Στην Ανταρκτική με την Κλερ Κίγκαν (της Κωνσταντίνας Κορρυβάντη)

0
120

 

της Κωνσταντίνας Κορρυβάντη

Η Ιρλανδή Κλερ Κίγκαν (Claire Keegan, γενν. 1968) “γράφει απλώς ιστορίες”. Η δήλωση ανήκει στην ίδια. Μόνο που αυτές οι ιστορίες έχουν γίνει διεθνή μπεστ σέλερ, έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο κι έχουν μεταφραστεί σε τριάντα γλώσσες, σαρώνοντας βραβεία και διακρίσεις. Η Κίγκαν αναγνωρισμένη πλέον και διακριτή φωνή στο σύγχρονο ιρλανδικό πανόραμα έχει επαινεθεί για την ειλικρινή και καθόλου εξωραϊσμένη απεικόνιση του κόσμου της επαρχίας στα κείμενά της, ενός κόσμου καθηλωμένου σε παλιές αξίες.

Η Ανταρκτική (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο, 2024), πρόσφατη κυκλοφορία που θα μας απασχολήσει σε αυτό το HerStory, είναι η πρώτη της συλλογή διηγημάτων (1999), για την οποία η Κίγκαν τιμήθηκε με το Rooney Prize for Irish Literature και στην οποία γίνεται αμέσως αντιληπτός ο προβληματισμός της συγγραφέως για το αποτύπωμα που αφήνουν στην κοινωνία θεσμοί όπως η  Καθολική Εκκλησία και η οικογένεια.

Η Κίγκαν με αξιοσημείωτη πορεία στα γράμματα, εξασφάλισε μία θέση στο συνεχές των πλέον ταλαντούχων συγγραφέων της λεγόμενης μικρής φόρμας της πατρίδας της. Στα βήματα των Μαίρη Λάβιν, Γουίλιαμ Τρέβορ, Έντνα Ο’ Μπράιαν και του Τζον Μακγκαχέρν (σημαντική επιρροή της Κίγκαν), για να ονομάσουμε μόνο κάποιους από τους δεξιοτέχνες του είδους,  η Κλερ Κίγκαν έχει δημιουργήσει το δικό της ψυχοδυναμικό σύμπαν.

Στα 15 διηγήματα της Ανταρτικής αισθάνεσαι πως έχεις προχωρήσει βαθιά σε ένα εσωτερικό τοπίο σμιλευμένο  από την καθηλωτική άγρια ομορφιά της Ιρλανδίας και την αυθάδεια του σκληρού αμερικανικού νότου. Αυτοί είναι οι δύο τόποι που επιλέγει να γεφυρώσει στις ιστορίες της η Κίγκαν, αναδεικνύοντας τα κοινά γνωρίσματα των ανθρώπων σε μέρη αγροτικά, επαρχιακά, περιθωριοποιημένα, όπου οι άνθρωποι εξακολουθούν να παλεύουν για την ζωή τους με τρόπους που ίσως στις μεγαλουπόλεις έχουν ξεχαστεί.

Η ατμόσφαιρα της Κίγκαν είναι υπαινικτική και οι ήρωές της είναι πρόσωπα απρόβλεπτα, στο χείλος του γκρεμού ή σε κατάσταση ανάφλεξης. Χαρακτήρες που προσχωρούν στο ανεπανόρθωτο. Ενήλικες, αλλά και συγκριτικά πολλά παιδιά (αρκετά μάλιστα σε ρόλο αφηγητή). Όλοι ευφυώς τοποθετημένοι σε ιστορίες που διαδραματίζονται στην πλειοψηφία τους τα Χριστούγεννα, την Πρωτοχρονιά, την ημέρα του Αγίου Πατρικίου, κατά τις καλοκαιρινές διακοπές ή απλώς τα Σαββατοκύριακα. Περίοδοι, δηλαδή, με άλλη, τονισμένη συναισθηματική φόρτιση.  Ό,τι συμβαίνει τότε λειτουργεί πολλαπλασιαστικά. Άλλωστε, οι συμβάσεις κάθε είδους – και οι αργίες είναι ένα είδος κοινωνικής σύμβασης – απασχολούν την Κίγκαν πυρηνικά.

