του Φώτη Θαλασσινού
Ο Αντρέας αρχικά ήταν για μένα μια όμορφη εικόνα. Φορούσε είχε κάνει σαν ένα παλίμψηστο από υφές ρούχων. Νόμιζα ότι οι στρώσεις από υφές ήταν άπειρες. Αυθωρεί πρώτη κουβέντα της συνάντησης μας, τον ρώτησα, είσαι καλλιτέχνης; Αυτοεκπληρούμενες προφητείες πια γιατί ξέρω να διαβάζω τον δημιουργό μέσα από ένα φαινομενικά αινιγματικό ενδυματολογικό στυλ και μέσα από μια διακριτά ξεχωριστή λάμψη στο πρόσωπο του. Απ’ τις ανάερες κινήσεις των πτυχώσεων απ’ τα ρούχα του Αντρέα και μέσα απ’ τη συζήτηση μας μετατόπισα το ενδιαφέρον μου προς μια επόμενη συνάντηση μας, την οποία και του ζήτησα, και μια ανταλλαγή απόψεων μας πάνω στον συμβολικό κόσμο. Και τον δικό μου και τον δικό του. Οι συζητήσεις μας με τους ανθρώπους που συναντάμε στην ζωή μας είναι κάποιες φορές και προσπάθειες να αποκωδικοποιήσουμε τα μυστικά μας.
Βρεθήκαμε σ’ ένα κοντινό στην πλατεία στέκι μου. Εκεί που παλιά ήταν ο Σάμης και οι Εκδόσεις Γαβριηλίδη. Πόσα χρόνια πέρασα στην αυλή αυτού του καφέ. Θυμάμαι τον Αντρέα να μου λέει για το ελληνικό κοινό ότι δεν έχει θεατρική παιδεία και ότι δεν το ενδιαφέρει να αποκτήσει μια τέτοια ιδιότητα. Τον καταλαβαίνω απόλυτα γιατί οι περισσότερες δημιουργικές υπάρξεις -όχι απαραιτήτως οι καλλιτέχνες- θέλουμε να μας αντιλαμβάνονται ακόμη και στις πιο βουβές και ανεικόνιστες στιγμές μας. Και δεν είναι μια παράλογη απαίτηση. Υποχωρούμε όμως απ’ αυτήν πιο πολύ συμβιβασμένοι τελικά με την απαίτηση του άλλου. Ο Αντρέας δεν το κάνει αυτό. Για να πάει στο θέατρο της αρχαίας Επιδαύρου να παρακολουθήσει το έργο του Αισχύλου Ορέστεια υπό την σκηνοθετική ματιά του Θοδωρή Τερζόπουλου διάβασε, ενημερώθηκε για προηγούμενες προσεγγίσεις, ήξερε τελικά με τί θα ερχόταν σε επαφή. Θυμάμαι τον Τάκη Θεοδωρόπουλο, τον γνωστό αρθρογράφο της Καθημερινής, να κατακεραυνώνει την συγκεκριμένη παράσταση επειδή σ’ αυτήν ο Τερζόπουλος έβαλε στον ρόλο της Κασσάνδρας την Αραβική γλώσσα. Βέβαια, όταν ρώτησα και τον Αντρέα, έμαθα πως αυτό ήταν απολύτως ευφυές γιατί ο Αισχύλος θέλησε να μιλήσει για τον πόλεμο και πόλεμος, και μάλιστα με την σφοδρότητα μιας γενοκτονίας, αυτή την περίοδο υπάρχει μεταξύ του Ισραήλ και της βαλλόμενης Παλαιστίνης.
