψη του συγγραφέα για την περουβιανή κοινωνία και από τις εμπειρίες του ως Περουβιανού. Ωστόσο, όλο και περισσότερο επεξέτεινε το ρεπερτόριό του και καταπιάστηκε με θέματα από διαφορετικά σημεία του κόσμου.
Όπως και άλλοι Λατινοαμερικάνοι συγγραφείς, ο Βάργκας Λιόσα υπήρξε πολιτικά ενεργός στο μεγαλύτερο μέρος της πορείας του. Ήταν υποψήφιος πρόεδρος του Περού το 1990 με το κεντροδεξιό κόμμα Δημοκρατικό Μέτωπο (FREDEMO).
Τον Οκτώβριο του 2010 η Σουηδική Βασιλική Ακαδημία των Επιστημών τίμησε τον Λιόσα απονέμοντάς του το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για το Έτος 2010. Σύμφωνα με το σκεπτικό της, το βραβείο απονέμεται στον Λιόσα «για τη χαρτογράφησή του των δομών της εξουσίας και τις διεισδυτικές του εικόνες της ατομικής αντίστασης, εξέγερσης και ήττας».
Ο Μάριο Βάργκας Λιόσα έχει γράψει περισσότερα από τριάντα μυθιστορήματα, θεατρικά έργα και δοκίμια. Εκτός από τα προαναφερθέντα, στα ελληνικά κυκλοφορούν τα μυθιστορήματά του: «Συζητήσεις στον καθεδρικό ναό» (1969), «Η Χούλια και ο γραφιάς» (1977), «Μια ιστορία για τον Μάυτα» (1983), «Ο άνθρωπος που έλεγε ιστορίες» (1987), «Μητριάς Εγκώμιο (1988), «Τα τετράδια του δον Ριγοβέρτο» (1997), «Ο παράδεισος στην άλλη γωνία» (2003), το «Παλιοκόριτσο» (2007), «Ένας διακριτικός ήρωας» (2013), αλλά και η αυτοβιογραφία του «Το ψάρι στο νερό» (1993).
Εξαιρετικά ταραχώδης, όσο και αμφιλεγόμενη, υπήρξε η πολιτική του διαδρομή. Γοητεύτηκε από τον Φιντέλ Κάστρο και πήγε στην Αβάνα, την οποία εγκατέλειψε για να επιστρέψει στην Ευρώπη. Το 1971 διέκοψε δημοσίως τους δεσμούς του με την Κούβα και χαρακτήρισε τον Κάστρο «αριστερό δικτάτορα». Σταδιακά, από τις τάξεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς μεταστράφηκε στον φιλελευθερισμό – γι’ άλλους στην παραδοσιακή Δεξιά. Μέχρι σήμερα, δεν διστάζει όπου σταθεί κι όπου βρεθεί να ασκεί δριμεία κριτική στις κυβερνήσεις της Κούβας και της Βενεζουέλας και να υπερασπίζεται τον φιλελευθερισμό.
Το 1990 ήταν υποψήφιος του κεντροδεξιού συνασπισμού για την προεδρία του Περού και ηττήθηκε κατά κράτος από τον δημαγωγό Αλμπέρτο Φουχιμόρι, ο οποίος αργότερα καθαιρέθηκε για μία σειρά από σκάνδαλα. Απογοητευμένος από την ήττα του και ανήσυχος για τις δικτατορικές τάσεις του αντιπάλου του πήρε την ισπανική υπηκοότητα, δυσαρεστώντας πολλούς Περουβιανούς. «Το Περού θέλει να μου αφαιρέσει την υπηκοότητά μου και δεν θα ήθελα να μετατραπώ σε παρία από τη μία μέρα στην άλλη», είχε πει καταγγέλλοντας την κυβέρνηση Φουχιμόρι.
Την εικόνα που έχει ο ίδιος για τον εαυτό του, την έχει περιγράψει σε μία αυτοπροσωπογραφία του: «Ένας Περουβιανός που επιδιώκει να είναι πολίτης του κόσμου. Η αγάπη του είναι η λογοτεχνία, στην οποία αφιερώνει σχεδόν όλο το χρόνο του. Αντιλαμβανόταν πάντα τη λογοτεχνία ως ένα στοιχείο της ανθρώπινης ελευθερίας, χωρίς την οποία η ανθρώπινη ζωή θα ήταν ανυπόφορη. Τώρα ζει μεταξύ Αγγλίας και Ισπανίας, όπου έχει πάρει την ισπανική υπηκοότητα, διατηρώντας ωστόσο το περουβιανό διαβατήριο. Έχει κατοικήσει στη Γαλλία και στις Ηνωμένες Πολιτείες. «Θα του άρεσε να ζει παντού και να γράψει πολλά μυθιστορήματα πριν πεθάνει. Η πολιτική εμπειρία του 1990, όταν έθεσε υποψηφιότητα για την προεδρία του Περού ενάντια στον Φουχιμόρι, δεν είχε τύχη. Αλλά του δίδαξε πολλά πράγματα για τη χώρα του και για τους περιορισμούς, που γι’ αυτόν είναι ανυπέρβλητοι, στο πεδίο της πολιτικής δράσης».
Ο Μάριο Βάργκας Λιόσα χώρισε με τη θεία του το 1964 κι ένα χρόνο αργότερα παντρεύτηκε την πρώτη του εξαδέλφη Πατρίσια Λιόσα, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά. Μετά το νέο χωρισμό του, συζούσε από το 2015 με τη σύντροφό του Ιζαμπέλ Πρέισλερ, πρώην σύζυγο του δημοφιλούς τραγουδιστή Χούλιο Ιγκλέσιας.
Πηγές: san simera, wikipaideia
