του Ιάσονα Νεύρη
Άκουσα πρόπερσι τον εξής διάλογο. Σε ερώτηση: γιατι η cosmpote έδωσε στη Nova το περίφημο αγγλικό ποδόσφαρο και πήρε από αυτήν τον Ολυμπιακό; Η απάντηση ήταν: Μα, γιατί ο Ολυμπιακός κάνει δεκαπλάσια τηλεθέαση από ότι όλη η premier league! Ο Ολυμπιακός είναι σίγουρα η ομάδα με τους περισσότερους φιλάθλους στη χώρα και στους έλληνες της ομογένειας. Αυτοτιτλοφορείται “θρύλος” και μάλλον το προσωνύμιο τού ταιριάζει. Ξεκίνησε σαν μια ομάδα των φτωχών εργατών του λιμανιού αλλά έγινε ομάδα διαταξική. Φέτος κλείνει εκατό χρόνωι ζωής και αυτό προβλέπεται να εορταστεί παντοιοτρόπως. Συνεισφορά στον εορτασμό των 100χρόνων είναι και το βιβλίο του Σπύρου Αλεξίου «Ένας θρύλος με πολλά πρόσωπα» (Τόπος), που ξεχωρίζει γιατί ρίχνει μια λοξή ματιά σε αυτά τα εκατό χρόνια συνδυάζοντας πρόσωπα, γεγονότα, εποχές. Πρόκειται για βιβλίο που, θα έλεγα, που δεν απευθύνεται μόνο στο φίλαθλο του Ολυμπιακού αλλά γενικότερα στους φιλέρευνους αναγνώστες που τους αρέσει να μαθαίνουν πτυχές τις ιστορίας από πολύ διαφορετικές πηγές και οπτικές.
Από τις 10 Μαρτίου 1925 όταν στη ταβέρνα του Μοίρα, στην οδό Τζαβέλα στον Πειραιά, συγκεντρώθηκαν επιφανείς Πειραιώτες με στόχο την ίδρυση του Ολυμπιακού Συνδέσμου Φιλάθλων Πειραιά (ΟΣΦΠ) μέχρι τις σημερινές ημέρες άλλαξαν πολλά. Η εποχή, το λιμάνι, οι άνθρωποι, όχι όμως και η αγάπη των πειραιωτών για την ομάδα τους τον Ολυμπιακό.
Ο συγγραφέας παρακολουθεί τις κοινωνικές , οικονομικές και πολτικές αλλαγές όλα αυτά τα χρόνια και βυθίζει τη ματιά του στις επιδράσεις τους στον Ολυμπιακό ως ομάδα, στους φιλάθλους του αλλά και στο γενικότερο σύνολο της χώρας.
Το βιβλίο είναι γεμάτο με εξιστορήσεις αλλά και σπαρταριστά, παρόσμενα, αστεία πολλές φορές, τραγικά άλλες, γεγονότα. Από τα πιο χαρακτηριστικά στιγμιότυπα είναι όταν ο Ολυμπιακός έπαιξε εναντίον του Ολυμπιακού. Η κυβέρνηση του μετεφυλιακού κράτους είχε την έμπνευση να φτιάξει ποδοσφαιρική ομάδα των κρατουμένων της Μακρονήσου και να παίξει δημόσια στο γήπεδο του Παναθηναϊκού εναντίον της επίσημης ομάδας του Ολυμπιακού. Όμως στην ομάδα των κρατουμένων υπερίσχυαν παίκτες του Ολυμπιακού. Τελικό αποτέλεσμα οι κρατούμενοι νίκησαν τον Ολυμπιακό και στο τέλος όλοι μαζί χειροκροτούσαν τους 15.000 φιλάθλους. Ήταν η πρώτη φορά που ο Ολυμπιακός πανηγύρισε για την ήττα του!
Επίσης χαρακτηριστικές είναι οι αναφορές στις σχέσεις των ομάδων με το κράτος, το επιφανειακό και το βαθύ. ¨Όπως η «κομπίνα» που προσπάθησε να στήσει ο μεγαλομετοχος και μεγαλοβιομήχανος Καρέλας, πρόεδρος του Εθνικού, μετακαλώντας και προσπαθώντας να εντάξει στην ομάδα του ούγγρους διαφωνούντες ποδοσφαιριστές, με τη βοήθεια των συνταγματαρχών της χούντας.
