Γιώργος Δρίτσας
Είναι γεγονός ότι οι επιλογές ενός ατόμου είναι αυτές που καθορίζουν τη ζωή του, μέσα στη τραγικότητα που φέρνει πολλές φορές η ίδια η δράση του αλλά και η προσδοκώμενη αντίδραση των άλλων σε αυτή. Ιδιαίτερα δε σε εποχές αναταραχών, κοινωνικής διάσπασης και πολιτικής διαφθοράς το άτομο ψάχνει συνεχώς μια διέξοδο (ένα νέο πεδίο δράσης) μέσα στον λαβύρινθο της καθημερινότητας και της σύγχυσης του μυαλού του.
Μια εποχή που έχει απασχολήσει αρκετά, γιατί φέρει στοιχεία που βρίσκονται πολύ κοντά στη δική μας, είναι ο Μεσοπόλεμος και δη ο Μεσοπόλεμος στη Γερμανία. Ποίηση, λογοτεχνία, ζωγραφική, κινηματογράφος και βεβαίως θέατρο έχουν καταπιαστεί πολλές φορές με αυτή την εποχή, όπως και με όσα ακολούθησαν. Με πιο γνωστή περίπτωση το κλασικό πλέον αριστούργημα του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, «Μπερλίν Αλεξάντερπλατς». Πάνω σε αυτή τη βάση και γραμμένο την εποχή των γεγονότων στα τέλη της δεκαετίας του 20’ κινείται το θεατρικό έργο του Έντεν φον Χόρβατ, Σλάντεκ, το οποίο και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σαιξπηρικόν (Θεσσαλονίκη 2025), σε μια πολύ προσεγμένη μετάφραση του Γιώργου – Κωνσταντίνου Μιχαηλίδη.
Η πλοκή είναι δυνατή και μοναδική, θυμίζοντας μας τις πιο δυνατές στιγμές από ταινίες του Χερτζόγκ και θεατρικά του Μπρεχτ. Ο Σλάντεκ, ένας νέος που βιώνει στο πετσί του τις κοινωνικές και τις οικονομικές αλλαγές που επήλθαν στη Γερμανία μετά το πέρας του Α’Π.Π., βρίσκεται στην πορεία της ιστορίας σε διαφορετικά στρατόπεδα (από τους ριζοσπάστες Σπαρτακιστές στους παραστρατιωτικούς του Μαύρου Μετώπου) μέχρι να θυσιαστεί και αυτός, όπως πολλοί άλλοι ακόμη, στο βωμό των «εθνικών συμφερόντων» – μόλις αποκαλύφθηκε η δράση του στην Πολωνία.
Μια σκοτεινή ιστορία για όλους αυτούς τους νέους, που στο χείλος του γκρεμού βρήκαν καταφύγιο σε καταστάσεις τις οποίες δεν μπόρεσαν να συνειδητοποιήσουν πλήρως και θυσιάστηκαν για ξένα συμφέροντα και φανατισμούς. Μια ιστορία για το που οδηγούν πολλές φορές η εξαθλίωση και η απόγνωση σε εποχές που τα συνθήματα γίνονται εύκολες λύσεις και το μακάβριο τραγούδι του θανάτου η μόνη αποδεκτή μελωδία.
Κλείνοντας, η κυκλοφορία έργων σαν αυτό του Χόρβατ, αποτελεί πέρα από μια λογοτεχνική συνεισφορά και μια πάντα επίκαιρη υπενθύμιση των ορίων των ατόμων μπροστά στις μεταβολές που βιώνουν. Ένα ταξίδι στον χρόνο που τόσα έχει να μας πει για το σήμερα όπως το βιώνουμε αλλά και για το πως πρόκειται να το βιώσουμε στο μέλλον.
