της Ελένης Σβορώνου
Καλά το λέει η παροιμία. Αν και χρησιμοποιείται για να ειρωνευτεί τον ομιλητή, πως οι ισχυρισμοί ή οι διηγήσεις του δεν είναι αληθοφανείς, δηλώνει και τη σημασία του δράκου στη μυθοπλασία. Το φτερωτό ερπετό που φτύνει φωτιές απαντά στις μυθολογίες Ανατολής και Δύσης, με θετικό και αρνητικό πρόσημο αντίστοιχα. Από τον δράκο που φυλάει το Χρυσόμαλλο Δέρας ως τους δράκους της Daenerys του Game of Thrones, το φτερωτό ερπετό που φτύνει φωτιά έχει αναμετρηθεί με άπειρους ήρωες λαϊκών παραμυθιών και, φυσικά, με τους δρακοντοκτόνους αγίους της χριστιανικής παράδοσης, τον Άγιο Δημήτριο και τον Άγιο Γεώργιο. Και αποδεικνύεται αήττητος! Είναι ο βασιλιάς των μυθικών τεράτων και κανείς δεν μπορεί να τον εκθρονίσει από το φαντασιακό μας, ακόμη κι αν πεθαίνει σε ποταμούς αίματος.
Τους έχουμε ανάγκη λοιπόν τους δράκους, μικροί και μεγάλοι. Τέσσερις από αυτούς μπορεί να ταιριάξουν ωραία στο ελληνικό καλοκαίρι. Προσφέρουν βαθιά συγκίνηση, γέλιο, ομορφιά και ποίηση.
Πρώτα ένας δράκος του G.R.R. Martin. Ο δράκος του πάγου μοιάζει με ένα τρυφερό διάλειμμα του συγγραφέα της γνωστής εποποιίας (του Game of Thrones). Το βιβλίο είναι μικρό, μόλις 120 σελίδες, οι ασπρόμαυρες εικόνες του ατμοσφαιρικές, και ο δράκος απόλυτα καλός.
Η μικρή Αντάρα είναι παιδί του πάγου. Γεννημένη μια κρύα μέρα του χειμώνα, μοιάζει να διαποτίζεται από παγωμένα κρύσταλλα. Στο μικρό χωριό της οι άνθρωποι αγαπούν τα καλοκαίρια, βέβαια, τότε που η γη καρπίζει. Μόνο η Αντάρα προσμένει το ψύχος. Κι ας ήταν αυτό που σκότωσε τη μητέρα της. Η τελευταία πέθανε πάνω στη γέννα. Από το πολύ κρύο, λένε.
Η Αντάρα είναι λοιπόν ξεχωριστή. Είναι σοβαρή, δεν παίζει, δε γελά σαν τα άλλα παιδιά, δε νιώθει πόνο. Μια μέρα που είχε πατήσει ένα καρφί, δεν ούρλιαξε, δεν έκλαψε, τίποτα. Απλώς επέστρεψε στο σπίτι της αφήνοντας μία γραμμή αίματος στο χιόνι. Κάθε χρόνο, στα γενέθλιά της, έρχεται ο δράκος του πάγου. Φέρνει την παγωνιά στο χωριό. Η Αντάρα τον προσμένει με ανυπομονησία. Επικοινωνεί μαζί του, λες κι ήταν γνώριμοι από παλιά. Όλο το χρόνο η μικρή ζει γι’ αυτή τη στιγμή της συνάντησης. Στο μεταξύ, στα σύνορα της χώρας μαίνεται ο πόλεμος. Που όλο και πλησιάζει στο χωριό. Όλο και σφίγγει ο κλοιός και η εγκατάλειψη του χωριού προβάλλει ως μόνη λύση. Αλλά η Αντάρα δε θέλει να φύγει. Περιμένει πεισματικά τον δράκο της. Το εσωτερικό κάλεσμα της ηρωίδας, η μεταφυσική σχεδόν σύνδεση με τη μητέρα της, η σταθερότητα αλλά και ευαισθησία της, δίνουν βάθος στον χαρακτήρα της και πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης στην ιστορία.
Πάγος και φωτιά, ιπτάμενοι δράκοι και πόλεμοι με τις δυνάμεις του κακού που εξαπλώνεται –βασικά συστατικά της μυθολογίας του Martin– ανασυντίθενται σε ένα υπέροχο παραμύθι με αντιπολεμικούς τόνους και πίστη στην καλή όψη της ανθρώπινης (και «δρακικής») φύσης. Υψηλή αισθητική απόλαυση από τη γλώσσα και το ύφος του Martin και τις εικόνες του Luis Royo.
