Της Λίλας Κονομάρα.
Πώς είναι να ανοίγεις το πρώτο βιβλιοπωλείο σε μια πόλη; Μετά από 34 ολόκληρα χρόνια, ο Νίκος Λαμπρόπουλος, ιδιοκτήτης του βιβλιοπωλείου ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ στη Λιβαδειά, μας μεταφέρει την εμπειρία του. Επί μεγάλο διάστημα, συνεργάστηκε με ομάδα του ΕΚΕΒΙ και μίλησε σε συναδέλφους του στις περισσότερες πόλεις της Ελλάδας και στην Κύπρο, σχετικά με την “οργάνωση και διαχείριση ενός σύγχρονου βιβλιοπωλείου” αλλά και για «την εμπειρία του από τις εκδηλώσεις τού βιβλιοπωλείου».Τα τελευταία χρόνια έχει προχωρήσει και σε εκδόσεις βιβλίων εστιάζοντας στην ιστορία και τη μυθολογία της Βοιωτίας. (Μύθος και αφήγηση στο σύγχρονο κόσμο – Διαλέξεις για το Γνωστικισμό του Στέφανου Ροζάνη, Τα παιδιά του δράκου , Σκιαδαρέση Μαρία, Δίστομο 10 Ιουνίου 1944: Το ολοκαύτωμα , Συλλογικό έργο, έρευνα – επιμέλεια : Γ. Χ. Θεοχάρης (Κρατικό βραβείο 2011) και άλλα).
Πρόκειται αναμφίβολα για ένα έργο ζωής που συνέβαλλε ουσιαστικά και εξακολουθεί να συμβάλλει στην προώθηση του καλού βιβλίου και της φιλαναγνωσίας στην πόλη.
Πώς γεννήθηκε η ιδέα του βιβλιοπωλείου και η συγκεκριμένη ονομασία; Ποιες ήταν οι συνθήκες τότε; Πόσα βιβλιοπωλεία υπήρχαν στην πόλη;
Το βιβλιοπωλείο «ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ» ιδρύθηκε στη Λιβαδειά το 1982. Μέχρι τότε το βιβλίο διακινείτο μόνο μέσω περιφερόμενων πωλητών που επισκέπτονταν την πόλη κάθε 15 μέρες και από 2 -3 βιβλιοχαρτοπωλεία ανενημέρωτα που ενδιαφέρονταν μόνο για το σχολικό βοήθημα και τα ξενόγλωσσα φροντιστηριακά. Βέβαια η δημιουργία αμιγούς βιβλιοπωλείου, τότε, σε μια πόλη ούτε 20.000 κατοίκων για τους εκδότες – και όχι μόνο -ισοδυναμούσε με αυτοκτονία. Η ονομασία ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ήταν αποτέλεσμα της κατάστασης που περιγράψαμε. Θέλησα να εκφράσω το καινούργιο όσον αφορά τη διακίνηση αλλά και τον τρόπο επιλογής και σκέψης.
Ποιο είναι το κοινό του βιβλιοπωλείου; Υπάρχουν διαφοροποιήσεις σε σχέση με παλιότερα (ποσοτικές, ηλικιακές κλπ.);
Ο βασικός κορμός των πελατών ηλικιακά είναι μεταξύ των 40 έως 60 ετών. Είναι οι πιο δυναμικές αγοραστικά ηλικίες, οι περισσότερο ψαγμένες, οι πιο ενημερωμένες.Τη δεκαετία 2000 -2010 εμφανίστηκε – όπως παντού άλλωστε – μια αξιοσημείωτη φουρνιά γυναικείου πληθυσμού που στο πέρασμά της σάρωνε συγκεκριμένα βιβλία και η οποία με την κρίση όχι απλώς μειώθηκε αλλά στην κυριολεξία εξατμίστηκε.
