Αθηνά Παπαδάκη, «Μια προλετάρια/ της ποίησης και της αγάπης» (συζήτηση με τη Μαρία Ψάχου)

0
697

 

 

συζήτηση με τη Μαρία Ψάχου (*)

Η Αθηνά Παπαδάκη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945. Είναι κόρη του ιστορικού Τάκη Λάππα και νύφη της ποιήτριας Σοφίας Μαυροειδή–Παπαδάκη. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και εργάστηκε ως δημοσιογράφος· υπήρξε παραγωγός της ραδιοφωνικής εκπομπής “Τα παραμύθια μας” όπου τα παιδιά ήταν οι δημιουργοί των ιστοριών. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων και της ΕΣΗΕΑ. Τα ταξίδια σε πολλές χώρες του κόσμου (Ασία, Ευρώπη, Αμερική, Αφρική) της πρόσφεραν εμπειρίες πολύτιμες που την καθόρισαν ως άνθρωπο και καλλιτέχνη. Επίσης έχει συμμετάσχει σε μεγάλα φεστιβάλ Ποίησης στον κόσμο (Κούβα, Κολομβία, Γαλλία, Αγγλία, Τουρκία, Δανία). Έχει εκδώσει δεκαπέντε ποιητικές συλλογές – η δέκατη πέμπτη συλλογή της Σκιά ψυχής μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη – και δύο συγκεντρωτικές, μία συλλογή ποιημάτων σε πεζό και μια συλλογή αφηγημάτων ποιητικού ύφους με ιδιαίτερο ειδολογικό ενδιαφέρον καθώς και επτά βιβλία για παιδιά. Επιμελήθηκε την έκδοση: Σοφία Μαυροειδή Παπαδάκη· Ρωμαλέα και λυρική, Αθήνα, Ερμής, 1998. Το συγγραφικό της έργο περιλαμβάνει πλούσια αρθρογραφία, δοκίμια και βιβλιοκρισίες. Ποιητικές συλλογές της και ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στην αγγλική, γαλλική, ρουμανική, τουρκική, αλβανική, ισπανική, ιταλική, πολωνική και ινδική γλώσσα. Το βιβλίο της Με λύχνο και λύκους βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών το 2010.

Πότε και πώς ξεκίνησε η σχέση σας με την ποίηση;

Είχα την τύχη να γεννηθώ σε σπίτι γεμάτο από πολύμορφα ερεθίσματα. Αρχικά οι συλλογές του παππού, είχε ιδιαίτερο δωμάτιο όπου όπλα και κοσμήματα του ΄21 συμβίωναν σε προθήκες γεμάτες από κτερίσματα και υπέροχες Ταναγραίες. Από παιδί αντίκρισα παλιά εικονίσματα και χάρτες, κεντήματα χρυσοκέντητα, ξυλόγλυπτα και ασημοκαπνισμένα αντικείμενα και υπέροχα κοσμήματα.

Ο πατέρας, ο ιστορικός Τάκης Λάππας, διαφύλαξε με πάθος τον κληρονομημένο θησαυρό και μέσα στην Κατοχή. Η δική του δωρεά συνέχισε την προσφορά εμπλουτισμένη με νέο πνευματικό υλικό. Μεγάλες βιβλιοθήκες γεμάτες από ελληνικά και ξένα βιβλία, ιστορικά, λογοτεχνικά, λεξικά, εγκυκλοπαίδειες, περιόριζαν το ζωτικό χώρο της οικογένειας. Στο διαμέρισμα της αθηναϊκής μικρής πολυκατοικίας που γεννήθηκα, σύχναζαν άξιοι άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών. Θυμάμαι βραδιές με μουσική και απαγγελίες.

Στις ζωντανές σφραγίδες της ζωής μου η Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη, σπουδαία ποιήτρια, εκπαιδευτικός, φιλόλογος, αγωνίστρια. Με πολύπλευρες γνώσεις με οδήγησε με πνοή και αγάπη να γνωρίσω την ελληνική γραμματεία, από τον Όμηρο μέχρι τους σύγχρονους ποιητές. Παρούσα διαρκώς και η Μυθολογία, με κατακτούσε και με συνάρπαζε.

Τελευταία άφησα να αναφερθώ στις εμβληματικές γυναίκες, τη μάνα και τη γιαγιά. Ενθάρρυναν και συνέβαλλαν το εννιάχρονο κορίτσι να γράφει από τότε στιχάκια.

