της Όλγας Σελλά
Η αλήθεια είναι ότι κάτι υποψιαστήκαμε όταν η πρόσκληση για τη συνέντευξη Τύπου φέτος δεν είχε προορισμό το Σχολείον της Αθήνας «Ειρήνη Παπά», αλλά την αίθουσα της Κεντρικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου, στο κτίριο Τσίλερ. Και δεν πέσαμε έξω. Γιατί η πρόκληση, το μεσημέρι της Τετάρτης, δεν ήταν μόνο για το ρεπερτόριο του Εθνικού Θεάτρου για τη σεζόν 2024-2025, αλλά ήταν, τελικά, και απολογιστική και αποχαιρετιστήρια. Αφού ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού, Γιάννης Μόσχος, του οποίου η θητεία λήγει στις 22 Δεκεμβρίου, ανακοίνωσε ότι δεν θα βάλει υποψηφιότητα για νέα θητεία.
Ο Γιάννης Μόσχος παρουσίασε με λεπτομέρειες το φετινό πρόγραμμα του θεάτρου και μετά άρχισε να κάνει έναν απολογισμό λίγο πιο γενικό, όχι μόνο της προηγούμενης χρονιάς, όπως θα ήταν το αναμενόμενο. Μας ανακοίνωσε την ψηφιοποίηση και την τεκμηρίωση του ιστορικού αρχείου του Εθνικού, με διαθέσιμα, σύντομα, νέα εργαλεία: πολύτιμο νέο αρχειακό υλικό, ψηφιακές περιηγήσεις στο κτίριο Τσίλερ και στα κοστούμια του βεστιαρίου του Εθνικού. Μας είπε για τις διεθνείς συνεργασίες και τη διοργάνωση, τον Απρίλιο του 2025, για πρώτη φορά στην ιστορία του Εθνικού, του Διεθνούς Συνεδρίου της European Theatre Convention (ETC), του σημαντικού αυτού δικτύου θεάτρων της Ευρώπης, μέλος του οποίου είναι και το Εθνικό, φιλοξενώντας εκπροσώπους θεατρικών οργανισμών από 30 και πλέον χώρες. Είπε για τον σύγχρονο πολυχώρο, όπου στεγάζονται τα εκπαιδευτικά εργαστήρια του Μικρού Εθνικού. Και βεβαίως αναφέρθηκε στην αύξηση των εσόδων που δεν ήταν μικρή: 70% ήταν η αύξηση από τις 10/9/23 ως τις 10/9/24 και για όλο το 2023 τα έσοδα του οργανισμού του Εθνικού Θεάτρου έκαναν ρεκόρ δεκαετίας!
«Υπερασπιστήκαμε το θέατρο συνόλου και το κοινό μάς εμπιστεύτηκε. Οι σκηνές μας γέμισαν κόσμο. Αυξήσαμε σημαντικά τα έσοδα του οργανισμού. Μεγαλώσαμε την παραγωγική μας δραστηριότητα παρέχοντας περισσότερες θέσεις εργασίας. Προσδώσαμε στις σκηνές του Εθνικού διακριτή φυσιογνωμία. Επανιδρύσαμε την Πειραματική Σκηνή με νέο προσανατολισμό, αφιερώνοντάς την στους νέους δημιουργούς. Συνεργαστήκαμε με πολλούς και διαφορετικούς δημιουργούς του ελληνικού θεάτρου, όλων των γενεών, δίνοντας χώρο σε ποικίλες αισθητικές τάσεις: από τις πλέον πειραματικές αναζητήσεις έως τις κλασικές αναγνώσεις έργων. Θελήσαμε να διευρύνουμε το κοινό μας προσφέροντας στους θεατές μας πολλές και διαφορετικές δυνατότητες επιλογών. Υπήρξαν, φυσικά, και παραστάσεις που δίχασαν, αλλά και παραστάσεις που άφησαν ισχυρό καλλιτεχνικό αποτύπωμα, γνωρίζοντας την ενθουσιώδη αποδοχή κοινού και κριτικής. Για όλες είμαι περήφανος −ανεξαρτήτως υποδοχής και αποτελέσματος− γιατί ξέρω με τι κόπο και αγάπη έγιναν από τους δημιουργούς τους και με τι φροντίδα εκτελέστηκαν από το Εθνικό», είπε.
