της Μαρίζας Ντεκάστρο
Ποιο παιδί δεν ονειρεύεται να λύσει μυστήρια; Ανάμεσα στα γιορτινά βιβλία, θα χωθούν τα μυστήρια για τις ώρες της ανάπαυλας. Ανθίζει λοιπόν αυτό το είδος παιδικής λογοτεχνίας.
Ιδού, λοιπόν, βιβλία μυστηρίου, κυρίως πρώτης ανάγνωσης, σύντομες διαδραστικές ιστορίες εφόσον ο αναγνώστης συμμετέχει στη λύση καθώς και graphic novels που ανταποκρίνονται στα διαφορετικά αναγνωστικά επίπεδα των παιδιών μέχρι να τελειώσουν το δημοτικό.
Graphic novels
Η τάση του ‘κάθε ιστορία μπορεί να μεταγραφτεί ως κόμικ’ είναι ισχυρή. Οι εκδότες επενδύουν σε τούτη τη φόρμα, οι εκπαιδευτικοί την υποστηρίζουν χάριν της σχετικής ευκολίας αποκρυπτογράφησης του συνδυασμού λόγος- εικόνα και οι γονείς χαίρονται που τα παιδιά τους διαβάζουν. Οι ενστάσεις δεν λείπουν (βλ. παιδικός/νεανικός αναγνωστικός κομφορμισμός). Πάντως, όπως και να ’χει τα graphic novels είναι βιβλία που συναρπάζουν!
Ρ. Λ. Στάιν,Ανατριχίλες- Η στοιχειωμένη μάσκα
Διασκ.+Εικ. Μάντι Γκονζάλες
Μτφρ. Μαρία Σκαμάγκα
Εκδ. Μεταίχμιο, 2025.
Ο Ρ.Λ. Στάιν, θεωρήθηκε ο ‘Στήβεν Κινγκ των παιδιών’ γιατί η ειδικότητά του είναι τα παιδικά βιβλία τρόμου. Η σειρά Ανατριχίλες κυκλοφόρησε από τις εκδ. Κέδρος τη δεκαετία του ’90, αγαπήθηκε, δεν πάλιωσε και τώρα πολλές από τις υποθέσεις, όπως Η Στοιχειωμένη μάσκα, έγιναν graphic novel. Η Κάρλι -Μπεθ είναι απελπιστικά φοβιτσιάρα. Τρομάζει με το παραμικρό, γίνεται ο περίγελος του σχολείου, την κοροϊδεύει ως κι η κολλητή της. Ορκίζεται λοιπόν να πάρει εκδίκηση τη νύχτα του Χάλλοουιν: διαλέγει μια καταπράσινη μάσκα, όπως του Τζιμ Κάρεϋ στο ομώνυμο φιλμ, ικανή να τρομάξει οποιονδήποτε. Για κακή της τύχη δεν ξεκολλάει με τίποτα από το πρόσωπο της που εξαφανίζεται κάτω από την τρομαχτική μάσκα! Ποιος θα της δώσει πάλι το πρόσωπό της; Το έργο των Στάιν-Γκονζάλες είναι περισσότερο σύνθετο και γι’ αυτό απευθύνεται σε μεγαλύτερα παιδιά. Η μάσκα (αυτή και κάθε άλλη που φοριέται καθημερινά) φανερώνει τους διαφορετικούς εαυτούς της ηρωίδας, την προσωπικότηταπου θάβει, εκτός από το βράδυ του Χάλλοουιν, φόβους, θυμό, αμφισβήτηση. Χάνει λοιπόν η Κάρλι -Μπεθ το πρόσωπό της, πραγματικά και μεταφορικά, αφού η καλλιτέχνης μητέρα της έχει πλάσει με γύψο το κεφάλι της κόρης της, το οποίο λειτουργεί ως πρόσθετο μεταφορικό και ανατριχιαστικό στοιχείο στη δράση δηλώνοντας την απώλεια της ταυτότητας του κοριτσιού. Κάπου το παράτησε, αν το βρει θα…
Ξέρω να διαβάζω- θέλω αστυνομικά !
Pascal Prevot
Ο Μικρός Σέρλοκ- Παγιδευμένοι στον Πύργο του Άιφελ
Ο Μικρός Σέρλοκ- Επιχείρηση ‘Καρχαρίας’
Εικ. Art Grootfontein
Μτφρ. Ελένη Μπακογεώργου
Εκδ. Δεσύλλας, 2024.
Ο μικρός Σέρλοκ είναι γιος του μεγάλου και γνωστού ντετέκτιβ. Έτσι με την παρέα του μπλέκουν σε υποθέσεις, καμιά φορά λίγο τρομαχτικές, όπως τότε που τους κλείδωσαν μέσα στον Πύργο του Άιφελ, ή όταν συνάντησαν το σπανιότατο είδος ΄καρχαρίας μπανάνα’. Ο μικρός Σέρλοκ και οι φίλοι του τα καταφέρνουν με τη βοήθεια του αναγνώστη ο οποίος θα λύσει μαζί τους πολλά και διαφορετικά μυστήρια. Η ανάγνωση γίνεται παιχνίδι παρατηρητικότητας και σκέψης και το βιβλίο φεύγει σαν νερό, μέχρι να φτάσει η επόμενη περιπέτεια της παρέας!