Ο δεσμός μου με την ποίηση συνιστά σχέση γονεϊκή, αυτή της μήτρας. Η σύνδεση με την παλαιότερη κοιτίδα εξηγεί και την ανάγκη της μείξης αρχαίων λέξεων στη σύγχρονη εκφραστική και προβληματισμό. Σκοπός η κατάργηση του ιστορικού χρόνου και η διαχρονική αίγλη της Ελληνικής. Με έλκει και με απωθεί η άγραφη σελίδα, φέρνει μεγάλο τραύμα, φανερώνει πόσο ο τεχνίτης του λόγου υπέφερε στην προσπάθεια να στήσει παγίδες για να συλλάβει το ακατανόητο και όλο αποτυγχάνει.

Ασχολούμαι με την ποίηση για να επικοινωνώ, αν συγκινήσω τον διπλανό η χαρά απέραντη. Καλλιεργώ με πίστη και κόπο το χάρισμα. Πώς μου δόθηκε; Επιθυμώ η αλήθεια να υπαγορεύει τα γραπτά μου, το ψέμα απαγκιστρώνει πάραυτα το θησαυρό της ψυχής.

 

Τι είναι για σας η Ποίηση γενικότερα αλλά και σήμερα ειδικά, σε μια εποχή ταχύτητας;

Η ποίηση, φάρμακο και παρηγορία, αποπειράται να εκφράσει τα όρια και τις δυνατότητες του έμβιου όντος. Συλλογίζομαι τους  ομοτέχνους πώς ανυψώνονται κατακόρυφα και κατακρημνίζονται στη στιγμή. Δαίδαλοι στους αιώνες.

Όσο τώρα για τη διάρκεια της συγγραφικής παραγωγής μου, αποκρίνομαι συνοπτικά: «Όσο ζήσουν οι στίχοι μου, αρκεί που εγώ επέζησα χάρη σ΄αυτούς». Το εννοώ.

Μικρό αφιέρωμα στο άφωνο και στη σιωπή, κρύβουν ποιότητες σωτήριες οι μη διατυπωμένες ανάγκες, κάποτε ορμούν λάβα από κρυφό ηφαίστειο γονιμοποιώντας άγονα εδάφη. « Η σιωπή μας κινδυνεύει όχι ο λόγος μας» (δικό μου).

Και τι δεν κινδυνεύει σε εποχή μεγάλης επιτάχυνσης; Ο ποιητής άνθρωπος δύο ταχυτήτων. Στην προσπάθεια ν΄ αποκωδικοποιήσει τον κόσμο έχει ανάγκη από τον βιολογικό ρυθμό της καρδιάς,  τον αρχικό τόνο του εμβρύου στη μήτρα. Η βραδύτητα είναι αναγκαία και σε κάθε άνθρωπο μεριμνά διαρκώς για την ποιοτική ζωή. Η ποίηση πάντοτε παρούσα στα ρωμαλέα και εκπτωτικά φρονήματα των εποχών δημιουργεί μαγικές εικόνες, αδιάφορες και απορριπτέες για τη λύση κοινωνικών προβλημάτων.

Ολιγόλογη συνταγή, οδηγία ή παραίνεση;

«Οι επαναστάσεις είναι οι ατμομηχανές της Ιστορίας» (Μαρξ).

 

Γράφετε με βιώματα ή με ιδέες τα «χειροποίητα ποιήματα/ Από τ΄αχειροποίητα δάκτυλα», όπως λέτε σε κάποιο ποίημά σας ; Πόσο σας επηρέασαν τα ταξίδια σας στον κόσμο;

Πώς να διανοηθώ τη συγγραφή χωρίς ανάγνωση και δίχως μελέτη. Βιβλία κάθε μορφής πάντοτε με πολύτιμο περιεχόμενο, λεξικά, περιοδικά, εγκυκλοπαίδειες, εφημερίδες αποτελούν πηγές συλλογισμού και φαντασίας. Εξάλλου οι ιδέες είναι μήτρες πολιτισμού και εν ριπή οφθαλμού πηγάζουν δημιουργικές επινοήσεις. «Το γεγονός είναι σιτάρι μυστικό» γράφω κάπου συμβολοποιώντας τον αργό ρυθμό για την ανάπτυξη του πνευματικού άρτου. Οι μεγάλες κατακτήσεις του νου μαζί με την άμεση κινητικότητα του συμβάντος προσφέρουν υψηλού επιπέδου στοχασμό.