Κι αμέσως μετά ανακοίνωσε την απόφασή του να μη θέσει εκ νέου υποψηφιότητα. «Επισήμως δεν υπήρχε κάποια ενημέρωση (σ.σ. από το ΥΠΠΟ). Έτσι, ωρίμασε μέσα μου αυτή η απόφαση» είπε ο Γιάννης Μόσχος, απαντώντας μ’ αυτή του την απόφαση, με αξιοπρέπεια και σθένος, σε μια μάλλον στάση που θα μπορούσε, χωρίς δυσκολία, να θεωρηθεί απαξιωτική, και οπωσδήποτε αναδεικνύει την παθογένεια ενός χρονίζοντος προβλήματος.
Ο Γιάννης Μόσχος δεν παραιτήθηκε, δεν αποχώρησε, δήλωσε ευθαρσώς όχι μόνο ότι θα μείνει στη θέση του μέχρι να ολοκληρωθεί η θητεία του, αλλά και ότι είναι διατεθειμένος να βοηθήσει τον/την επόμενο/η. Δείγμα υψηλού πολιτικού πολιτισμού. Το υπουργείο Πολιτισμού πρέπει κάποια στιγμή να βρει έναν τρόπο ώστε να γίνεται ομαλά και πολιτισμένα η μετάβαση από τον έναν καλλιτεχνικό διευθυντή στον άλλο, με διαφανείς και χωρίς χρονοτριβή διαδικασίες. Να βρεθεί ένας τρόπος ώστε να δίνεται η δυνατότητα στους καλλιτέχνες να ξεδιπλώσουν το όραμά τους (δεν γίνεται στα τρία χρόνια αυτό, ούτε όταν ο ένας χρόνος είναι η υλοποίηση του προγράμματος του προηγούμενου, όπως θα υποχρεωθεί και τώρα στο Εθνικό να κάνει ο επόμενος/η επικεφαλής).
Ο Γιάννης Μόσχος με τη σημερινή του απόφαση ίσως έδωσε την ώθηση στο υπουργείο να επισπευσθούν οι διαδικασίες. Θα προλάβουν μέχρι τον Δεκέμβριο, με το δεδομένο ότι η επιλογή των διευθυντών σε εποπτευόμενους από το κράτος φορείς γίνεται πλέον μέσω ΑΣΕΠ;
Το ρεπερτόριο
Όλα εντάσσονται στο πρόγραμμα του Εθνικού κι αυτή τη χρονιά. Και κλασικά κείμενα, και έντονη παρουσία του σύγχρονου νεοελληνικού έργου, (που θα στεγαστεί εξ ολοκλήρου στη «Νέα Σκηνή – Νίκος Κούρκουλος»), και διαδραστικές προτάσεις για τους μικρούς θεατές, στο Μικρό Εθνικό, και ενδιαφέρουσες, με την πρώτη ματιά, προτάσεις από την Πειραματική Σκηνή. Λίγο μπερδεμένοι είναι οι τόποι όπου θα φιλοξενηθούν οι παραστάσεις, κι αυτό γιατί από τη νέα χρονιά το κτίριο του REX θα κλείσει για να ανακαινιστεί εκ βάθρων. Οπότε, θα λειτουργήσουν οι συνέργειες, οι φιλοξενίες σε άλλους χώρους (Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Θέατρο Τέχνης της οδού Φρυνίχου, θέατρο «Χώρα», θέατρο «Χώρος»). Δείτε προσεκτικά το πρόγραμμα και τους χώρους όπου θα παρουσιαστεί η κάθε παράσταση.
- Και μην ξεχάσετε από την Πέμπτη 19/9 στις 12 το μεσημέρι μέχρι την Πέμπτη 24/9 στις 12 το βράδυ, τα εισιτήρια κοστίζουν 10 ευρώ το ένα!
