Του Γιώργου Λίλλη.
Ανταλλακτήριο ηδονών τιτλοφορεί την πρώτη της ποιητική συλλογή η δόκιμη πεζογράφος Δώρα Κασκάλη. Καθόλου τυχαίο μιας και το βιβλίο της είναι μια ελεγεία για την υπερβατική διάσταση του έρωτα στην ζωή μας. Διαβάζοντας τα ποιήματα της συλλογής διαπιστώνω πως η ποιήτρια εχθρεύεται τον χρόνο. Τον χρόνο που αιχμαλωτίζει το σώμα και το οδηγεί σταδιακά στην φθορά. Η ηδονή είναι ένα μέσο άμυνας. Στο ποίημα Σμίλη ένδον ξεχωρίζει αυτή η πάλη έντονα. Παραθέτω μερικούς στίχους:
Απολαύστε άφοβα την υγρασία των εραστών
που ποτίζει τις ρωγμές της έντιμης ενηλικίωσης
ή πιο κάτω
Πουθενά δεν με ενοικώ.
Παντού
ο χρόνος είναι
εσύ
και η πλησμονή αναβάλλεται.
Με ποιον τρόπο έρχεσαι αντιμέτωπος με την φθορά; Η ποίηση έχει τον δικό της τρόπο να αναιρεί τα χρονοδιαγράμματα. Όπως και ο έρωτας. Αρκεί ένα εσύ, εκεί στην μέση του πουθενά, σαν δέντρο στην έρημο για να προσφέρει ελπίδα πως όσα κερδίσαμε και χάσαμε στην πορεία είναι τα προσωπικά μας εφόδια, είναι αυτά που σχηματίζουν το είναι μας μέσα στο χάος της αοριστίας. Η Κασκάλη έχει πλήρη συναίσθηση της μικρότητάς μας αλλά πιστεύει στον άνθρωπο. Γι΄ αυτό και τα ποιήματά της ερωτικά, σαρκικά, είναι κραυγές ενός ανθρώπου που γνωρίζει ότι θα νικηθεί αλλά μέχρι τότε θα πολεμήσει με ότι έχει και δεν έχει:
Από την μια θηλή κρέμονται δέκα νάνοι,
από την άλλη ρέει πρωτόγαλα αγριμιού,
μια τιάρα μου υπόσχεται παλάτια
και κοφτερές, μεθυστικές βελόνες
με στέλνουν σε ναρκωτικά ταξίδια του χαμού.
Έχω μια πανάρχαια γιαγιά που κάθε βράδυ
ποντάρει την τιμή μου στα χαρτιά
κι εγώ κρατάω τσίλιες στους αιώνες
έξω απ΄ έναν οίκο καθωσπρέπει
παραφυλώντας της ακολασίας τον βασιλιά.
Πάνω στην άσπρη μου κοιλιά
θα σχεδιάσω ένα σπουδαίο δέντρο γενεαλογικό
και το αιδοίο μου θα υποθηκεύσω
μ’ αντάλλαγμα το σπέρμα βίαια ρομαντικών εραστών.
Αυτό το απόσπασμα από το ποίημα Ανατομικές λεπτομέρειες το ζήλεψα. Εδώ ο λυρισμός της ποιήτριας κορυφώνεται, γίνεται ένα με το σώμα, νιώθετε. Οι σουρεαλιστικές εικόνες της ανατρέπουν:
Μην με ταράζετε, του έγραφε, για να επαναβεβαιώσετε την κυριαρχία σας πάνω μου. Είμαι ένα μετόχι που το πάτησαν οι αυθεντίες του πατέρα, του αδερφού, του εργοδότη, του κυβερνήτη. Σας παρέδωσα το πιο ατόφιο κομμάτι μου, το λίγο το δικό μου κι εσείς ζωστήκατε τα πυρομαχικά και το κάνατε πεδίο μάχης.
Να ένα ποίημα που χωρά όλη την υπαρξιακή αγωνία της Γυναίκας που χαρίζει το είναι της σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο για να πάρει ως αντάλλαγμα την βία. Εκείνη που κυοφορεί την ζωή έρχεται αντιμέτωπη με την σκληρή πραγματικότητα. Η Κασκάλη είναι μια ποιήτρια της υπαρξιακής αγωνίας. Μια βιωματική γραφή που σκαλίζει τις αιώνιες πληγές μας και στο τέλος χαρίζει φως στο απόλυτο σκοτάδι. «Αν η ποίηση είναι εξομολόγηση ή επιφώνημα», σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Αργυρίου, «ή βιωματική πράξη, ή ανακοίνωση κάθε κατηγορίας, η γνωριμία μας με το έργο του ποιητή μοιάζει με οποιαδήποτε σχέση μας μέσα στη ζωή, που για να δέσει απαιτεί ένα χρόνο συμ-βίωσης». Το Ανταλλακτήριο ηδονών είναι μια μυστική συναλλαγή με το πάθος και το αίσθημα. Με την ίδια την ζωή. Το αίσθημα που μας προσδιορίζει.
info: ΔΩΡΑ ΚΑΣΚΑΛΗ, ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΗΡΙΟ ΗΔΟΝΩΝ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΑΙΞΠΗΡΙΚΟΝ
