.
γράφει ο Φώτης Θαλασσινός
- Ήθελα να πάω να δω τον Απόστολο. Ήμουν στην πλατεία στο Μοναστηράκι περιμένοντας την διαβεβαίωση του να τον επισκεφτώ. Ήταν η πρώτη φορά που θα πήγαινα στο σπίτι του στον Νέο Κόσμο κι ένιωθα ήδη τον ίλιγγο του αγχώδους ανοίκειου, τον ίλιγγο του γεωγραφικού αποπροσανατολισμού μέσα στην πόλη. Και τα ταξί της πλατείας γνώριζα πως ήταν εκεί για να μεταφέρουν τους πελάτες, συνήθως τουρίστες, σε πιο μακρινές αποστάσεις. Μια μικρή προσευχή και μεγάλη σε ένταση, λόγω του επώδυνου άγχους να τα καταφέρω να φτάσω στον προορισμό, ξεκίνησε μέσα μου. Έτσι, ασυνείδητες προσευχές κατακλύζουν όλους τους ανθρώπους για κάθε βήμα προς το ωραίο και το θαύμα. Ο άνθρωπος φοβάται την ομορφιά. Το είχε πει πολύ σωστά ο φίλος μου Βάγγιους Σιάνο, ότι κάθε φορά που αντικρίζουμε το θαυμαστό και το ωραίο νιώθουμε ευλογημένοι γιατί τα έχουμε και τα δυο και καταραμένοι γιατί γνωρίζουμε πως κάποτε θα τα χάσουμε. Αυτός ο Απόστολος ήταν όλα αυτά και ήταν ένα στοίχημα η διάρκεια της συνύπαρξής μας.
Κατάφερα να βρω ταξί και ήταν σαν αισιοδοξία για το στέρεμα της πλατείας να με προμηθεύει με ενδιαφέροντες ανθρώπους. Σε μια εκπομπή στο ραδιόφωνό του ταξί τσακώνονταν για το θέμα των ημερών σχετικά με τον ορισμό της τέχνης και την σχέση της τέχνης με την βεβήλωση/αλλοίωση εικόνων από την πλευρά του ιερού σε παραλλαγές τους απ’ την πλευρά του βλάσφημου. Ο βουλευτής του κόμματος της Νίκης Νίκος Παπαδόπουλος εισήλθε στους χώρους της Εθνικής Πινακοθήκης και αποκαθήλωσε κάποια έργα που έτσι κι αλλιώς έχουν ήδη περιέλθει στην ζώνη της απόλυτης ανυπαρξίας. Ο εντελώς άγνωστος στους Έλληνες καλλιτέχνης εκμεταλλεύτηκε περαιτέρω την κατάσταση και παραχώρησε πάνω από δέκα συνεντεύξεις. Όμως έχουν ήδη λησμονηθεί. Και αυτός και τα έργα του. Ό,τι κάνει πάταγο αποσύρεται στην γραφικότητα απ’ την οποία και προήλθε.
Ο οδηγός του ταξί λεγόταν Θοδωρής και είχε ως ψευδώνυμο την φράση Κάπου Όπα. Η κουβέντα μας ξεκίνησε απ’ την βία στα έργα της Εθνικής Πινακοθήκης και τελείωσε με την παραδοχή ότι αγαπάμε πολύ πιο χριστιανικά απ’ τους ορθοδόξους. Μεταπηδήσαμε στις καλλιτεχνικές μας ανησυχίες και στα έργα μας, εγώ μίλησα διστακτικά για το συγγραφικό μου έργο . Ο Κάπου Όπα ήταν ένας καλλιτέχνης ρέκτης. Συνθέτης μουσικής, ζωγράφος, σχεδιαστής χρήσιμων γλυπτών, ποιητής και σκηνοθέτης. Στο κανάλι του στο YouTube σαν ταινίες μικρού μήκους, οπτικοποιημένη ποίηση απαράμιλλης σαγήνης. Ψυχεδελική η συνοδευτική των βίντεο μουσική του και σταλάζουν οι υγρές νότες στ’ αυτιά και ποντίζουν την σκέψη του ακροατή και θεατή στην υγρασία της πολυώροφης πόλης της Αθήνας. Ο μετανθρωπισμός είναι ήδη εδώ και περισσότερο από ποτέ εμφανής στα βίντεο του Κάπου Όπα. Ο όρος του μετανθρωπισμού στα αγγλικά είναι transhumanism. Η πόλη του Κάπου Όπα στα βίντεο του είναι η πόλη του Crash του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ.
