Της Έλενας Χατζηγιωργάκη.
Ο Ζιλ Βενσάν, ένας γάλλος αστυνομικός συγγραφέας αρχίζει να κερδίζει το κοινό του και στη χώρα μας. Τον συναντήσαμε στο βιβλιοπωλείο Πλειάδες στο Παγκράτι, όπου μαζί με τον συγγραφέα Νεοκλή Γαλανόπουλο και την μεταφράστρια των βιβλίων του Ρίτα Κολαΐτη μας μίλησε για την Ευρωπαϊκή αστυνομική λογοτεχνία και ειδικότερα για το έργο και τη συμβολή του νότιο αστυνομικό μυθιστόρημα.
Σύμφωνα με τον Βενσάν υπάρχει ένας σαφής διαχωρισμός ανάμεσα στο βόρειο και στο νότιο ρεύμα αστυνομικής λογοτεχνίας. Το βόρειο χαρακτηρίζεται από μυστήριο, υπάρχουν ακλόνητα ψευτοάλλοθι, είναι ιδιωτικό και η πολιτική διάσταση ισχνή. Στο νότιο αστυνομικό μυθιστόρημα η βία δεν είναι θεωρητική ̇ το εγκληματικό στοιχείο συνδέεται άμεσα με τα ιστορικά-πολιτικά γεγονότα και οι πολιτικές και κοινωνικές καταστάσεις το προκαλούν. Υπάρχει επίσης το στοιχείο της μείζονος ανατροπής όπου στο βόρειο ρεύμα υπάρχουν διάσπαρτες ενδείξεις οι οποίες, παραδόξως, όσο πιο εμφανείς είναι τόσο πιο δεξιοτεχνικά μπορεί να τις κρύψει ο συγγραφέας. Μπορεί κανείς να παρατηρήσει ότι στο έργο του Βενσάν υπάρχουν πλήρεις ανατροπές στις οποίες συντελούν μεγίστως οι κοινωνικο-πολιτικές καταστάσεις αλλά μπορεί κανείς να βρει και στοιχεία νουάρ, αινίγματα, λυρισμό.
Ο ίδιος λέει ότι πριν γράψει ένα στρατευμένο κείμενο είναι προσηλωμένος στη λογοτεχνική γραφή. Η γλώσσα στην υπηρεσία των ιδεών. Μεγάλη σημασία έχει η πιστή μεταφορά των εικόνων που έχει μες στο μυαλό του από πόλεις που έχει ζήσει ή έχει επισκεφτεί. Οι χαρακτήρες που δημιουργεί είναι ευαίσθητοι, ευάλωτοι, ανθρώπινοι, κάθε άλλο παρά superheros. Είχε την τύχη να πλάσει χαρακτήρες που επανέρχονται. Στο Φιλί του Θανάτου επανέρχεται η ηρωίδα Αϊσέ Σαντιά (αλγερινής καταγωγής αστυνόμος) η οποία έγινε γνωστή απ’το Ντζεμπέλ. Ο Βενσάν αγαπάει να διηγείται ιστορίες μέσα από τα μάτια γυναικών και θεωρεί την συνάντηση με την Αϊσέ και την ομάδα της κάτι σαν ραντεβού. Αντλεί την έμπνευσή του από προσωπικές εμπειρίες (τραύματα), από την ιστορία ή την επικαιρότητα, από θέματα που του προκαλούν ανησυχία και από πολιτικά θέματα στα οποία διακρίνει δύο πτυχές: την δυσκολία της δημοκρατικής μετάβασης και το ότι η Αριστερά κατά την άσκηση εξουσίας είναι καταδικασμένη να μην απογοητεύει. Φυσικά δεν λείπει τα ερωτικό στοιχείο και ο τρόπος που ζούμε το πάθος.
Το Φιλί του Θανάτου είναι μυθιστορηματικό και τον ενέπνευσε κυρίως ο Ισπανικός Εμφύλιος και ο Λόρκα. Ο μυθιστορηματικός λόγος είναι το πρόσχημα με το οποίο ο συγγραφέας θα θίξει τα θέματα που θέλει. Το αναγνωστικό κοινό υποδέχτηκε θετικά τον χαρακτήρα μιας Αλγερινής διευθύντριας της αστυνομίας. Το θέμα Γαλλίας-Αλγερίας δεν έχει λυθεί και ο Βενσάν μέσα από αυτόν τον χαρακτήρα προτείνει μια λύση.
Η γνώμη του για την Ευρωπαϊκή αστυνομική λογοτεχνία είναι ότι έχει αλλάξει πολύ τα τελευταία χρόνια. Παλιά ήταν απλά η αφήγηση μια έρευνας, ενώ σήμερα είναι η ματιά που ρίχνουμε στον κόσμο, γι’ αυτό και είναι εμφανής ο διαχωρισμός ανάμεσα σε νότιο και βόρειο αστυνομικό μυθιστόρημα. Βλέπει θετικά την μεταφορά βιβλίων του στον κινηματογράφο καθώς ο κινηματογράφος έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση και διαμόρφωση του φαντασιακού του. Όμως θεωρεί προαπαιτούμενα στη συγγραφή τον λογοτεχνικό λόγο και την αρτιότητα της εικόνας που περιγράφει.
Ο Βενσάν θα επιμείνει ότι η συγγραφή είναι μια διαδικασία. «Η σχέση της μυθοπλασίας και της πραγματικότητας είναι δύσκολη. Πρέπει να υπάρχει συνοχή. Το πρώτο βήμα είναι η τεκμηρίωση. Δεν μπορείς να γράψεις αν δε έχεις ακράδαντα στοιχεία με πηγές όπως το internet, βιβλία και επιτόπιες επισκέψεις σε σημεία ενδιαφέροντος». Στη συνέχεια ξεκινάει τη συγγραφή η οποία θα δώσει τον τόνο του κειμένου. Έπειτα γράφει σταθμούς-συνόψεις κάθε κεφαλαίου που θα οδηγήσουν στο τέλος. Το τελευταίο βήμα είναι η συγγραφή και το πέταμα της τεκμηρίωσης για να μην μπει στη διαδικασία να αντιγράψει.
Τέλος στην ερώτηση «Γιατί γράφεται μέσα από τα μάτια μιας ηρωίδας;» απαντά με αναφορά στον Ζακ Λακάν: «Σε κάθε άντρα υπάρχει μια θηλυκή ψυχή».
Μικρό βιογραφικό
Ο Ζιλ Βενσάν (Gilles Vincent) γεννήθηκε το 1958 στο Ισί-λε-Μουλινό. Εγγονός βουλευτή του Λαϊκού Μετώπου, γιός του Bernard Vincent, ιστορικού και συγγραφέα, μαγεύεται σε νεαρή ηλικία από τις αφηγήσεις, τις ιστορίες, τα βιβλία. Στα 20 του, μεταφέρεται στο Γαλλικό Νότο, στη Μασσαλία, και αποφασίζει να γίνει συγγραφέας. Έχει γράψει αρκετά μυθιστορήματα εκ των οποίων έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά το Ντζεμπέλ (Djebel, 2013) [Βραβείο Prix EuroPolar 2014, τα κινηματογραφικά δικαιώματα του οποίου έχει αγοράσει η Ιζαμπέλ Αντζανί] και πρόσφατα Tο Φιλί του Θανάτου (Beso de la muerte, 2015) [Εκδόσεις Καστανιώτη].