Ξεχωρίζουν τα διηγήματα “Αγάπη μες τα αγριόχορτα”, “Το λογύδριο αλά Τζίντζερ Ρότζερς”, “Η Ταμίας που τραγουδάει”, “Εγκαύματα”, “Άντρες και Γυναίκες”, “Οι αδερφές” και τέλος “Οι φλεγόμενοι φοίνικες”.  Ειδικά, στο κλειστό καρέ των υπέροχων διηγημάτων “Το λογύδριο αλά Τζίντζερ Ρότζερς”, “Η Ταμίας που τραγουδάει”, “Άντρες και Γυναίκες” και “Οι αδερφές” μπορούμε να διαβάσουμε καθαρά την έμφυλη εμπειρία στην Κίγκαν.

Θέματα όπως η τάξη, το φύλο και η σεξουαλικότητα, κοινωνικές κατασκευές που επικυρώνουν μια άνιση κατανομή εξουσίας αποτελούν τους κεντρικούς πυλώνες των περισσότερων ιστοριών. Η δράση των γυναικών της Κίγκαν (γυναίκες σε φυγή, γυναίκες εγκλωβισμένες, γυναίκες  που διεκδικούν τη θέση τους στον κόσμο) εστιάζει στη γυναικεία χειραφέτηση. Το εντυπωσιακό ,όμως, στην γραφή της είναι πως ακόμη κι όταν η χειραφέτηση αναβάλλεται ή ματαιώνεται, ακόμη και τότε επιβεβαιώνεται  η  διαπίστωση της Αν Ένραϊτ πως η Κίγκαν «παίρνει τα κλισέ της ιρλανδικής αγροτικής ζωής και τα πυρπολεί».

Στην Ανταρκτική μπορούμε να διακρίνουμε τρεις διαφορετικούς, αλλά σαφώς ομόκεντρους κύκλους ιστοριών: (1) ιστορίες κοριτσιών, των οποίων η διαδικασία αφύπνισης  οδηγεί σε αντιπαράθεση με τις υποταγμένες και θυσιαζόμενες μητέρες τους (2) ιστορίες για σεξουαλικά απελευθερωμένες γυναίκες, των οποίων η ενδυνάμωση εκδηλώνεται στον έλεγχο που ασκείται στο σώμα τους  και (3) ιστορίες θηλυκοτήτων παγιδευμένων σε μη ικανοποιητικές σχέσεις που διαμορφώνονται από τις κοινωνικές προσδοκίες μιας δυαδικής κατανόησης του φύλου.

Όλα τα παραπάνω φανερώνονται χαμηλόφωνα και βραδυφλεγώς, με τρόπους που ξαφνιάζουν. Βρίσκονται στις λεπτομέρειες. Γιατί μία γυναίκα αποφασίζει να φύγει μόνη της το Σαββατοκύριακο; Τι θα συμβεί στην Κορντέλια δέκα χρόνια μετά; Ποιο είναι το σύνδρομο Τζίντζερ Ρότζερς; Τι σημαίνει ένα ψαλίδι στα χέρια της Μπέτυς; Τι θα πει “ο Γκριρ είχε τρεχάματα”; Τι θα γίνει όταν μια μαμά αρνείται να βγει από το αμάξι; Και γιατί ένα μικρό αγόρι προσπαθεί να φτιάξει την ταπετσαρία της γιαγιάς του;

Αν οι ιστορίες της Κίγκαν στην Ανταρκτική κάνουν ένα μόνο πράγμα, αυτό που κάνουν είναι να τολμούν. Δείχνουν θάρρος ή καμιά φορά δείχνουν απλώς τα δόντια τους, επιλέγοντας να δώσουν το δικό τους τέλος, την δική τους λύση, την καταληκτική στιγμή της απολύτως προσωπικής  λύτρωσης.

 

—————–

Claire Keegan, Η Ανταρκτική, μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο, 2024

 

Προηγούμενο άρθροΣτην «ακατοίκητη» ποιητική χώρα του Κυριάκου Συφιλτζόγλου (της Κατερίνας Δ. Σχοινά)
Επόμενο άρθρο“Διαβάζω παντού!”: Μικρές ανταλλακτικές βιβλιοθήκες στην Πετρούπολη

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