- Κτίριο Τσίλερ – Κεντρική Σκηνή
«Goodbye Lindita» (σε επανάληψη), Σύλληψη-Σκηνοθεσία: Μάριο Μπανούσι. Από 16/10/24
«Μάνα Κουράγιο», του Μπέρτολτ Μπρεχτ. Σκηνοθεσία: Στάθης Λιβαθινός. Από 28/11/24
«Φάουστ», του Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε. Διασκευή-Σκηνοθεσία: Άρης Μπινιάρης. Από 13/3/25
Κτίριο Τσίλερ – Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος»
«Στο σώμα της», των Ελένης Ευθυμίου, Σοφίας Ευτυχιάδου, Νεφέλης Μαϊστράλη. Σκηνοθεσία: Ελένη Ευθυμίου. Από 13/11/24
«Η κληρονομιά μας», του Μάθιου Λόπεζ. Σκηνοθεσία: Γιάννης Μόσχος. Από 7/2/25
Κτίριο Τσίλερ – Πλαγία Σκηνή
«Πού οφείλεται τόση όρεξη για ζωή», του Γιάννη Μαυριτσάκη. Σκηνοθεσία: Γιάννης Μαυριτσάκης. Από 27/3/25
Θέατρο Rex – Σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη»
«Το σχολείον των γυναικών», του Μολιέρου. Σκηνοθεσία: Αλέξανδρος Μυλωνάς. Από 30/10/24
Θέατρο Χώρος
«Ο τελευταίος Ασπροκόρακας», του Αλέξη Σολομού. Σκηνοθεσία: Έλενα Μαυρίδου. Από 20/11/24
«Η Καρυάτιδα!» του Γιώργου Καπουτζίδη. Σκηνοθεσία: Κατερίνα Μαυρογεώργη. Από 5/2/24
Π ε ι ρ α μ α τ ι κ ή Σκ η ν ή Ν έ ω ν Δη μ ι ο υ ρ γ ώ ν
Θέατρο REX – Σκηνή «Κατίνα Παξινού»
«Η Λυγερή, του Ανδρέα Καρκαβίτσα, Διασκευή: Ειρήνη Μουντράκη. Σκηνοθεσία: Ειρήνη Λαμπρινοπούλου. Από 24/10/24
«Μα Γκραν’Μα». Σύλληψη-Σκηνοθεσία: Δημήτρης Χαραλαμπόπουλος. Από 12/12/24
«Σχολείον της Αθήνας» – Ειρήνη Παπά
«Εχθρός του λαού». Μια παράσταση βασισμένη στο έργο του Χένρικ Ίψεν. Διασκευή-Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Βασιλακόπουλος. Από 26/2/25
«Πανδώρα». Σύλληψη-Σκηνοθεσία:Ουίτσι. Από 14/5/25
Μ ι κ ρ ό Ε θ ν ι κ ό ΠΑΙΔΙΚΗ ΣΚΗΝΗ
Θέατρο Rex – Σκηνή «Ελένη Παπαδάκη»
«Τα γενέθλια», της Ζωρζ Σαρή. Διασκευή-Σκηνοθεσία: Δημήτρης Αγαρτζίδης, Δέσποινα Αναστάσογλου. Από 19/10/24
Κτίριο Τσίλερ – Αίθουσα Εκδηλώσεων
«Ο Νιλς Χόλγκερσον, η Λιλίκα και τα τέσσερα Πι». Κείμενο-Σκηνοθεσία: Ηλίας Κουνέλας. Από 22/1/25
ΕΦΗΒΙΚΗ ΣΚΗΝΗ Θέατρο Rex – Σκηνή «Ελένη Παπαδάκη»
«Μετά το πάρτι», της Μαρίας Ζαβάκου. Σκηνοθεσία: Γιολάντα Μαρκοπούλου . Από 5/11/24
Σ υ μ π α ρ α γ ω γ έ ς – Σ υ ν ε ρ γ α σ ί ε ς
- Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής
«Ματαρόα στον ορίζοντα». Κείμενο: Έλσα Ανδριανού, Σκηνοθεσία: Θοδωρής Αμπαζής, Μουσική: Θοδωρής Αμπαζής, Νίκος Κυπουργός. Από 14/12/24. Σε συμπαραγωγή με την Εθνική Λυρική Σκηνή 
Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν – Φρυνίχου
«Philoxenia», της Αλεξάνδρας Κ*, Σκηνοθεσία: Μαρία Μαγκανάρη. Από 19/2/25. Σε συνεργασία με το Θέατρο Τέχνης-Κάρολος Κουν
Θέατρο Χώρα
«Η γραμμή του ορίζοντος (σε επανάληψη), του Χρήστου Βακαλόπουλου, Σκηνοθεσία: Γιώργος Παύλου. Από 21/11/24. Σε συνεργασία με το Θέατρο του Νέου Κόσμου.
