Απογοήτευση : Τι δανείζονται οι έλληνες και ελληνίδες από τις δημόσιες βιβλιοθήκες

(επιμ. Ο Αναγνώστης)

Απογοητευτικά τα στοιχεία για τη διακίνηση βιβλίων μέσω δανεισμού από τις δημόσιες βιβλιοθήκες. Η πλειονότητα δανείζεται ελαφρά αισθηματικά μυθιστορήματα και ορισμένες κατηγορίες βιβλίων για παιδιά. Μέσα στις πρώτες δεκάδες δεν βρίσκεται ούτε ένας/μία συγγραφέας που το έργο του/της  να έχει κριθεί από την κοινότητα των καλών αναγνωστών, τις αξιολογήσεις των κριτικών, τα θεσμικά και μη θεσμικα βραβεία, τις περίφημες λίστες μπεστ σέλερ που δημοσιεύουν οι εφημερίδες.. Ούτε ένας/μία κλασικός/η συγγραφέας, έλληνας/ίδα ή ξένος/η. Ούτε ένας από τους νομπελίστες ή από αυτούς που παίρνουν βραβεία Μπούκερ ή Γκονκούρ. Φυσικά κανείς σύγχρονος από αυτούς που κατέχουν τη μερίδα του λεόντος στα βιβλιοφιλικά σάιτ.Ούτε και οι παλιοί, ούτε καν Καζαντζάκης ή Ντοστογιέφσκι. Οι σύγχρονοι συγγραφείς απουασιάζουν εμφατικά. Κάποιος θα έπρεπε να πει στους υπεύθυνους των βιβλιοθηκών ότι έχουν και αυτοί ευθύνη. Ότι  οι βιβλιοθήκες πρέπει να επιτελούν ένα έργο και όχι να είναι απλώς ένας χώρος που κάποιος μπαίνει μέσα και δανείζεται βιβλία. Ψιλά γράμματα. Οι δανειζόμενοι αναζητούν μάλλον περιεχόμενο τηλεοπτικών σειρών σε χαρτί.

Αναλυτικά η έρευνα από τον ΟΣΔΕΛ. 

Στο πλαίσιο της πρώτης διανομής δικαιωμάτων από Δημόσιο Δανεισμό, που αφορούν τα έτη 2023 και 2024, συγκεντρώθηκαν από τον ΟΣΔΕΛ πλήρη στοιχεία δανεισμών από 85 αντιπροσωπευτικές δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες.

Σύμφωνα με τα δεδομένα αυτά, οι επιλογές δανεισμού αποκαλύπτουν ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με τα είδη βιβλίων που προτιμήθηκαν για τα έτη αυτά. Παράλληλα, αναδεικνύουν ποια βιβλία δανείστηκαν περισσότερο, σε ποιους εκδοτικούς οίκους ανήκουν, ποιοι Έλληνες μεταφραστές, ποιες Ελληνίδες μεταφράστριες καθώς και ποιοι Έλληνες/Ελληνίδες και ξένοι συγγραφείς και εικονογράφοι βρίσκονται πίσω από τη δημιουργία των έργων που κέρδισαν το ενδιαφέρον του κοινού.

Συγκεκριμένα, το 43,1% των δανεισμών δηλώνει προτίμηση στα βιβλία μυθοπλασίας για ενήλικες, ενώ ακολουθούν με μικρότερα ποσοστά τα υπόλοιπα είδη βιβλίων. Το 20,4% των δανεισμών ανήκουν σε βιβλία μυθοπλασίας για παιδιά, το 15% σε παιδικά εικονογραφημένα βιβλία, και με σημαντική απόσταση ακολουθούν τα επιστημονικά βιβλία με 7,8%, τα βιβλία γενικών γνώσεων για παιδιά με 5,8%. Ακολουθεί ο αναλυτικός πίνακας που παρουσιάζει τις 5 πρώτες θεματικές επιλογής για δανεισμό:

