γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου
Ο Αντώνης Γκόλτσος (Αθήνα, 1945) σπούδασε στη Νομική του Πανεπιστημίου Αθηνών κι έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Εργάστηκε στον τραπεζικό τομέα στη ν Ελλάδα και το εξωτερικό κι αφού δημοσίευσε αστυνομικά διηγήματα σε συλλογές μαζί με άλλους συγγραφείς το 2016 εξέδωσε το αστυνομικό μυθιστόρημα Η αφιέρωση. Ήταν το πρώτο βιβλίο μιας τριλογίας με κεντρικό ήρωα τον Αλκιβιάδη Πικρό, έναν παράξενο χαρακτήρα που ασχολείται με ποικίλα θέματα και έχει εκδώσει το βιβλίο Οδηγός φόνων, το δεύτερο μέρος της τριλογίας. Στο τρίτο βιβλίο της σειράς, Το πορτρέτο της γυναίκας που έλειπε (εκ. Κύφαντα) ο Πικρός εμπλέκεται σε μια ιστορία με άρπαγες αρχαιολογικών ευρημάτων.
Η ιστορία αρχίζει τον Σεπτέμβριο του 2011 στη συνοικία του Μετς, κοντά στο Πρώτο Νεκροταφείο της Αθήνας. Εκεί, στο σπίτι του Πικρού και της συντρόφου του, της Ζουλού ή αλλιώς Λέκκα, αρχιτεκτόνισσας με την οποία γνωρίστηκε σε εστιατόριο, όπου εκτελούσε χρέη γκαρσόνας, εμφανίζονται τέσσερις αυτόκλητοι επισκέπτες (ο Πράσινος, ο Μπλε, ο Κόκκινος κι ο Γκρι), οι οποίοι τους ρωτούν για κάποια Ιουλία Γραικού. Είναι μέλη μιας κερδοσκοπικής εταιρείας, της f0,95, που κι αυτή είναι μέλος της ίδιας εταιρείας. Την εξαφάνιση της Γραικού αναλαμβάνει μια ομάδα της ΓΑΔΑ με επικεφαλής τον αστυνόμο Σφυρή, ο όποιος ζητάει τη βοήθεια του Πικρού και της Ζουλού που μπαινοβγαίνουν με την άνεσή τους στα γραφεία της αστυνομίας στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Κι ύστερα δολοφονείται κάποια κυρία Φιόγκου, πρόσωπο που συνδέεται με την εξαφανισμένη Γραικού.
Το θέμα του μυθιστορήματος είναι οι κλοπές και το εμπόριο αρχαιοτήτων που προέρχονται από παράνομες ανασκαφές, αλλά και από δημοπρασίες. Τα κυκλώματα που εμπλέκονται σε αυτές είναι πολλά και μάλιστα υπάρχουν και σχετικά βιβλία, όπως εκείνο του Ανδρέα Αποστολίδη. Η αρχαιοκαπηλία είναι ζήτημα στο οποίο Έλληνες και ξένοι κερδίζουν πολλά χρήματα και είναι διατεθειμένοι να φτάσουν ακόμα καις σε δολοφονίες για να επιτύχουν τους στόχους τους. Το ζεύγος Αλκιβιάδη-Ζουλού κάνοντας την έρευνά τους πηγαίνουν στο Παρίσι –ο συγγραφέας το γνωρίζει καλά. Στην ιστορία δεν ανιχνεύονται πολιτικές ή κοινωνικές επισημάνσεις, ωστόσο διαβάζουμε λίγα λόγια για την κρίση της περιόδου 2008-2010, όταν σύμφωνα με μια μελέτη το 47% των Ελλήνων είχαν επηρεαστεί από αυτήν, ενώ το 50% εμφάνιζε συμπτώματα κατάθλιψης.
Όπως έχουμε ξαναγράψει, ο Αντώνης Γκόλτσος διαθέτει αφηγηματικές ικανότητες και χιούμορ, το στυλ του είναι ανάλαφρο και περίτεχνο, γοητεύει και προκαλεί χαμόγελα, ωστόσο ο τρόπος της αφήγησης στο παρόν βιβλίο –με αινιγματικά σχόλια του τριτοπρόωσπου αφηγητ–ή ενδεχομένως μπορεί να δυσκολέψει την ανάγνωση. Άλλο χαρακτηριστικό της αφήγησης είναι η προσπάθεια του συγγραφέα να εντυπωσιάσει βάζοντας μερικές σκηνές όπου κάποιος ήρωας είναι μεταμφιεσμένος, υποτιμώντας τη νοημοσύνη του αναγνώστη εκτός κι αν είχε πρόθεση να γράψει μια παρωδία. Και μια τελευταία παρατήρηση οι πολλοί, εξαιρετικά πολλοί, αστυνομικοί που υπάρχουν στην ιστορία και συσκέπτονται στα γραφεία της ΓΑΔΑ, κάτι που δείχνει τις επιρροές του συγγραφέα από την σκανδιναβική αστυνομική λογοτεχνία, δυσκολεύουν κι αυτοί την ανάγνωση. Ίσως είναι χρήσιμο, θεωρούμε, ο Αντώνης Γκόλτσος να στραφεί στην κλασική αστυνομική λογοτεχνία, ο επιθεωρητής Μαιγκρέ του Σιμενόν και ο αστυνόμος Μπέκας του Γιάννη Μαρή είναι αστυνομικοί ήρωες με διαχρονική αξία.
Αντώνης Γκόλτσος, Το πορτρέτο της γυναίκας που έλειπε, Εκδόσεις Κύφαντα, 2025