Δύσκολο να μην έχει διαβάσει κανείς το Πώς να εκπαιδεύσετε το δράκο σας, της Κρεσσίντα Κάουελ, αλλά αν τυχόν του διέφυγε, ή αρκέστηκε στην ταινία, ας μη χάσει την ευκαιρία. Σε μία φυλή των Βίκιγκς, αυτή των Μαλλιαρών Καπετάν Φασαρία, υπάρχει μια καθιερωμένη τελετή μύησης για τα νεαρά μέλη της φυλής. Πρέπει να κλέψουν ένα δρακάκι, από το νηπιαγωγείο δράκων, να το εκπαιδεύσουν και να το μάθουν να κυνηγά ψάρια. Ο Σκυλόψαρος είναι ο γιος του αρχηγού της φυλής, του Καλόκαρδου του Μεγαλόσωμου, και πρέπει, όχι μόνο να περάσει τη δοκιμασία, αλλά και να ξεχωρίσει. Αλλιώς καραδοκεί ο σφετεριστής της αρχηγίας, ο ανεψιός του Μεγαλόκαρδου, ο Βλήμας. Ο Σκυλόψαρος και οι επτά συμμαθητές του προπονούνται σκληρά για να τα καταφέρουν. Ο Σκυλόψαρος όμως δεν είναι φτιαγμένος για ηρωικά κατορθώματα. Σε αντίθεση με τον Βλήμα που τους βάζει όλους κάτω, κάνει διαρκώς τον έξυπνο και εκφοβίζει τους πάντες. Τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα όταν ο Σκυλόψαρος ανακαλύπτει ότι ο δράκος που κατάφερε να κλέψει είναι ένας ασυνήθιστα μικρόσωμος δράκος και μάλιστα φαφούτης! Παρ’ ολ’ αυτά το αγόρι προσπαθεί να εκπαιδεύσει τον Φαφούτη και να τα βγάλει πέρα αξιοπρεπώς με τη μεγάλη δοκιμασία. Κλειδί στην υπόθεση αποδεικνύεται μία παραβίαση πατρικής εντολής: ο Σκυλόψαρος μαθαίνει τη γλώσσα των δράκων παρά την αυστηρή απαγόρευση του Καλοφαγά.
Σπαρταριστή ιστορία, από αυτές που σε κάνουν να γελάς δυνατά, αλλά που ταυτόχρονα θίγει πολύ σοβαρά θέματα όπως τα όρια της πατρικής εξουσίας, τα χαρακτηριστικά του καλού ηγέτη, του καλού πολίτη, και του καλού ήρωα. Καίριο επίσης θέμα είναι τα όρια του σεβασμού της παράδοσης. Μια ώριμη κοινωνία οφείλει να αμφισβητεί τις παραδόσεις όταν παύουν να έχουν νόημα ή είναι απλά ανόητες. Όλοι οι ήρωες αλλάζουν στο τέλος, ανάμεσά τους και ο δράκος Φαφούτης που κατορθώνει να ελέγξει την παρορμητική συμπεριφορά του και να αμφισβητήσει τις στερεοτυπικές απόψεις των Μαλλιαρών για τους δράκους!
Σε μια μουντή πόλη με κατηφείς κατοίκους, ο Κηπουρός της νύχτας κάνει μια εντελώς πρωτότυπη κηπουρική. Κλαδεύει τα δέντρα σε σχήματα ζώων. Καθώς εργάζεται νύχτα, κανείς δεν τον παίρνει είδηση. Αλλά κάθε πρωί μια έκπληξη τους περιμένει, ένα νέο έργο τέχνης, κατά πράσινο, χαρούμενο, πρωτότυπο, ανατρεπτικό. Τα βλέμματα στρέφονται ψηλά, τα χείλη χαλαρώνουν, χαμογελούν, κάτι ωραίο συμβαίνει στην πόλη. Ο μικρός Γουίλιαμ, παιδί του ορφανοτροφείου, ανακαλύπτει τον Κηπουρό και η ζωή του αλλάζει.
Το αριστούργημα του κηπουρού είναι ο δράκος. Ένα δέντρο –δράκος δεσπόζει στο κεντρικό «σαλόνι» του βιβλίου, είναι «το πιο εντυπωσιακό αριστούργημά του». Δεν είναι τυχαίο. Είναι το πλάσμα που ενώνει όλους τους λαούς. Γύρω από το δέντρο Ασιάτες και Δυτικοί όλων των ηλικιών θαυμάζουν, παίζουν, ευφραίνονται.
Μαζί ευφραίνεται και ο αναγνώστης που αντιλαμβάνεται, με αυτό το βιβλίο, γιατί ο Τέρι και Έρικ Φαν είναι από τους σημαντικότερους εικονογράφους της Αμερικής.
Kι αν αναρωτιέστε αν υπήρξαν δράκοι, και πώς γεννήθηκε το είδος τους, μάθετε ότι προέρχονται από το αυγό που γέννησε ένας προϊστορικός άνθρωπος! Αυτό σε ένα από τα έξυπνα, διασκεδαστικά και καλαίσθητα βιβλία της κοσμαγάπητης σειράς «Ο μικρός δράκος Καρύδας», στο Ταξίδι στην προϊστορία, του Ίνγκο Ζίνκερ.
Από τους προαναφερθέντες δημιουργούς, οι αδελφοί Φιν, η Κρεσσίντα Κάουελ και ο Ίγκορ Ζίγκνερ είναι ταυτόχρονα συγγραφείς και εικονογράφοι που προσθέτουν πολύ ενδιαφέρουσες εικόνες στην προσωπική μας νοητή πινακοθήκη δράκων.
Δράκοι για να πετάξουμε ψηλά λοιπόν στον γαλανό ουρανό της Ελλάδας!
Ιnfo:
George R.R.Martin, μτφ. Ε. Παϊδούση, εικ. L. Royo, Ο δράκος του πάγου, Μεταίχμιο, 2015.
Kρεσσίντα Κάουελ, μτφ. Μ.Κοντολέων, Πώς να εκπαιδεύσετε το δράκο σας, Πατάκης, 2005.
Αδελφοί Φιν, μτφ. Μ.Ταυρή, Ο κηπουρός της νύχτας, Μεταίχμιο, 2019.
Ίγκορ Ζίνγκερ, μτφ. Μ. Αγγελίδου, Ο μικρός δράκος Καρύδας. Ταξίδι στην Προϊστορία. Μεταίχμιο, 2014.