Ποιοι τίτλοι κινούνται περισσότερο;
Η λογοτεχνία κρατά πάντοτε τα σκήπτρα και μετά ακολουθεί το παιδικό βιβλίο το οποίο μειώνεται συνεχώς και αναλογικά όσο τα παιδιά μεγαλώνουν.
Διοργανώνετε παράλληλα και άλλες δράσεις; Συνεργάζεστε με άλλους φορείς;
Από το 1992 ξεκίνησαν οι εκδηλώσεις του βιβλιοπωλείου. Ήταν η εποχή που το βιβλίο άρχισε να μπαίνει στα ράφια των κάθε λογής σούπερ – μάρκετ και σκέφτηκα ότι η υγιής αντίδρασή μου έναντι αυτού του φαινομένου πρέπει να είναι η δημιουργία συνείδησης στον αγοραστή, ότι ο φυσικός χώρος αγοράς του βιβλίου δεν είναι το οποιοδήποτε σημείο πώλησής του, αλλά ο χώρος εκείνος στον οποίο υπηρετείται ο πολιτισμός και σ’ άλλες του εκφάνσεις. Είμαι αν όχι πρώτος, τουλάχιστον από τους πρώτους βιβλιοπώλες στην Ελλάδα που αξιοποίησα τις εκδηλώσεις για την προώθηση και διάδοση του βιβλίου μέσα από μια διαδικασία που χαρακτηρίζεται από συνέπεια και χρονική συνέχεια. Μέχρι σήμερα ο απολογισμός είναι πάνω από 500 εκδηλώσεις οι οποίες δεν γίνονται άναρχα αλλά με προγραμματισμό θεματικών ενοτήτων.Οι συναντήσεις με τους φίλους του βιβλιοπωλείου είναι ανά δεκαπενθήμερο.
Θυμάστε κάποια ενδιαφέροντα περιστατικά σχετικά με το βιβλιοπωλείο;
Όταν εν έτει 1982 κατέβηκα στην Αθήνα να συναντήσω εκδότες και να ζητήσω συνεργασία και στήριξη στο εγχείρημά μου για αμιγές βιβλιοπωλείο στη Λιβαδειά οι περισσότεροι μετά τον αρχικό αιφνιδιασμό με κοίταζαν με οίκτο, με κτυπούσαν φιλικά στην πλάτη και μου έλεγαν ότι δυστυχώς δε θα μπορέσουν να με εξυπηρετήσουν παρά μόνο με μετρητά, γιατί δεν θα προλάβαινα να ξεχρεώσω τυχόν επιταγές μιας και θα έκλεινα συντομότατα.
Κάνοντας έναν απολογισμό, μετά από τόσα χρόνια, τι θα λέγατε πως έχετε αποκομίσει απ’ αυτήν την εμπειρία;
Ως βιβλιοπώλης δημιούργησα σωστές κι ανθρώπινες σχέσεις με τους πελάτες και μέσω των στοχευμένων εκδηλώσεων γνωρίστηκα με πνευματικούς ανθρώπους που άνοιξαν τους δικούς μου ορίζοντες και διαμόρφωσαν περαιτέρω την προσωπικότητά μου. Κάνω μια δουλειά που μου προσφέρει απέραντη ευχαρίστηση και ευγνωμονώ την τύχη μου γι αυτό.
Πώς βλέπετε την πορεία του βιβλίου και των βιβλιοπωλείων στην Ελλάδα της κρίσης; Ο κόσμος στρέφεται προς το βιβλίο ή το αντίστροφο;
Η κατάσταση είναι ζοφερή. Τα πράγματα χειροτερεύουν μέρα με τη μέρα, κανένας δεν μπορεί να μιλήσει με βεβαιότητα για το αύριο στο χώρο του βιβλίου. Είναι βέβαιο πως η τελική καταμέτρηση, αν ποτέ ξεφύγουμε από την κρίση και την ολοκληρωτική καταστροφή, θα μας βρει πολύ λιγότερους και όλους χαμένους. Τους αναγνώστες, τους εκδότες, τους βιβλιοπώλες.