Τα χειροποίητα ποιήματά, από τ΄αχειροποίητα δάκτυλα. Ο στίχος προήλθε από το χαρτί, πολυχρησιμοποιημένο και πολύτιμο, πεδίο ένδοξο καταγραφής πολιτισμού. Καμωμένο από ξύλο δέντρου δείχνει την προέλευση της γέννας του. Τα δάκτυλα ενσαρκωμένα από σκοτεινή ουσία, πάντοτε στα πλαίσια φυσικής δύναμης παραμένουν αόρατα μέχρι την τελική διαμόρφωση.

Θαυμάζω και εγκωμιάζω την αέναη πολυμορφία της ύλης. Φύσει απεχθάνομαι τη στασιμότητα και την υποδούλωση στο επί τόπου της ζωής. Ακολούθησα τη δράση πάντοτε στα πλαίσια της ποιοτικής αναζήτησης. Από παιδί έφευγα με τους γονείς όχι σε μεγάλες αποστάσεις, αλλά η πλούσια περιεκτικότητα των εντυπώσεων με καθόρισε. Αργότερα ανοίχτηκα στα μάκρη και στα πλάτη της ζωής, όχι σε ταξίδια αναψυχής ή δραπέτευσης. Ανέλαβα τα βάρη και τους κινδύνους, την εμπειρία μέσα και έξω από την Ελλάδα.

Τι αποκόμισα από τις επισκέψεις σε Ευρώπη, Ασία, Αφρική, Νότια και Βόρεια Αμερική; Όταν επέστρεφα στο γενέθλιο τόπο οι αποσκευές μου είχαν κέρδη και σπουδαία την αναπτέρωση της ζωής και τις ποικιλόμορφες γνώσεις από διαφορετικούς πολιτισμούς.

Ο σύντομος βηματισμός στην ακτή ή στο περιβόλι μου παρά τη μικρή έκταση, προσφέρει εκτόνωση από την απογύμνωση της μεγαλούπολης.

Ποιος ο ακριβής ορισμός για το ταξίδι;

Η «δέκατη μούσα» του Κρητικού, επιτρέπει πνοή έμπνευσης αλλά δυσκολεύει με το θεϊκό πρόσημο.

 

Η ιδιαίτερη αναφορά στη γυναίκα και σε θέματα που άπτονται της καθημερινότητάς της στην ποίησή σας- να υπενθυμίσουμε την εμβληματική συλλογή σας η Αμνάδα των ατμών, αλλά και τον πολύσημο, δυνάμει αυτοπροσδιορισμό  « είμαι μια  κατοικίδια ποιήτρια» από τη συλλογή Ωχροτάτη έως του λευκού–  σε τι αποβλέπει;

Η Αμνάδα των ατμών επωμίστηκε το μεγάλο βάρος ν΄ αναδείξει τις ποιότητες του αόρατου καθημερινού. Αφοσιώθηκα να προβάλω οτιδήποτε ο κόσμος θεωρεί ασήμαντο και το ρίχνει στα σκουπίδια. Επέλεξα τις δουλειές του σπιτιού με σκοπό να υψώσω σε συμβολικό ανάστημα το αμελητέο και το ακατάγραπτο. Δεν επεδίωξα φυλετικούς προσδιορισμούς, περιορίζουν την ποιοτική εμβέλεια. Δεν πρόβαλα τη γυναίκα με πρόθεση φεμινιστική, αλλά για να φέρω στο φως μοναδικές εμπειρίες μου, την εγκυμοσύνη, τη γέννα, την άρνηση του εμβρύου να εγκαταλείψει τη μήτρα. Τονίζω ακόμα μία παράμετρο της εν λόγω συλλογής. Την υπαρξιακή αγωνία γυναίκας και άντρα καθώς καθημερινά υποχρεώνονται στις δουλικές ανάγκες της βιοτής. Όλοι αποζητούμε την εσωτερική αρμονία. Ειδικά στην παρούσα εποχή όπου η εργασιακή αγωνία της επιτυχίας και του ανταγωνισμού κτυπούν κατακόρυφα την ατομική αντοχή. Πώς και γιατί η ουσία της ανθρώπινης υπόστασης ενταφιάζεται; Πόσο μας αποδυνάμωσε το άκαμπτο πολυπρισματικό πλέγμα, αναφέρομαι στην οικονομική κρίση, στον εγκλεισμό από την πανδημία, στη μετανάστευση, στον πόλεμο, στην κλιματική αλλαγή;

Διαφυγή; Η απάντηση προσωπική. Στο υπό έκδοση βιβλίο μου Σκιά ψυχής, το τελευταίο ποίημα με τίτλο «Κιβωτός» αφιερώνεται, αφήνοντας μεγάλο κενό, στους αγέννητους.

