ης Φιλού Μαυροδέλλου
Ο Καμέλ Νταούντ ήταν ο νικητής του βραβείου Γκονκούρ 2024, της γαλλικής λογοτεχνικής διάκρισης για το καλύτερο πεζό κείμενο μυθοπλασίας που κυκλοφόρησε φέτος. Από τους τέσσερις φιναλίστ (Καμέλ Νταούντ, Γκαέλ Φάιγ, Ελέν Γκοντί, Σαντρίν Κολέτ), όπως αποφασίστηκε μετά από φαγοποσία στο εστιατόριο Drouant στο Παρίσι ως είθισται, το φετινό Γκονκούρ απονεμήθηκε στον Καμέλ Νταούντ για το μυθιστόρημά του “Houris” (*) (εκδόσεις Gallimard).
Πρόκειται για μια βράβευση που σκανδάλισε την αλγερινή κυρίως κοινωνίας. Ο Νταούντ είναι ο πρώτος Αλγερινός συγγραφέας που κερδίζει αυτό το βραβείο. Το μυθιστόρημά του Houri (Ουρί) έχει κατηγορηθεί από τα μέσα της χώρας του για “παραπληροφόρηση που φουντώνει τις προκαταλήψεις της Δύσης”, ενώ έχει απαγορευθεί, κιόλας, εκεί, επειδή μιλά για τον αλγερινό εμφύλιο.
“Όποιος με τις δηλώσεις του, τα γραπτά ή οποιαδήποτε άλλη πράξη του χρησιμοποιεί ή εκμεταλλεύεται τις πληγές της εθνικής τραγωδίας για να υπονομεύσει και να αμαυρώσει την εικόνα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Αλγερίας διεθνώς […]διώκεται αυτεπαγγέλτως.”
Με το άρθρο. 46 της Χάρτας για την Ειρήνη και την Εθνική Συμφιλίωση του 2005 η αλγερινή κυβέρνηση απαγορεύει οποιαδήποτε αναφορά στον εμφύλιο πόλεμο που ταλάνισε τη χώρα την περίοδο 1992-2002,άφησε πίσω του 200.000 νεκρούς και είναι γνωστή ως Μαύρη Δεκαετία.
Ο γαλλοαλγερινός συγγραφέας και δημοσιογράφος Καμέλ Νταούντ θεωρεί χρέος του να διατηρήσει τη μνήμη ζωντανή, να δώσει μάχη ενάντια στη λήθη των φρικαλεοτήτων αλλά και στον ισλαμικό μισογυνισμό. Το βραβευμένο με το φετινό Goncourt μυθιστόρημά του,Houris, είναι ένας φόρος τιμής στα θύματα των σφαγών, των βιασμών, των ακρωτηριασμών που προκάλεσε ο εμφύλιος σπαραγμός. Ο συγγραφέας, με την αφορμή της βράβευσής του, ανήρτησε μία φωτογραφία των γονιών του στο X (πρώην Twitter) λέγοντας μεταξύ άλλων: “Στον πατέρα μου που έχει πεθάνει. Στη μητέρα μου που ζει ακόμη αλλά δεν θυμάται τίποτα πια. Καμιά λέξη δεν υπάρχει για ένα αληθινό “ευχαριστώ”.
Η ηρωίδα του βιβλίου είναι η Aube (Fajr στα αραβικά, Αυγή στα ελληνικά),η οποία ζει στο Οράν και διευθύνει ένα κομμωτήριο. Όταν ήταν πέντε χρόνων, τη νύχτα της 31ης Δεκεμβρίου του 1999,ισλαμιστές κατέσφαξαν 1001 συγχωριανούς της, τους γονείς, την αδερφή της και επιχείρησαν να αποκεφαλίσουν και την ίδια. Επέζησε από θαύμα, όμως έμεινε σχεδόν βουβή λόγω του ακρωτηριασμού των φωνητικών της χορδών.
Είκοσι χρόνια μετά την τραγική εκείνη νύχτα, θυμάται και εξιστορεί – εν είδει εσωτερικού μονόλογου – γεγονότα, ονόματα, ημερομηνίες με απόλυτη ακρίβεια (η ιδιότητα του δημοσιογράφου Νταούντ ο οποίος κάλυψε τον πόλεμο για λογαριασμό της εφημερίδας Quotidien d’ Oran είναι παραπάνω από εμφανής) στο έμβρυο που κυοφορεί.
Βέβαιη πως πρόκειται για κορίτσι (της έχει δώσει μάλιστα το όνομα Houris(*) βρίσκεται ” κολλημένη ανάμεσα στην επιθυμία να σε σκοτώσει ή να σου μιλάει ακατάπαυστα “. Μπορείς να δώσεις ζωή όταν σου έχουν πάρει τη δική σου; Έχεις δικαίωμα να τεκνοποιήσεις σε μία χώρα που κυριαρχείται από ασφυκτική πατριαρχία; Σε μια χώρα που οι γυναίκες βιώνουν εξ ορισμού τη βία, την ταπείνωση και την ανελευθερία; Αναρωτιέται βασανιστικά. Θα προσπαθήσει να βρει απαντήσεις σ’ αυτά τα ερωτήματα επιστρέφοντας στον τόπο του μαρτυρίου, στο “Νεκρό Σημείο ” όπως το έχει ονομάσει.
Ο Καμέλ Νταούντ γεννήθηκε το 1970 στο Μοσταγκανέμ της Αλγερίας. Σπούδασε μαθηματικά και φιλολογία. Έχει εκδώσει τρία μυθιστορήματα. Το βιβλίο του Μερσώ, ο Άλλος Ξένος (εκδ. Πατάκης)απέσπασε το βραβείο Γκονκούρ Πρωτοεμφανιζόμενου 2015. Έζησε στο Οράν και για χρόνια έγραφε στην εφημερίδα Quotidien d’ Oran. Το 2024 αναγκάστηκε να μετοικήσει στο Παρίσι όπου διδάσκει στο Science Po και αρθρογραφεί για το περιοδικό Le Point. Στην Αλγερία θεωρείται προδότης της χώρας. Μάλιστε φέτος ο συγγραφέας δεν προσκλήθηκε καν στην Έκθεση Βιβλίου στην Αλγερία, ούτε και ο γαλλικός εκδοτικός οίκος Gallimard, ενώ το βιβλίο του που κέρδισε το βραβείο Goncourt, το Houris, δεν είναι μεταξύ των 300.000 και πλέον τίτλων που είναι διαθέσιμοι στη διοργάνωση.
*Ουρί:παρθένες που περιμένουν τους πιστούς στον παράδεισο.