Άλαν Μακντόναλντ & Φραντσέσκα Γκαμπατίσα
Χακ και Φλαπ- Πιάστε τον κλέφτη
Μτφρ. Μαρω Ταυρή
Εκδ. Μεταίχμιο, 2025.
Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε την ιστορία σαν μια κωμωδία καταστάσεων, αφού όλα πάνε στραβά όταν το δίδυμο, ο Χακ το κοάλα και ο Φλαπ ο πιγκουίνος, πηγαίνουν στα εγκαίνια του πολυκαταστήματος Η ΑΦΘΟΝΙΑ. Πάνε στραβά επειδή έχουν πολύ διαφορετικές προσωπικότητες. Όταν, λοιπόν, το κοάλα που είναι μέσα στην τρέλα και ο συνετός πιγκουίνος αποφασίσουν κάνουν κάτι μαζί, αχώριστοι που είναι, το αποτέλεσμα είναι να δημιουργούν με το πέρασμά ένα μικρό χάος! Όμως τα έξυπνα πλην διαφορετικά μυαλά τους διαπρέπουν όταν αποφασίζουν να δράσουν από κοινού για να πιάσουν τον κλέφτη.
Jean-Luc Fromental & Joëlle Jolivet
Μις Ψιψίνα- Το μυστήριο του ζεστού χιονιού
Μτφρ. Χαρά Σκιαδέλλη
Εκδ. Μαγικό Στερέωμα, 2025.
Καταστροφές, σκευωρίες, πάθη, εκδίκηση, συμπλοκές ανάμεσα σε παγωμένους Βόρειους και θερμούς Νότιους… όλα για ερωτευμένες καρδιές που πάλλονται! Η Μις Ψιψίνα δεν είναι το αντικείμενο της λατρείας ούτε του θεού του χιονιού ούτε του σατανικού πιτσαδόρου. Άλλη γυναίκα, την ίδια διεκδικούν. Όχι μόνο τη διεκδικούν αλλά την πλάθουν όπως ονειρεύεται και επιθυμεί καθένας τους, μεταμορφώνοντάς την άλλοτε σε λαμπερή Χιονονιφάδα του Βορρά κι άλλοτε σε αφράτη (ζυμαρένια) μεσογειακή Ιταλίδα. Αγανακτεί με τη στάση των αντεραστών η
Σνøφνουγκ/ Σιμιγδαλέτα! Και η Μις Ψιψίνα; Είναι αυτή που οδηγεί την ιστορία στο happy end. Γατίσιο νουάρ με φεμινιστικό άρωμα στο υπόστρωμα, αστείο, δυναμικό και πολύ σημερινό.
Krystyna Litten
Ήβη και Αρκτούρος Χολμς- Η υπόθεση του χαμένου λουλουδιού
Μτφρ. Σοφία Γρηγορίου
Εκδ. Μάρτης, 2025.
Με μαεστρία η συγγραφέας συνδυάζει ανάλαφρα την αστυνομική πλοκή για την Αρκουδική Αγαύη που ανθίζει στην Αρκουδία κάθε εκατό χρόνια και κλάπηκε από τον Βοτανικό Κήπο, με πολλές πληροφορίες που δένονται με τη βασική εξέλιξη της υπόθεσης και δίνουν πρόσθετα στοιχεία για τους ήρωες που εμπλέκονται σ’ αυτήν. Ο νυσταλέος αστυνόμος, η αρχαιολόγος, ο μελισσοκόμος, η βασίλισσα μέλισσα, οι έμποροι μελιού, ο βοτανολόγος μπαίνουν στο στόχαστρο παππού και εγγονής, και άλλοι χάνουν και άλλοι κερδίζουν. Οι αρκούδες ντετέκτιβ, η μικρή Ήβη και ο παππούς Αρκτούρος διαπρέπουν! Το εξαιρετικό βιβλίο της Krystyna Litten το επέλεξα για το ντεκτιβίστικο θέμα, αλλά και 1. για την ευφάνταστη απόδοση των ονομάτων από την μεταφράστρια και 2. την τυποτεχνία -ο χάρτης της Αρκουδίας στη φόδρα, το εξώφυλλο που κρύβει στοιχεία της ιστορίας (γιατί η μεγάλη μέλισσα αφού η ιστορία αφορά ένα κλεμμένο λουλούδι;), το οπισθόφυλλο το οποίο με τα συννεφάκια του προσανατολίζει αμέσως τον αναγνώστη για τη φυσιογνωμία του βιβλίου που κρατάει στα χέρια του.
Έρευνα στο πεδίο: η αγαύη φυτρώνει παντού στη χώρα μας. Είναι αυτοφυής ή εισαγόμενη;;;
Παίζουμε τους ντετέκτιβ
Paul Martin
Κατάσκοποι παντού- Γρίφοι σε κάθε όροφο (σειρά)
Μτφρ. Φίλιππος Μανδηλαράς
Εκδ Πατάκη, 2025.