Είναι άρρηκτα δεμένη η συγγραφική δραστηριότητά μου με τον κλειστό χώρο. Ποτέ δεν κατάφερα ν΄ αρχίσω ένα ποίημα σε δημόσιο χώρο, πάρκα, βιβλιοθήκες, κήπους, ξενοδοχεία. Ταξιδεύοντας σημειώσεις μόνο κρατούσα και συχνά τις έχανα. Ανάγκη, κάτι σαν εσωτερική επιταγή με προσανατόλιζε προς το σπίτι, στο άπλετο φυσικό φως και στη σιγαλιά. Η θέα και η ομορφιά με αποσυντόνιζε, χάνω την προσήλωσή μου στη μάχη με τη γλώσσα. Έχω τελειώσει βιβλία σε κουζίνες, σαλόνια, υπνοδωμάτια, αποθήκες και σε προχωρημένη ηλικία απέκτησα λίγα τετραγωνικά με προορισμό τη συγγραφή. Δεν εκπροσωπώ την εικόνα μιας ιδιοκτήτριας-κατόχου ελεφάντινου πύργου όπου ο δημιουργός… Παραμένω νοικοκυρά, διαρκώς φροντίζω και αποκαλύπτω το σύμπαν του οίκου. Από τα ταπεινά δεν τρέφεται το ευ ζην;

 

Πόσο καθορίζουν τα κοινωνικοπολιτικά δεδομένα την ποιητική σας ταυτότητα;

Από τον τίτλο της πρώτης συλλογής Αρχάγγελος από μπετόν (1974) είναι προφανής η αποανθρωποποίηση του ατόμου. Βιβλίο γραμμένο μέσα στη δικτατορία υψώνεται και κυριαρχεί σαν συναισθηματική σκοπιά παρατήρησης για τα τραγικά γεγονότα και τα επακόλουθα. Τότε η καταφυγή ήταν ο έρωτας, τα ταξίδια, τα βιβλία, οι συντροφιές, ο δρόμος σύμβολο απόδρασης και διαμαρτυρίας.

Αργότερα ο λόγος γίνεται πιο δραματικός καθώς η ιδιωτική ζωή άλλαξε, αποσυνδέεται ριζικά το άτομο από παλαιούς τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς, αψηφώντας κεκτημένα αιώνων. Εν ολίγοις, ο Αρχάγγελος παραμένει πιστός και αφοσιωμένος σε ό,τι δροσίζει την ψυχή, απορημένο στην διαρκώς επιδεινούμενη πραγματικότητα. Εξίσταται και τρομάζει, γιατί η κάθε μορφής ευρυθμία συνεχώς βάλλεται από σιδερένια πυγμή;

 

Ποια η θέση του μύθου στην ποιητική σας έμπνευση και γραφή;

 Με σαγηνεύουν οι μύθοι γεννημένοι από ιερές τελετές φαντασίας μάγων ή πρωτόγονων ποιητών. Άνοιξαν περάσματα αρχέγονων συμβόλων, ακόμα υπερασπίζονται πανανθρώπινες αξίες. Πρόσφατα γεγονότα απέδειξαν πως οι φονικές καταστροφές της φύσης πανικόβαλαν τα πλήθη ανυπεράσπιστα στο έλεος ανυπέρβλητων δυνάμεων. Φαίνεται πως παρά την αλματώδη ανάπτυξη της επιστήμης και την απομάγευση παραμένει ο τρόμος από το θολοσκέπαστο κενό. Σε εποχές αποθηρίωσης και αλαζονείας η ανισορροπία ορατή. Η ανθρωπότητα υπεύθυνη για την καταστροφή του πλανήτη.

Τι απομένει; Ο σεβασμός στο «μηδέν άγαν» ή ο αφανισμός μέχρι την ανυπαρξία του οίκου μας γη;

Υστερόγραφο. Ακολουθούν τέσσερις μορφές θεϊκών και ηρωικών όντων. Νομίζω πως τα φρονήματά τους είναι ακόμα ικανά για να γεμίσουν το μέγιστο κενό, τώρα.

