του Γιάννη Ν. Μπασκόζου
Επίσημη πρεμιέρα σήμερα για το νέο φορέα ΕΛΙΒΙΠ – ένας θεσμός για το βιβλίο, ο οποίος κακόπαθε πριν χρόνια. Με νέο Πρόεδρο, τον Νίκο Μπακουνάκη, νέο αντιπρόεδρο τον μελετητή Πάνο Κάπο και νέο ΔΣ με την πλειονότητα των μελών να ασχολείται ενεργά με το βιβλίο. Όπως ήταν αναμενόμενο η σημερινή συνέντευξη αναμενόταν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, μιας και έχει μεσολαβήσει μεγάλο διάστημα που η χώρα δεν διέθετε έναν θεσμό που να επεξεργάζεται τη στρατηγική για το βιβλίο. Στην παρουσίαση που παραβρέθηκε και απάντησε σε ερωτήσεις και η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη παρουσιάστηκαν οι στρατηγικοί δρόμοι στους οποίους θα κινηθεί ο φορέας. Αυτοί είναι :
Α. Προβολή, προώθηση, διάδοση του βιβλίου και των ελληνικών γραμμάτων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Β. Διαμοιρασμός πόρων, οικονομίες κλίμακας, μοντέλα βιώσιμης συνεργασίας με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, συντονισμός των συναρμόδιων Υπουργείων ως προς την ανάληψη δράσεων σχετικών με το βιβλίο, τον εκδοτικό κλάδο, τις βιβλιοθήκες και το ευρύτερο πεδίο των γραμμάτων.
Γ. Δίκτυα με όχημα το βιβλίο, την ανάγνωση, τον πολιτισμό και τον γραπτό λόγο στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Το ΕΛΙΒΙΠ ως κόμβος επικοινωνίας και διάχυσης της πληροφορίας για το οικοσύστημα του ελληνικού βιβλίου.
Δ.Yποστήριξη και ανάπτυξη των δεξιοτήτων των επαγγελματιών του ελληνικού κλάδου του βιβλίου.
Ε.Συγκέντρωση και οργάνωση της πληροφορίας, των στατιστικών και των δεδομένων για τον κόσμο του βιβλίου με ολιστική οπτική και επιστημονική μεθοδολογία, διενέργεια ερευνών και διάσωση της μνήμης του ελληνικού βιβλίου.
Στ.Ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας στη νέα γενιά και στο ευρύτερο κοινό, αναγνωστική ανάπτυξη στην εποχή του έντυπου και ηλεκτρονικού βιβλίου.
Τα τεχνικά θέματα
Το ΕΛΒΙΠΙ αυτούς τους επτά μήνες της λειτουργίας του φρόντισε να λύσει πρώτα κάποια οργανωτικά και τεχνικά ζητήματα, όπως να ψηφιστεί ο κανονισμός λειτουργίας του ενώ στελεχώθηκε με 22 νέους υπαλλήλους σε διάφορες θέσεις. Ταυτόχρονα άρχισε σήμερα να λειτουργεί ο ιστότοπος του www.elivip.gr με πολλές πληροφορίες και ενότητες συν κάποια άλλα πεδία που θα «ανέβουν» προσεχώς.
Όπως αναμενόταν τη συζήτηση μονοπώλησε σχεδόν το θέμα της μετάφρασης ελληνικής λογοτεχνίας στο εξωτερικό. Το προϋπάρχουν πρόγραμμα greeklit, αμαρτωλό στο παρελθόν, αναβαθμίστηκε χρηματοδοτικά (414.000 ευρώ) και το νέο ΔΣ υποσχέθηκε πρώτον ότι άμεσα λύνονται χρέη του παρελθόντος και αρχίζει μια νέα πορεία του. Στην πορεία ενδυνάμωσης του θεσμού αυτού θα συνεισφέρουν τα παραρτήματα του παλιού Ιδρύματος Πολιτισμού σε άλλες χώρες (Ρουμανία, Οδησσό, Βερολίνο κ.α) που αποκτούν μοναδικό περιεχόμενο την προβολή της ελληνικής λογοτεχνίας.
Το ΕΛΙΒΙΠ επανασχεδιάζει τη ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ χωρίς τη διακοπή της λειτουργίας της, με σκοπό να καταστεί μια σύγχρονη, λειτουργική και βιώσιμη βάση. Η ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ στην πλήρη της μορφή, ως δημόσιο αγαθό θα αποτυπώνει την ελληνική βιβλιοπαραγωγή, θα καταγράφει, θα διασώζει την ιστορική μνήμη του ελληνικού βιβλίου (βιβλιολογική βάση) και θα αποτελεί βασικό ερευνητικό εργαλείο.
Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης
Φέτος, η ΔΕΒΘ συμπληρώνει εικοσιένα χρόνια με τιμώμενη χώρα την Ιταλία και θέμα την Α(Ι)νθρώπινη Δημιουργικότητα [Created by HumA(I)ns]. Από τις 8 έως τις 11 Μαΐου, στο Διεθνές Εκθεσιακό και Συνεδριακό Κέντρο ΔΕΘ-HELEXPO, συμμετέχουν πάνω από 300 εκθέτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, 500 ομιλητές Έλληνες και ξένοι και προγραμματίζονται 400 εκδηλώσεις από εκδότες και πολιτιστικούς φορείς. Σχεδιάζονται ειδικές εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Μανώλη Αναγνωστάκη κ.ά . Φορέας χρηματοδότησης της ΔΕΒΘ είναι η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Το έργο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση / Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και από εθνικούς πόρους. Σε λίγες ημέρες θα ανακοινωθεί το αναλυτικό πρόγραμμα για την τιμώμενη χώρα Ιταλία όπου θα δεσπόζουν τα αφιερώματα στον Andrea Camilleri, για τον Hugo Pratt.
Ψηφιακή εποχή
Το ΕΛΙΒΙΠ έχει καταθέσει την πρόταση Phygital Readers στη νέα Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού 2025-2028 (ΒΨΜ). Η ψηφιακή πλατφόρμα τεχνολογικής αιχμής Phygital Readers στοχεύει στην ανάπτυξη και στη διάχυση της φιλαναγνωσίας και του βιβλίου. Αξιοποιεί σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία και σύγχρονους τρόπους οπτικοακουστικής αφήγησης – Τεχνητή Νοημοσύνη, Augmented Reality, QR codes, video trailers, animation, infographics, podcasts, κ.ά.
Το ΕΛΙΒΙΠ συνεργάστηκε με την Κοινωνία της Πληροφορίας στο Πρόγραμμα «Χρηματοδότηση για την ενίσχυση του ψηφιακού μετασχηματισμού Επιχειρήσεων του κλάδου της βιβλιοπαραγωγής». Υποβλήθηκαν 77 προτάσεις από ισάριθμους εκδότες και ο διαθέσιμος προϋπολογισμός υπερκαλύφθηκε στο 120%.
Νέος θεσμός- ιδέες
Μια ενδιαφέρουσα ιδέα είναι ο νέος θεσμός Πρωτεύουσα του Βιβλίου. Κάθε άνοιξη μια πόλη της Ελλάδας θα γίνεται Πρωτεύουσα του Βιβλίου με πρωταγωνιστές την τοπική κοινωνία, τους δημιουργούς, τα σχολεία, τις βιβλιοθήκες, τα βιβλιοπωλεία, τους φορείς και τους επαγγελματίες του χώρου.
Σύντομα θα ανακοινωθεί ποια θα είναι η πρώτη πόλη Πρωτεύουσα του Βιβλίου, την άνοιξη του 2026. Υπάρχουν ακόμα ιδέες για διάφορες εκδηλώσεις συνδυαστικά με τον κινηματογράφο, ένα slam poetry για τον Μιχάλη Γκανά, επανέναρξη του Φεστιβάλ Παιδικού και Εφηβικού Βιβλίου στην Αθήνα.
Εκκρεμή ζητήματα
Απ΄ότι φάνηκε σε εκκρεμότητα μένουν τα εξής θέματα: Τα πνευματικά δικαιώματα των συγγραφέων στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης (το έθιξε ο Πρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων). Το ζήτημα της προστασίας τη αγοράς, των εκδοτών και των μικρών βιβλιοπωλείων. Θέματα που άπτονται κι άλλων υπουργείων. Το ΕΛΙΒΙΠ σκέπτεται σε αυτή την κατεύθυνση να διευρύνει την εφαρμογή της Ενιαίας Τιμής και στο μεταχειρισμένο βιβλίο πρόσφατης εκδοτικής παραγωγής σε μια προσπάθεια να ελέγξει τις αθέμιτες εκπτώσεις όταν βιβλιοπώλες ή παλαιοπώλες πωλούν καινούργια βιβλία ως μεταχειρισμένα.
Δύσκολο φαίνεται επίσης το να υπάρξει η δυνατότητα να εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα που ανά πάσα στιγμή να μπορεί κάποιος να δει τις πραγματικές κινήσεις ενός βιβλίου, όπως γίνεται στη Γαλλία με το πρόγραμμα Fileas ή στην Αγγλία μέσω της Nielsen κλπ. Κάτι τέτοιο, όπως είπε ο Πρόεδρος της ΕΛΙΒΙΠ, Νίκος Μπακουνάκης, θα απαιτούσε συνεργασία βιβλιοπωλών και εκδοτών- κάτι που δεν φαίνεται ως πρόθεση από τα δύο αυτά μέρη. (σημ. δική μου)
Για το θέμα των στατιστικών ο Ν.Μπακουνάκης είπε ότι θα υπάρξει συνεργασία με την ΕΛΣΤΑΤ ώστε να υπάρξουν πιο αναλυτικά δεδομένα για την αναγνωσιμότητα και την κατανάλωση των βιβλίων. Επίσης υποστήριξε ότι σε συνεργασία με την Διεύθυνση Γραμμάτων θα συντονιστεί το θέμα της παρουσίας της χώρας μας στις ξένες διεθνείς εκθέσεις βιβλίου.
Εννοείται ότι το ξεκίνημα είναι πολύ θετικό και ελπίζουμε ότι πολλά ζητήματα θα διεθετηθούν στη συνέχεια, καθώς η εποχή θα βάζει συνεχώς και νέες προκλήσεις.
info : στην ιστοσελίδα www.elivip.gr