+
Hiro Kamigaki &IC4DESIGN
Πιερ, ο ντετέκτιβ των λαβυρίνθων (σειρά)
Μτφρ. Πετρούλα Γαβριηλίδου
Εκδ. Μάρτης, 2025.
Σας διαβεβαιώ ότι έχω περάσει ολόκληρα απογεύματα διαβάζοντας/παίζοντας με λαβυρίνθους σε πόλεις, βιβλιοθήκες, πολυκαταστήματα, πίστες του σκι, ξενοδοχεία και σε κτήρια που μοιάζουν με λαβύρινθους όπως προτείνουν οι συγκεκριμένες σειρές βιβλίων. Σκέφτομαι ότι αυτά τα καταπληκτικά εικονογραφημένα βιβλία αποτελούν μια νέα μορφή επιτραπέζιων παιχνιδιών! Παιχνιδιών τα οποία δεν είναι ανταγωνιστικά. Δεν υπάρχει ζάρι για να προχωρήσουν οι παίκτες, δεν κερδίζει κάποιος παίκτης-αναγνώστης, αλλά η ομάδα που συνεργάζεται ενώνοντας μυαλά και ιδέες, που παρατηρεί και σχολιάζει τις απίθανες λεπτομέρειες που οδηγούν στη λύση γρίφων. Οδηγία: ενήλικοι οπλιστείτε με υπομονή όταν αποφασίσετε να βοηθήσετε τους καλούς της ιστορίας!
Μυστήριο, βόλτες και γνώσεις
Έφη Αγγελή
Εικ. Κώστας Θεοχάρης
Εκδ. Καπόν, 2025.
Κλασική ιστορία μυστηρίου η δράση μια παιδικής παρέας η οποία εκτυλίσσεται στα βασιλικά κτήματα του Τατοϊου. Η παρέα τριγυρνά, με αφορμή ένα μυστηριώδες σημείωμα, στον ιστορικό χώρο, παρατηρεί, συλλέγει στοιχεία, φαντάζεται βασιλιάδες και βασίλισσες, και τελικά ερευνά και μαθαίνει την ιστορία του κτήματος. Ουσιαστικά, με το περίβλημα του ‘μυστηρίου προς λύση’ παρέχονται όλες οι πληροφορίες, επίσης ένας χάρτης με τη ζωγραφική απεικόνιση των κτισμάτων καθιστούν τον συγκεκριμένο χώρο πολύ ελκυστικό και ενδιαφέροντα! Αντίστοιχα μυστήρια σε ιστορικούς χώρους έχουν κυκλοφορήσει για παιδιά. Ωστόσο, αυτό που δίνει αξία στο παιδικό μυθιστόρημα της Έφης Αγγελήείναι η σχέση και η σύνδεσή του με την μελέτη για ενηλίκους του Κώστα Σταματόπουλου, Τατόι, περιήγηση στον χρόνο και τον χώρο (2011) των ίδιων εκδόσεων. Την πλαισιώνει θαυμάσια και το ‘Τατόι’ γίνεται οικογενειακή υπόθεση. Μπορεί λοιπόν να συμβεί αυτό που υποστηρίζω από πάντα: από το ένα βιβλίο στο άλλο και στο άλλο γινόμαστε αναγνώστες. Από το παιδικό βιβλίο πάμε βόλτα στα κτήματα και στην επιστροφή ανοίγουμε το βιβλίο των γονιών.
Κάθε μέρα μαγεία…
Μαρία Ρουσάκη
Εικ. Ναταλία Καπατσούλια
Εκδ. Διόπτρα, 2025.
Τα παιδιά ονειρεύονται μυστήρια και έλκονται από καθετί φοβιστικό ακόμα και αν τη γλιτώσουν παρά τρίχα, όμως, λατρεύουν τη μαγεία ιδιαίτερα όταν πηγάζει αθώα από τα θέλω τους, όπως ο γλυκός Ρόκος, της Μαρίας Ρουσάκη. Πιθανόν ο Ρόκο να είχε ακούσει το τραγουδάκι Ντίλι Ντίλι’ όπου ο ένας εξαφανίζει σταδιακά τον προηγούμενο (ο ποντικός, τη γάτα, ο σκύλος τη γάτα, κλπ.) και να αποφάσισε, ως παντοδύναμος μικρός μάγος, να εξαφανίσει όσα σιχαίνεται, δηλ. τους ενοχλητικούς και τις εμμονές τους με το βραδινό μπάνιο, τη σούπα της γιαγιάς, το ταλαίπωρο μωρό αδελφάκι που θέλει να βρει κι αυτό το χώρο του. Κλιμακωτό το παραμύθι που τελειώνει όταν ο μικρός καταλαβαίνει ότι έχει μείνει μόνος και βεβαίως έχει χάσει χίλια δυο καλά και όμορφα! Ήταν σοφή κίνησή του; Ευτυχώς ξέρει τα αντίστροφα ξόρκια και βρίσκει ξανά τις καλές στιγμές, Χριστούγεννα έρχονται … Διδακτικό; Όχι, απλά κλείνει το μάτι σε μικρούς και μεγάλους!
