της Αλεξάνδρας Σαμοθράκη
Πριν μερικά χρόνια, είχα παρακολουθήσει μια ομιλία του Αμπντουλναζαράκ Γκούρνα με αφορμή το νεοαποκτηθέν του Νόμπελ λογοτεχνίας. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την φάτσα του καημένου που είχε τολμήσει να τον ρωτήσει «ποιες είναι οι επιρροές του». «Δεν απαντάω σε σαχλαμπούρδες» είχε απαντήσει θυμωμένος ο πρώτος (και ίσως τελευταίος αφού κορέστηκε αυτή η μανία για πολιτικά ορθές βραβεύσεις ανά χρωματικά δερματική παλέτα) μαύρος νομπελίστας Λογοτεχνίας. «Αν ήξερα τι με είχε επηρεάσει, δεν θα το είχα αφομοιώσει αρκετά για να με έχει επηρεάσει».
Νόμπελ εσείς δεν θα δείτε ούτε σε ολόγραμμα, αυτός δεν είναι λόγος όμως να δίνετε βαρετές και σχεδόν φωτοτυπημένες απαντήσεις στις συνεντεύξεις σας ή στους φίλους σας. Εγώ που είμαι εξαιρετικά μεγαλόψυχη και έχοντας πάρει συνεντεύξεις σε τεράστια ονόματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, τα οποία αν σας πετύχαιναν ποτέ σε κάποιο συνέδριο στο οποίο σιγά μην πάτε, ελλείψει πόρων και κρατικής υποστήριξης, ούτε καφέ δεν θα σας θεωρούσαν άξιους να τους πάτε, θα σας δώσω ένα τυφλοσούρτη για να μην γίνεστε τελείως ρεζίλι όταν σας ρωτάνε «ποιες είναι οι επιρροές σας» :
Τζέημς Τζόυς
Μπορείτε να μην απαντάτε «Τζέημς Τζόυς» σας παρακαλώ; Απλά μην το κάνετε. Δεν αρκεί να διανθίζετε το κείμενό σας με αισχρές λεξούλες ή να ξερνοβολάτε στο χαρτί ότι κοτσάνα σας έρχεται στον εγκέφαλο με πρόφαση τον μοντερνισμό. Ο μοντερνισμός ήταν μοντέρνος last century, baby! Σας κάνει να μοιάζετε με κάτι φτωχομπινεδιάρηδες που πουλάνε μούρη με το καινούργιο τους αμάξι- που όμως αγόρασαν τρίτο χέρι σε μάντρα αμφιβόλου ποιότητας.
Βιρτζίνια Γουλφ
Άντε πάλι. Μπορεί να φαντασιώνεστε πως ανήκετε στο λογοτεχνικό σαλόνι του Μπλουμσμπερι, αλλά το μόνο σαλόνι στο οποίο ανήκετε είναι αυτό του σπιτιού σας. Μόνο αν διαθέτει φοντανιέρα, μπερζέρα με υφάσματα λίμπερτι, επιδαπέδια λάμπα και τραπεζάκι με βιβλία, θα δεχτώ ότι το έχετε προσπαθήσει αξιοπρεπώς. Σε περίπτωση που θέλετε πάση θυσία να γουλφιάσετε, μπορώ να σας δώσω ένα μικρό hack καρατσεκαρισμένο με τη Θεωρία του Νου: εγκιβωτίστε τα επίπεδα σκέψης των ηρώων σας, μέχρι ο αναγνώστης να τα παίξει προσπαθώντας να καταλάβει «ποιος το σκέφτηκε τώρα αυτό;» Πχ : «η πεταχτή, λάγνα ματιά που έριξε ο Γιάννης στη Μαρία, εξαγρίωσε την Κατερίνα, επιβεβαιώνοντας με τον χειρότερο τρόπο τη θεωρία της Ελένης». Για ποιον ήταν «λάγνα» η ματιά; Για τον αφηγητή; Τον Γιάννη, τη Μαρία, την Κατερίνα ή την Ελένη;
Τόμας Μαν
Η μόνη εμπειρία της σύγκρουσης μεταξύ διονυσιακού και απολλώνιου που έχετε γνωρίσει ποτέ εσείς ήταν εκείνη τη φορά που πριν από κάποια ονομαστική γιορτή, και μην έχοντας προνοήσει για δώρο στον εορτάζοντα, αμφιταλαντευτήκατε αν πρέπει να του αγοράσετε τούρτα ή κρασί σε κάποιο υποκατάστημα της γνωστής αλυσίδας φούρνων. Αν πρέπει οπωσδήποτε να γράψετε κάτι αλά Τόμας Μαν, θα σας συμβούλευα να δώσετε μεγάλη βάση στις περιγραφές σας: αναφερθείτε εν τάχει στις γυναίκες και μετά ξελιγωθείτε να περιγράφετε τα ανδρικά σώματα που κυκλοφορούν στις σελίδες του βιβλίου σας. Επιπλέον πλεονέκτημα: αύξηση πωλήσεων και στην gay κοινότητα και σε όσες είναι ακουσίως ανέραστες και διαβάζουν για να γεμίσουν την άδεια ζωή τους (μια βόλτα σε συγκεκριμένα βιβλιοπωλεία θα σας πείσει πως δεν είναι λίγες).