Ξεχωριστές είναι και οι σελίδες για τον Μπούκοβι, τον προπονητή που λάτρεψαν οι ολυμπιακοί και έγινε ήρωας της νουβέλας του Διονύση Χαριτόπουλου (Τη νύχτα που έφυγε ο Μπούκοβι, Τόπος). Ήρθε και με παρέμβαση των Μίκη Θεοδωράκη και Μανώλη Γλέζο. Η είσοδος του κομμουνιστή Μπούκοβι δεν χαροποίησε τους δικτάτορες, οι οποίοι του έκαναν τη ζωή δύσκολη, έριξαν την τότε διοίκηση της ομάδας με αποτέλεσμα ο λαοφιλής προπονητής να αποχωρήσει.
Οι διοικήσεις της ομάδας υπόκειντο κι αυτές στις παλινωδίες και τις προσπάθειες της εξουσίας να τις ελέγξει. Η αποχουντοποίηση έριξε την διοίκηση του Γουλαδρή, ιστορικού προέδρου του ΟΣΦΠ που είχε προσφέρει πολλά στην ομάδα. Οι διάφορες κυβερνήσεις συνομιλούσαν στα μεταπολεμικά χρόνια και με τις τρεις μεγάλες ομάδες του λεγόμενου ΠΟΚ(ΟΣΦΠ,ΠΑΟ, ΑΕΚ) προσπαθώντας να ελέγξουν και τις τρείς συνασπιζόμενες πότε με τη μία ή την άλλη ομάδα.
Σπαρταριστές είναι και οι ιστορίες της ελληνοποίησης παικτών από το εξωτερικό με απίθανα ονόματα και φανταστικούς έλληνες συγγενείς, όπως ο Αργεντινός Μιγκέλ Νικολάου που έλεγε ότι τον παππού του τον έλεγαν Ματθαίο, ο επίσης Αργεντινός Πολέτι ή επί το ελληνικότερο Πολέτης που βρέθηκε μετά τη φυλακή στην Ιταλία στον Ολυμπιακό χωρίς να κάνει κάτι ιδιαίτερο ή ο περίφημος Αλχιμάρης από τη Μυτιλήνη που στην πραγματικότητα λεγόταν Αντόνιο Ζούστα Άλτσιμπαρ από την Κόρδοβα της Αργεντινής.
Οι αγάπες Ολυμπιακού με Παναθηναϊκό
Εννοείται ότι υπάρχουν πολλές αναφορές για τις σχέσεις της ομάδας με άλλες ομάδες. Χαρακτηριστική η περίπτωση της ομάδας του ΠΑΟ που είχε καταδικαστεί από ποινικό δικαστήριο για προσπάθεια δωροδοκίας ποδοσφαιριστών του Ηρακλή, κομπίνα που είχε σκαρώσει το περιβόητο πράσινο στέλεχος Αντώνης Μαντζαβελάκης. Μετά την ποινική του καταδίκη το θέμα είχε έρθει στην ΕΠΟ για την επιβολή κάποια ανάλογης ποινής ποδοσφαιρικού χαρακτήρα, δηλαδή του υποβιβασμού του ΠΑΟ στη Β Εθνική. Την πράσινη υπόθεση έσωσε ο Γιώργος Ανδριανόπουλος, πρόεδρος της ΕΠΟ, ολυμπιακός, που όμως ψήφισε περισσότερο ως υπουργός του Κ.Καραμανλή. Το πιο ωραίο: οι τρεις ποδοσφαιριστές του Ηρακλή που ήταν να δωροκηθούν θα λάμβαναν στην αρχή του αγώνα με τον ΠΑΟ μια ανθοδέσμη, αν την αποδέχονταν, θα σήμαινε ότι δέχονται τη συμφωνία εξαγοράς τους! (Τρομερές εποχές- γραφικές!).
Την περίοδο της χούντας ο διορισμένος πρόεδρος του Ολυμπιακού στρατηγός Βαρδάνης και ο χουντικών αισθημάτων εφοπλιστής Νίκος Γουλανδρής είχαν υπερβάλλει εαυτόν υπέρ της νίκης του Παναθηναϊκού στην πορεία για το Γουέμπλεϊ, μάλιστα ο τελευταίος έδωσε και πριμ για τη νίκη του ΠΑΟ επί της Έβερτον στους προημιτελικούς.