Δήμητρα: Παρά τα τόσα δοξαστικά λόγια, συσσωρευτές σεβασμού και μεγαλείου, η άνασσα με τη βίαιη αρπαγή της Κόρης, αποδυναμώνεται από το κύρος της θεϊκής αποστολής. Η χοϊκή του πλανήτη χάνει έδαφος από το απώτατο αξίωμα της διατροφής και συντήρησης της ζωής. Η  Δηώ αποχωρίζεται από το μέγιστο γέννημα, τον άνθρωπο. Η ανατροπή αποδεικνύει τη ρευστότητα και το απροσδόκητο του βίου, από την εποχή των Ολυμπίων μέχρι σήμερα.

Περσεφόνη: Δίμορφη γυναίκα υποταγμένη σε ανεπιθύμητο γάμο, της προσφέρεται σε ανταπόδοση της υπακοής στον Πλούτωνα το χρίσμα της ιέρειας βασίλισσας. Με την εξαφάνιση και την επανεμφάνισή της οριοθετεί τη νομοτελειακή διαδοχή των εποχών. Εύκολος συμβολισμός του κύκλου της ζωής προς το θάνατο και την επανίδρυση του γίγνεσθαι. Στους ορφικούς ύμνους αναφέρεται ως «συμπαίκτρια των ωρών», ταυτότητα βαθύτατου πυρήνα. Ο Μπαμπινιώτης σημειώνει στη λέξη ώρα ως αρχική σημασία «συγκεκριμένο διάστημα  χρόνου που εμφανίζεται περιοδικά (π.χ. έτος, μήνας, ημέρα, εποχή)». Η σύζυγος του Άδη, παιδαγωγός με ψυχαγωγίας τρόπους εμφανίζει την απόκρυφη όψη του Πανδαμάτορα, σε κλάσματα δευτερολέπτου επωάζει και γεννά δημιουργία και καταστροφή.

Οδυσσέας: Ο Οδυσσέας, ώριμος μεσήλικας ενάντια στην αναμφισβήτητη πείρα και τη γνώση της ζωής στην πράξη, παίζει το θαυματουργό χαρτί στα βάσανα, τα νιάτα. Ο πολύτροπος με το φημισμένο ψυχικό και σωματικό σφρίγος υπομένει τις αδιάγραπτες μέχρι θανάτου δοκιμασίες των ουράνιων τιμωρών. Διατηρεί όμως για τα απροσδόκητα συμβάντα όχι μόνο την απορία του αναίτιου κατατρεγμού, αλλά τις κινητήριες δυνάμεις του νεοφερμένου στον κόσμο. Σε μεταγενέστερες παραδόσεις και στο έπος της Τηλεγονίας, της πονηριάς ο τεχνίτης, μετά το φονικό των μνηστήρων, εγκαταλείπει τα νερά της Ιθάκης και αφήνεται σε νέα περιπλάνηση. Ο Καζαντζάκης στο δικό του ομώνυμο έργο προβάλλει τη μορφή του ήρωα σε μέγεθος ακραίας μοναχικότητας, σχεδόν ασκητικής. Αναζητά και συναντά τους μεγάλους πνευματικούς ηγέτες καθώς και τη βαθύτατη σοφία. Ο επινοητής του Δούρειου Ίππου εγκαταλείπει την αδράνεια και τη σιγουριά του ανακτόρου και γέροντας διατηρεί το εσωτερικό λυκαυγές.

Απόλλωνας: Οδηγός μεγάλης ενέργειας προς τους ποιητές ο Φοίβος. Ο χρησμός προσφερόταν με λόγο γριφώδη και αλληγορικό, ωθούσε τον πιστό ν΄ ανακαλύψει μόνος του την οδό προς διαλεύκανση του ερωτήματος. Οι σπουδαίοι δημιουργοί δεχόμενοι τον φωτισμό του Λοξία  υιοθετούν την ερμητική γλώσσα και προτρέπουν τον αναγνώστη σε ατομικές εξόδους από τους αμφίσημους στίχους.