‘Εμιλυ Μπροντέ
Αλήθεια τώρα; Αν δηλώσετε πως αυτή είναι η επιρροή σας, βάζω το χέρι μου στη φωτιά πως έχετε γράψει ή σκοπεύετε να γράψετε την ιστορία μιας καταραμένης αγάπης και πως απλά δεν τολμάτε να αναφέρετε τον Σαίξπηρ ως επιρροή σας για να μην σας πάρουν με τις πέτρες. Σας έχω νέα: δεν αρκεί να πεθάνουν όλοι στο τέλος και όσο ζουν η ζωή τους να είναι μια κόλαση με πολύ αέρα. Γράψτε καλύτερη την ιστορία της Μαριλίζας που διακοπάρει στη Τήνο όπου γνωρίζει τον Τάκη- ως γνωστόν στις Κυκλάδες τα μποφόρ είναι πολλά περισσότερα από οποιοδήποτε σημείο της αγγλικής υπαίθρου και ο μέσος Έλληνας εραστής, τόνους πιο μαλάκας από τον Χιθκλιφ. Αν δεν με πιστεύετε, ρωτήστε και τις φίλες μου!
Σαίξπηρ
Μα εσείς δεν έχετε το θεό σας! Το μόνο κοινό που έχετε με τον Βάρδο είναι ότι κανείς δεν εκτιμάει τα σονέτα σας και πως έχετε περάσει πανδημία, κλεισμένοι σε ένα σπίτι με το εκνευριστικό έτερον σας ήμισυ. Πράγματι, στα ξεσπάσματα πανώλης, το θέατρο Globe έκλεινε και ο Γουίλιαμ γυρνούσε στο Στράτφορντ απόν ‘Ειβον όπου έτρωγε παντόφλα από τη γυναίκα του- κάτι μου λέει όμως πως αν ήξερε πως 400 χρόνια μετά το θάνατό του, κάποιος σαν εσάς θα δήλωνε επηρεασμένος από το έργο του, θα καθόταν ήσυχα- ήσυχα στην όχθη του Τάμεση και θα περίμενε την πανούκλα και στα δύο σπίτια του- και στο Λονδρέζικο και το πατρικό του. Αν πρέπει οπωσδήποτε να γράψετε σαν αυτόν- αντικαταστήστε όλα τα ρήματα με ουσιαστικά και τούμπαλιν- δεν θα δουλέψει στα ελληνικά αλλά ούτως ή άλλως κανείς δεν καταλαβαίνει τι γράφετε.
Τολστόι/ Ντοστογιέφσκι/ Τσέχοφ/ Γκογκολ
Χαχαχαχαχαχαχαχ! Όχι, δεν φτάνει να έχετε μόνιμη εργασία ξένη προς την συγγραφή, όπως ο γιατρουδάκος ο Τσέχοφ, ούτε να είστε πολύτεκνος σαν τον Τολστόι, ούτε να σας μισούν όλοι όπως τον Γκογκολ. Πιο ρεαλιστικό μου φαίνεται να πάτε για Ντοστό- ιδίως αν γράφετε αστυνομικά και ξεδιάντροπα δηλώνετε πως στα «15 μου διάβασα Έγκλημα και Τιμωρία και την άκουσα» . Όχι βρε χαζοβιόλικα, δεν μπορείτε να γράψετε σαν τον Ντοστό- όμως το πιθανότερο είναι και εσάς να θέλει κάποιος να σας πυροβολήσει.