Από την άλλη μεριά βλέπεις τις μεγάλες διαφορές με σήμερα. Για παράδειγμα στα συνθήματα. Τότε δεν υπήρχαν τα «σκληρά» σχεδόν πορνό συνθήματα των σημερινών γηπέδων. Ήταν σκωπτικά και είχαν μια ευγένεια. Π.χ σε αγώνα ΠΑΟ –Ολυμπιακού(1938) στο 60ο λεπτό ο Παναθηναϊκός προηγείτο 4-0. Ο απίθανος παίκτης του Ολυμπιακού Γιάννης Βάζος, επονομαζόμενος «αλεπού των γηπέδων» και μεγάλος γκολτζής, εκνευρίζεται , τα χώνει στους αμυντικούς του και πετυχαίνει μόνος του τέσσερα γκολ. Το σύνθημα των Ολυμπιακών μετά :
« -Εγώ τον αγαπώ , εγώ τον αγαπώ τον πράσινο Παναθηναϊκό
- Για πε..για πες μου που τον βάζεις;
- Μες τα δί..μες τα δίχτυα εγώ τον βάζω, γειά σου παι..παικταρά μου Βάζο».
Σχεδόν παιδικό θα έλεγε κανείς σήμερα.
Αλλά και με την ΑΕΚ υπάρχουν αξιόλογες στα όρια του γελοίου σκηνές όπως όταν ο Μελισσανίδης (1993) έριξε τον διακόπτη των φώτων στη διάρκεια του αγώνα ΑΕΚ- Ολυμπιακός διαβλέποντας πως θα χάσει. Το κατήγγειλε χρόνια αργότερα ο ποδοσφαιριστής ΑΕΚ Στέλιος Μανωλάς.
Και οι μαύρες ημέρες….
Ο συγγραφέας παραθέτει και αρκετές μαύρες μέρες του ελληνικού ποδοσφαίρου. Χαρακτηριστική η συνάντηση των Εθνικών Ελλάδος με Ιταλίας στο Μιλάνο, το 1934. Οι παίκτες μας μπήκαν στο γήπεδο κρατώντας ιταλική σημαία και χαιρετώντας φασιστικά τον Μουσολίνι που παραβρισκόταν στο γήπεδο προς ικανοποίηση της ελληνικής κυβέρνησης.
Στις μαύρες μέρες συγκαταλέγονται και οι ιστορίες δωροδοκιών, όλοι εναντίον όλων. Δεν υπήρξε ομάδα που δεν κατηγορήθηκε για προσπάθεια χρηματισμού του αντιπάλου της. Οι περισσότερες κουκουλώθηκαν με τη βοήθεια της εκάστοτε κυβέρνησης και της ΕΠΟ. Μάλιστα σε μια περίοδο που είχαν ανακατευτεί πολλές ομάδες σε υποθέσεις χρηματισμού (Ολυμπιακός, ΑΕΚ, ΟΦΗ, Απόλλων) τίποτα δεν αποδείχτηκε και η κυβέρνηση με νόμο του Γ.Ράλλη, το 1979, τους επιβράβευσε όλους διαγράφοντας τα χρέη των σωματείων.
Το θέμα των υπερχρεωμένων ΠΑΕ έρχεται και επανέρχεται σε όλη τη διάρκεια των περασμένων δεκαετιών. Οι εκάστοτε κυβερνήσεις τα χαρίζουν με ελαφρά συνείδηση. Ο Ολυμπιακός τυγχάνει προνομιακών ρυθμίσεων και αποπληρώνει ένα τμήμα τους, ενώ σε κάποιες ομάδες τα χρέη τους ξεχάστηκαν εντελώς.
Στις μαύρες ημέρες του Ολυμπιακού ανήκουν και οι περίοδοι του απατεώνα Κοσκωτά που αγόρασε τον Ολυμπιακό για να έχει κάλυψη στις «λαδιές» του με την Τράπεζα Κρήτης και του μετέπειτα προέδρου λαθρέμπορα Σαλιαρέλη. Δύο πρόεδροι που δελέασαν τους άνοες φιλάθλους της ομάδας αλλά και χρημάτισαν τα στελέχη του Ολυμπιακού για να μπορούν να κάνουν καλύτερα τις δικές τους «επενδύσεις».
Εν κατακλείδι θα έλεγα ότι είναι ένα βιβλίο όχι μόνο για φιλάθλους του Ολυμπιακού (προσοχή! όχι για χούλιγκαν- αυτοί θα δυσαρεστηθούν) αλλά γενικότερα για όσους θα ήθελαν να μάθουν τις αστείες, τις πραγματικές και τις γκρίζες πτυχές της αθλητικής μας ιστορίας.
Σπύρος Αλεξίου, Ένας θρύλος με πολλά πρόσωπα,Τόπος