Το άλλο που ρώτησα τον Αντρέα ήταν για την αναπαράσταση του Μυστικού Δείπνου από drag queens στην τελετή έναρξης των ολυμπιακών αγώνων του 2024 στο Παρίσι. Οι περισσότεροι έχουμε αυτή την όμορφη ιστορία στο προσωπικό μας μουσείο υπό την μορφή που της έδωσε ο Ντα Βίντσι. Και τότε ο Αντρέας μου μίλησε για την τέχνη της ανακάλυψης, την πιο ρηξικέλευθη τέχνη, αυτή που παίζει με θέσφατα και τα πειράζει για να πάει παραπέρα την συζήτηση και άρα τον αντίκτυπό αυτής της συζήτησης στην κοινωνία. Μια πειραματική τέχνη που πειραματίζεται γιατί τέτοια είναι η φύση της. Ώστε λοιπόν οι περιπτώσεις πολλών απ’ τους καλλιτέχνες που σκανδαλίζουν δεν χρίζουν κανενός cancel. Δεν θέλουν να προσβάλλουν αλλά να προβληματίσουν. Και γιατί όχι ένας μυστικός δείπνος από τρανς άτομα; Οι διεμφυλικοί αποτελούν ακόμη τον χώρο στον οποίο ξεθυμαίνουν οι βάρβαροι μέσα απ’ την έκφραση των κτηνωδέστερων ενστίκτων τους.
Κάτι που Αντρέας δεν κάνει είναι κάτι που έγραψα και στην πρώτη παράγραφο. Μάλλον είναι και ο βασικός γνώμονας της ζωής του ως ηθοποιού. Δεν θα θυσιάσει το πιο ρομαντικό κομμάτι του στο βωμό του βιοπορισμού απ’ την υποκριτική και την σκηνοθεσία. Προτιμάει να βιοπορίζεται από άλλα επαγγέλματα και να διατηρεί ακέραιο το όραμά του για το θέατρο. Και είναι και η πιο ηθική στάση για να έχει ένας καλλιτέχνης. Αλλιώς το όραμα του γίνεται εμπόρευμα, το όραμα του εκπορνεύεται, πωλείται στις αγορές των τεχνών. Έριξα στο τραπέζι της συζήτησης μας τα φτωχά δεδομένα που είχα για το θέατρο και κάπως ο συνομιλητής μου άστραψε ανάμεσα σε ανούσιους νεωτερισμούς και σε βερμπαλιστικούς μοντερνισμούς ως ακλόνητος ιδαλγός της ανυστεροβουλίας, ο ενάντιος της πρόκλησης για την πρόκληση. Πιο πολύ θυμήθηκα τα τσαλίμια σκηνοθετών που ενορχηστρώνουν ένα φλύαρο και υπερβολικό σαν ροκοκό σκηνικό και ενδυματολογικό κόσμο για το έργο που ανεβάζουν και μένουν επιλήσμονες του πνεύματος αυτού του έργου. Κούρασε η εκζήτηση και όταν επαναλαμβάνεται με εμμονή γίνεται κραυγαλέο κιτς.
Θυμήθηκα εκείνη την φορά που είχα δει την ηθοποιό Πέμη Ζούνη να πρωταγωνιστεί σ’ ένα έργο του Θανάση Τριαρίδη και πόσο έμπλεος τρόμου βγήκα έξω με το τέλος της παράστασης. Η ερμηνεία της γνωστής πρωταγωνίστριας έμοιαζε στην λιγοστή εμπειρία που έχω απ’ το θέατρο πιο πολύ σαν ταύτιση απόλυτη με τον ρόλο. Και φοβήθηκα τόσο πολύ που όταν συνάντησα την ηθοποιό την ρώτησα αν ήταν καλά μ’ αυτό που σ’ εμένα φαινόταν σαν τρόμος. Και τότε η ηθοποιός με καθησύχασε. Μου μίλησε κι ο Αντρέας με αφορμή την περιγραφή του παραπάνω βιώματός μου για τις τεχνικές που εφαρμόζουν οι ηθοποιοί και μένουν αλώβητοι δρώντας μέσα από δύσκολους ρόλους. Μου μίλησε και για την μπρεχτική αποστασιοποίηση. Γι’ αυτή την μέθοδο που ακολουθείται και σήμερα και ορίζει για ηθοποιό και θεατή να παίζουν και να παρακολουθούν αντιστοίχως σαν να παρατηρούν τους ρόλους. Μόνο μέσα σ’ αυτή την απόσταση μπορεί να γεννηθεί ο αναστοχασμός των δεδομένων της ζωής. Και
(ο Αντρέας) μου υπενθύμισε τον Χιθ Λέτζερ, γνωστό αυτόχειρα που ξεπέρασε τα όρια και ερμήνευσε -στην ταινία Ο Σκοτεινός Ιππότης – με επικίνδυνο τρόπο τον Τζόκερ. Ο Λέτζερ δεν βγήκε ποτέ απ’ τα σκοτάδια αυτής της ερμηνείας και εικάζεται πως μέσα σ’ αυτά επέλεξε να αυτοκτονήσει.