Είναι η Αθήνα του Pan Pan. H Αθήνα του The Boy, του Περικλή Μποζινάκη και πολλών άλλων σπουδαίων και εκλεκτών καλλιτεχνών. Ο Κάπου Όπα χτίζει τα σάουντρακ της πόλης με υλικά την πίσσα της, τους πλημμυρισμένους στο κέντρο δρόμους, τους ανθρώπους της και κάποια κατάλοιπα φύσης και εικαστικών διακοσμητικών αντικειμένων. Η Αθήνα του Κάπου Όπα έχει μια σουρεαλιστική ομορφιά κατά τον τρόπο που την όρισε ο Λωτρεαμόν, «ομορφιά είναι η αναπάντεχη συνάντηση πάνω από ένα τραπέζι ανατομίας μιας ομπρέλας και μιας ραπτομηχανής». Και ενώ στα βίντεο του καλλιτέχνη η πόλη θυμίζει τέναγος, ασφυκτικό κλοιό, περίκλειστο κόσμο, λαβύρινθο απ’ το οποίο δεν μπορείς να διαφύγεις, σκότωσαν την Αριάδνη για να μένουμε χωρίς ορίζοντα στο βάθος του οπτικού μας πεδίου και άρα χωρίς όνειρα. Κι ενώ βιώνεις έναν ορυμαγδό λέξεων φαινομενικά κακόηχων και κοφτερών σαν λεπίδες, αναβλύζει μέσα απ’ τη συσκότιση τους, η γοητευτική φωνή του Κάπου Όπα και των μελών της ομάδας του. Στα λόγια που επενδύουν τα βίντεο δεν υπάρχει διαφυγή. Όμοια με τις πεταλούδες που ερωτεύονται το φως απ’ τους λαμπτήρες μέχρι που καίγονται. Η Αθήνα σ’ αυτά τα βίντεο, αν και παρηκμασμένη απ’ τα χιλιάδες χρόνια ιστορίας της, επιδαψιλεύει μαγεία στο υποψιασμένο κάτοικό της. Τα φώτα των φαναριών και των αυτοκινήτων, λαμπιόνια Χριστουγέννων μεταβιομηχανικών εποχών. Η Αθήνα, αυτό το εξαίσιο μεθυστικό συνονθύλευμα δεν στερείται καθόλου θελξίνοων μορφών.
Κι αλλού στα βίντεο ο Κάφκα. Το καφκικό σύμπαν, η γραφειοκρατία και η ενοχοποίηση των πολιτών. Τα μάτια των υπαλλήλων σαν κορωμένα από παραλογισμό. Λες και μάτια τρόφιμου σε ψυχιατρική κλινική. Ναι, είναι κι αυτό τα βίντεο του Κάπου Όπα, είναι η ψυχιατρικοποίηση των κατοίκων στις μεγάλες πόλεις. Το έγραψα και πριν αλλά και σε άλλα κείμενά μου, και θα το αφήσω κι εδώ, μια κουβέντα του Θόδωρου Αγγελόπουλου, «όταν κλείνει ο ορίζοντας, οι άνθρωποι τρελαίνονται».