 

« Εμπιστευθείτε το ανέφικτο· μόνο αυτό» γράφετε στη Λέαινα της Βιτρίνας. Ο πόθος της ουτοπίας, το ανέφικτο, το θαύμα και το όνειρο επανέρχονται συχνά στην ποίησή σας. Τι ονειρεύεται η ποίησή σας;

Κατά καιρούς το ακατόρθωτο, όχι και τόσο ακίνδυνη διαφυγή, εν μέρει ταυτότητα του ποιητή, αποβλέπει σε διεξόδους, συχνά απαραίτητες για ευρηματικότητα και απεξάρτηση από τις κοινότοπες λύσεις. Επιδιώξεις με έντονες λυτρωτικές διαστάσεις ρέπουν προς τον εξωπραγματικό παράδεισο, κοινή πανανθρώπινη προσδοκία.

Ας μη γελιόμαστε, έχουν ευθυκρισία οι λογοτέχνες, βαθύτατοι γνώστες στις αντιξοότητες του βίου. Με φαντασιακούς καθαρμούς εξευμενίζουν την κακοδαιμονία επικαλούμενοι την αξιοπιστία του θαύματος. Ομονοούν με τη ρήση του Ηράκλειτου: « εάν μη έλπηται ανέλπιστον ουκ εξευρήσει», εάν δεν ελπίζεις, δεν θα βρεις το ανέλπιστο.

 

Έχετε γράψει βιβλία και για παιδιά. Τι σημαίνει αυτό για σας;

Όταν αποφάσισα να εκδώσω βιβλία για παιδιά, σύνολο επτά, δεν υποτίμησα το αναγνωστικό κοινό, ακολούθησα την πεζόμορφη ποίηση. Σημείο εκκίνησης το παραμύθι, όπου το κοντινό ενδεχόμενο τυχαία χανόταν από τον ορίζοντα. Η περιπέτεια ενθάρρυνε τους τολμηρούς ανήλικους, προτιμούσαν το αίνιγμα όσοι έβλεπαν διαφορετικά τον κόσμο. Ως παιδαγωγός εκπομπής στο ραδιόφωνο μαζί με συγκεκριμένη ομάδα από αγόρια και κορίτσια κατορθώσαμε σπουδαίες σελίδες, πλούσιες σε ξεχωριστή δράση. Αργότερα εκδώσαμε επιλογή του υλικού με τίτλο «Τα παραμύθια μας». Η συνεργασία μου με εφήβους με δίδαξε πολλά και πάντοτε με αγάπη.

Η ποιοτική παιδική λογοτεχνία συγκινεί και ενήλικες. Αν έχει υποβαθμιστεί ο μεγάλος ρόλος της, την ευθύνη φέρουν  αλαζόνες γέροντες, αυτοανακηρύσσονται ταγοί υψηλών νοημάτων. Αποδυναμώνονται οι ίδιοι αν παραδεχθούν πως τα παιδιά είναι πρώτης κατηγορίας άνθρωποι.

 

Ένας μικρός απολογισμός για τα πενηντάχρονα της ποιητικής σας παρουσίας που συμπληρώνονται το 2024 σε τι θα αναφερόταν;

Αδυνατώ να κάνω τέτοιας μορφής σύνοψη, ίσως σημαίνει αρχή του τέλους. Δεν διαχωρίζω την τέχνη από τη ζωή. Προσπαθώ να αποδεσμεύομαι όσο γίνεται από τις υποχρεωτικές εκκρεμότητες και δουλειές και ν΄ανασαίνω στιγμές ελευθερίας, κάποια ικμάδα αναγέννησης στο εικοσιτετράωρο.

Ας μου δοθεί η χάρη να επιτελώ πιστά τις απαιτήσεις της συγγραφής και πάνω απ΄ όλα ας μου προσφερθεί η στοργή-

«Η αγάπη που τον ήλιο γυρνάει και τ΄άλλα τ΄ άστρα» (Δάντης).

«Όσο ζήσουν οι στίχοι μου./Αρκεί που εγώ επέζησα χάρη σ΄αυτούς» Α. Παπαδάκη, Λέαινα της Βιτρίνας(1992)

«Μια προλετάρια /της ποίησης και της αγάπης» Α. Παπαδάκη, Με λύχνο και λύκους (2010)

 

 

 

(*)Η Μαρία Ψάχου είναι Φιλόλογος, διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Προηγούμενο άρθροΠέθανε η ποιήτρια και νομπελίστρια της Λογοτεχνίας Λουίζ Γκλικ
Επόμενο άρθροΝώντας Παπαγεωργίου : Όλα ξεκινούν από το σχολείο (συνέντευξη στον Γιάννη Ν. Μπασκόζο)

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