Αργότερα και προς το τέλος της συζήτησης ρώτησα τον Αντρέα για καλλιτεχνικές του επιθυμίες. Για δημιουργούς που θα ήθελε να συνεργαστεί, στην πραγματικότητα αποκάλυπτε τα πρότυπα του δημιουργικού του κόσμου. Μου έφερε ως παραδείγματα τον Δημήτρη Παπαϊωάννου και μου είπε πόσο πολύ ήθελε να μπει και με το μικροσκόπιο ενός ανατόμου να ανιχνεύσει τα συστατικά των ευφυών χορογραφιών του μεγάλου Έλληνα και τον Θοδωρή Τερζόπουλο για την αποκλειστικά δική του και πρωτοπόρα σκηνοθετική ματιά.
Αν υπάρχει μια ερώτηση εμμονή που επαναλαμβάνω στο εικονοστάσιο αυτό που φτιάχνω με τα κείμενα και τις φωτογραφίες μου (ας ονομάσουμε αυτή την σύζευξη «ιερογλυφικό») είναι για τα ενεργειακά κέντρα και αυτή η διαρκής ερώτηση , την κάνω αφορμώμενος από την τελετουργική ανησυχία της πλατείας. Μιλήσαμε με τον Αντρέα για την Επίδαυρο. Είπε πως είναι ένας ενεργειακός χώρος που κάποια πράγματα που έχουν συντελεστεί εντός του δεν είναι σεβαστικά προς αυτή την ιερότητα. Παιδιά αυτές οι ενέργειες και τα πεδία τους υπάρχουν. Προσωπικά δεν γνωρίζω περισσότερα για το ζήτημα και κανείς δεν μπορεί να πει τώρα σχετικά. Ας μην κουβαλάμε τα σκουπίδια μας σε χώρους για τους; οποίους νιώθουμε συγκίνηση. Η πλατεία στο Μοναστηράκι δεν είναι ένα τυχαίο μέρος. Πάντοτε θα μου επιφυλάσσει απρόσμενες γνωριμίες.
*Ο Αντρέας Βελέντζας είναι ιδρυτικό μέλος του θιάσου ConstrActors και μέλος στον θίασο του θεάτρου Περίακτοι (periaktoi). Με τους ConstrActors 1η Νοεμβρίου ανεβάζουν σκηνοθεσία δική του την παράσταση Πάρε Με σε κείμενα του θιάσου, στο θέατρο Μικρός Κεραμεικός. Το έργο του Ξενόπουλου Ψυχοσάββατο μετά από 2 sold out σεζόν στο θέατρο Περίακτοι στο Μαρκόπουλο, θα ανέβει ξανά σε θέατρο στην Αθήνα. Μέσα στο Δεκέμβρη ο Αντρέας Βελέντζας θα παίξει για δεύτερη σεζόν στο φουαγιέ του Δ.Θ. Πειραιά στην παράσταση Πλασμάτων Μικρόκοσμος σε σκηνοθεσία της Έλενας Νάσιου.
Facebook: Andreas Velentzas
Instagram: _andreasgram_
Κείμενο, φωτογραφίες: Φώτης Θαλασσινός- https://fotisthalassinos.gr/