Συνάντησα τον Θοδωρή Κάπου Όπα για δεύτερη φορά σ’ ένα καφέ κοντά στην πλατεία Μοναστηρακίου. Στο πρώην poets and crimes του Γαβριηλίδη. Θυμηθήκαμε την γνωριμία μας και η συζήτησή μας ακολούθησε την αναρχία των συνειρμών που είναι πιο πολύ ασυσχέτιστοι μεταξύ τους για τον αναγνώστη. Είπαμε για την θλίψη και ο Θοδωρής μου είπε πως είναι μια χαραμάδα που αναβλύζει δημιουργικότητα. Για τον Θοδωρή η θλίψη είναι οι ερωτήσεις που μας γεμίζουν και αναζητούν τα υλικά και άυλα που μας πονούν. Ώστε να πονάς σημαίνει να αναρωτιέσαι και να πονάς σημαίνει να θέλεις ν’ αγαπηθείς. Απ’ αυτές τις δυο συνθήκες να υπάρχεις πολλές φορές γεννιέται η τέχνη.
Κι έπειτα ο Θοδωρής με πήρε σε κάτι συλλογισμούς αφορμώμενος από ένα περιστατικό αρκετά χρόνια πριν. Είχε βρει ένα ετοιμόρροπο εκκλησάκι απ’ αυτά που μπαίνουν σε τόπους ατυχημάτων για κάποιον που ή σκοτώθηκε ή σώθηκε. Το γκρέμισε. Μου είπε πως είναι βίαιο να θες να χαρακτηρίσεις έναν δρόμο που χρησιμοποιούν όλοι οι άνθρωποι με την προσωπική σου δραματική ιστορία. Και εγώ του είπα ότι πολλά σύμβολα καταστολής είναι βίαια. Να ξεκινάς μια βόλτα απελευθερωμένος κι άνετος και στους δρόμους τους στοιχειωμένους μ’ εκκλησάκια να χάνεις την διάθεσή σου. Οι καμπάνες, οι ακροβολισμένοι αλλά ορατοί αστυνομικοί, ακόμη και οι ασφαλίτες με τα ψαρωτικά τους βλέμματα και ύφη, οι κακοτεχνίες, η Αθήνα ένας μεγάλος βρικόλακας που πίνει το αίμα των ανυποψίαστων κατοίκων της. Σύμβολα που μας αφαιμάσσουν, που παράγουν ήχους, σειρήνες, δίκυκλα μεταφορικά μέσα, χειροπέδες σε τζάνκι, παπάδες που θυμίζουν τις ενοχές μας.
Μεταπηδήσαμε και σε άλλα θέματα. Ο Θοδωρής μου μίλησε για την υπερβατικότητα στην ελληνική μυθοπλασία και την ποίηση, για μια ελιτίστικη σχεδόν γραφή που δείχνει χαλαρή σύνδεση με την πραγματικότητα. Τί νόημα έχουν τα πετάγματα της σκέψης όταν δεν ξεκινάνε απ’ το χώμα; Μου έφερε το παράδειγμα ποιητών σχεδόν θρησκευτικών που σαν να μιλάνε για ξένα στην νέα γενιά πράγματα. Τί σχέση έχει με την ποίηση ένα ποίημα δοξαστικό όταν δεν σου αφήνει ούτε μια αληθινή συγκίνηση; Ο Θοδωρής μέσα απ’ το επάγγελμα του ταξιτζή είναι χαρούμενος για τις πολλές ανθρώπινες ιστορίες που ακούει στις κούρσες ή και τις ζει την ώρα που εκτυλίσσονται στα πίσω καθίσματα του ταξί. Ξέρει πως ο δρόμος τον συνδέει με τα σωθικά όλων των ανθρώπινων υπάρξεων. Το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής λογοτεχνίας είναι γραφικό. Μιλάει ακόμη για πράγματα που ενώ έχουν ωριμάσει και εξελιχθεί, η νοσταλγία του παλιού, μια ιδιότυπη νεκροφιλία, καθηλώνει ποιητές και μυθοπλάστες σε γλυκερές περιγραφές. Του θύμισα ένα απ’ τα επαγγέλματα του Γουίλιαμ Μπάροουζ, υπήρξε και απολυμαντής. Απ’ τις εμπειρίες του ως απολυμαντής έγραψε ο γνωστός Αμερικανός καλλιτέχνης το ομώνυμο βιβλίο του. Ο Θοδωρής είχε διάβασει τον Απολυμαντή, εγώ όχι.