Μαίρη Σέλλευ
Γράφετε επιστημονική φαντασία και είστε φεμινίστρια; Όχι, μην περιμένετε ο Λάνθιμος να κερδίσει το επόμενο του Όσκαρ με διασκευή της διασκευής του βιβλίου σας. Δεν πα να είστε παντρεμένη με ποιητή και οι γονείς σας να ήταν διανοούμενοι της εποχής; Νεποτισμός, αυτή η μάστιγα (προχθές έμαθα τι σημαίνει η λέξη- όχι δεν είναι νέος γύρος κοκτέιλ στο μπαρ!)
Έρνεστ Χέμινγουεϊ
Είπα μπαρ και θυμήθηκα. Ούτε ο νέος Χέμινγουεϊ είστε. Είχατε ποτέ τα cojones να κάνετε τον πολεμικό ανταποκριτή; Εσείς φοβάστε να βγείτε από το σπίτι σας να πάτε στο ψιλικατζίδικο. Είχατε χάσει ποτέ όλα σας τα γραπτά σε κανένα τρένο (που ίσως, αν το εκλαμβάνατε ως σημάδι της μοίρας να ήταν ευτύχημα). Δεν πα να ζήσατε κι εσείς σε σοφίτα στο Παρίσι (ούτως ή άλλως, με τις τιμές των ενοικίων, όλοι σε σοφίτες ζουν πλέον στο Παρίσι). Μην αναρωτιέστε για Ποιον Χτυπάει η Καμπάνα, γιατί η απάντηση είναι: «Γι’ αυτόν: 1-0».
Σάμιουελ Μπέκετ/ Γιουλιάμ Φώκνερ/ Πίντερ/ Ιονέσκο/ Μπρεχτ κτλ
Κάτι πάτε να κάνετε εκεί αλλά αντιστρόφως- μπορεί να μην μας δώσετε να διαβάσουμε το Καθώς Ψυχορραγώ, αλλά όταν σας διαβάζουμε ψυχορραγούμε (από βαρεμάρα). Καταδεικνύετε αριστοτεχνικά με το έργο σας την έλλειψη επικοινωνίας, την αποξένωση του σύγχρονου ατόμου, τον παραλογισμό της κοινωνίας μπλα μπλα μπλα, αλλά, δυστυχώς, όχι με τον τρόπο που νομίζετε.
Θερβάντες
Όχι, απλά όχι. Μπορεί να νομίζετε πως ο ήρωας σας ρίχνεται σε μια μάταια αναζήτηση, σε ένα οδοιπορικό αυτογνωσίας αλλά έχετε αναλογιστεί μήπως ο Δον Κιχώτης στη συγκεκριμένη περίπτωση είστε εσείς;
Γκαίτε
Μιας και πιάσαμε τα Ινστιτούτα Ξένων Γλωσσών, μπορώ να σας αποδείξω πως δεν είστε ο Γκαίτε με αυτό το απλό πείραμα: στείλτε το βιβλίο σας σε δέκα διαφορετικούς εκδότες και τοιχοκολλείστε γύρω από το γραφείο σας τις απαντήσεις τους, αν σας απαντήσουν ποτέ: «Δυστυχώς το βιβλίο σας δεν μπορεί να ενταχθεί στο εκδοτικό μας πρόγραμμα, αλλά σας ευχόμαστε καλή τύχη στην συγγραφική σας πορεία».
Πρέπει να σας το κάνω πιο λιανά; Δεν φτάνει το «Ουστ», σας λείπει το «Φα».
Ναι, αλλά και τελικά τι απαντάμε στην ερώτηση «ποιες είναι οι επιρροές σας;». Καλά εμένα περιμένετε να σας πω; Κάντε και κάτι μόνοι σας.