Είπαμε για το χάσιμο της καλλιτεχνικής ταυτότητας του Θοδωρή σε μια εποχή που στην Ελλάδα όλοι θέλουν να κάνουν τέχνη. Είμαστε πια τόσο πολλοί που μόνο να αποθαρρυνθείς μπορείς απ’ τον πληθυσμό μας. Μιλήσαμε και για την αθεΐα του Θοδωρή, για τον σεβασμό του στους απανταχού πιστούς των θρησκειών αλλά και την πικρία του που οι θρησκευόμενοι δεν τον σέβονται. Φόβος του Θοδωρή να μην είναι μικροαστός. Μεγάλη του ανησυχία να κρατήσει ελεύθερη την αισθητική του μακριά από λίστες, κανόνες και αγορές στον χώρο των τεχνών. Διακαής του πόθος κάθε φορά που ξυπνάει να βλέπει τον κόσμο με την παρθενική ματιά που τον αντίκρυζε στην παιδική και νεανική ηλικία. Να βλέπει τις τέχνες κάθε φορά σαν πρωτόβγαλτες, σαν μοναδικές και πρωτοποριακές και ρηξικέλευθες. Και όχι σαν επανάληψη του κανόνα ότι «όλα έχουν ειπωθεί».
- Οι μουσικές του συνθέσεις -πιο πολύ παραγωγός ήχων- αυτές που έχω ακούσει εγώ, χρησιμοποιεί για να τις φτιάξει μουσικά μοτίβα από τζαζ κομμάτια και επενδύει έτσι τα βίντεο του και βίντεο φίλων που ασχολούνται με την οπτικοποιημένη ποίηση. Μέχρι πρότινος είχε στο Χαλάνδρι μια σκηνή/πολυχώρο (Milk) όπου γίνονταν εκθέσεις ζωγραφικής και δραματοποιημένες αναγνώσεις ή απαγγελίες ποιημάτων (poetry slam). Τέτοια ήταν και μια σειρά Δείπνων που οργάνωνε με φίλους και νέους περφόρμερ που τον συγκινούσαν και έμπαζε στις παρέες του. Σ’ αυτά τα Δείπνα ο καθένας συμμετείχε με ένα κείμενο σε πρόζα και τα θέματα ήταν ποικίλα και πάντα σε συνάφεια με την ποίηση και τις τέχνες. Ο Κάπου Όπα παίρνει μέρος σε τουρνουά που οργανώνονται απ’ το poetry slam gr και που είναι ένας θεσμός/και σάιτ που κάθε μήνα οργανώνει έναν διαγωνισμό μεταξύ περίπου δέκα σλάμερ . Απ’ αυτούς βγαίνει ο νικητής του μήνα και στο τέλος κάθε χρόνου ανακοινώνεται ο πρώτος του έτους που παίρνει μέρος σε ανάλογους διαγωνισμούς poetry slam στην Ευρώπη. Η poetry slam είναι μια ποίηση που υποσκελίζει την μορφή της στα έντυπα βιβλία και είναι μια ποίηση που συνδέεται με τον χώρο και τις κοινωνίες που φτιάχνουν οι άνθρωποι. Είναι μια ποίηση βγαλμένη απ’ τα σπλάχνα της συνθήκης να είσαι άνθρωπος και πραγματικότητα και μοιάζει σαν όραμα σε σχέση με την γνωστή μας ποίηση που πιο πολύ πια γράφεται από δημιουργούς απ’ την πλευρά της ζωής των προνομιούχων.
Ο Θοδωρής εκτός από ταξιτζής, μουσικός, ποιητής και video artist είναι και εικαστικός. Ζωγραφίζει και επικεντρώνει κυρίως σε πορτρέτα ανθρώπων απ’ τον κύκλο των γνωστών του και που τον συγκινούν. Στόχος του για την ζωγραφική είναι ν’ αφήσει το δικό του στίγμα στην ιστορία της προσωπογραφίας.
Μπορείτε να δείτε έργο του σα παρακάτω links:
https://www.youtube.com/@milkconcertspoets2219
Κείμενο, Φωτογραφίες, Φώτης Θαλασσινός-https://fotisthalassinos.gr/