Αντίστοιχα ανάμεσα στα πρώτα βιβλία που δανείστηκαν ανήκουν βιβλία όπως το Τιρκουάζ της Ρένας Ρώσση – Ζαΐρη, το Η γιατρίνα της Πασχαλίας Τραυλού, το Μια υπόθεση για τον ντετέκτιβ Κλουζ: Βρόμικα κόλπα στο γήπεδο του Jürgen Banscherus, το Λίγες και μία νύχτες του Ισίδωρου Ζουργού, το Η νύχτα της αλήθειας του Σπύρου Πετρουλάκη και άλλα πολλά. Το πρώτο σε δανεισμούς ήταν Η σφραγίδα της Λένας Μαντά. Ενδεικτικά τα πρώτα πενήντα:

Η κατάταξη των δέκα Ελλήνων και Ελληνίδων συγγραφέων με τη μεγαλύτερη συχνότητα δανεισμού, που αποτυπώνει και την ιδιαίτερη απήχησή τους, διαμορφώθηκε με τον Ευγένιο Τριβιζά στην κορυφή, με τη Λένα Μαντά, τη Ρένα Ρώσση – Ζαΐρη και τη Χρυσηίδα – Χρύσα Δημουλίδου να ακολουθούν και έπειτα και άλλοι/άλλες συγγραφείς.

• Ευγένιος Τριβιζάς
• Λένα Μαντά
• Ρένα Ρώσση – Ζαΐρη
• Χρυσηίδα – Χρύσα Δημουλίδου
• Μαρία Τζιρίτα
• Γιώργος Πολυράκης
• Σόφη Θεοδωρίδου
• Φίλιππος Μανδηλαράς
• Πασχαλία Τραυλού
• Αντώνης Παπαθεοδούλου

Στις πρώτες δέκα θέσεις οι Έλληνες και Ελληνίδες εικονογράφοι, των οποίων τα έργα συνόδευσαν πολλά από τα βιβλία για παιδιά και μυθιστορήματα που προτιμήθηκαν, βάσει συχνότητας δανεισμού, είναι οι εξής:

• Ναταλία Καπατσούλια
• Ίρις Σαμαρτζή
• Λήδα Βαρβαρούση
• Βαγγέλης Ελευθερίου
• Νίκος Μαρουλάκης
• Ντανιέλα Σταματιάδη
• Κατερίνα Βερούτσου
• Σοφία Ζαραμπούκα
• Ελίζα Βαβούρη
• Νικόλας Ανδρικόπουλος

Φυσικά δε θα μπορούσαν να λείπουν και τα στοιχεία για τους Έλληνες μεταφραστές και τις Ελληνίδες μεταφράστριες που μέσα από τους δανεισμούς προέκυψε η κατάταξη των δέκα πρώτων με την Μαρία Αγγελίδου πρώτη και έπειτα ακολουθούν ο Φίλιππος Μανδηλαράς, η Μάρω Ταυρή, η Πετρούλα Γαβριηλίδου, η Ρένα Ρώσση – Ζαΐρη, ο Αντώνης Παπαθεοδούλου, η Βίκυ Λιανού, η Βασιλική Κοκκίνου, η Ευγενία Κολυδά και η Χαρά Γιαννακοπούλου.

Με βάση τους δανεισμούς που πραγματοποιήθηκαν, προέκυψε επίσης μια ενδιαφέρουσα αποτύπωση εκδοτικών οίκων από την επιλογή των βιβλίων, όπου εμπεριέχονται οι εκδόσεις Ψυχογιός, οι εκδόσεις Μεταίχμιο, οι εκδόσεις Πατάκη, οι εκδόσεις Διόπτρα, Εκδόσεις Οίκος Α. Α. Λιβάνη, Εκδόσεις Κέδρος κ.ά.

Οι προτιμήσεις σε δανεισμούς βιβλίων από ξένους και ξένες συγγραφείς φαίνεται πως «ταξίδεψαν» πέρα από την Ελλάδα, σε Γερμανία, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Νορβηγία κ.λπ. φτάνοντας σε πολλές χώρες του κόσμου. Ανάμεσα στους δέκα με τους περισσότερους δανεισμούς εμπεριέχονται ονόματα όπως ο Jürgen Banscherus (Μια υπόθεση για τον ντετέκτιβ Κλουζ), ο Jo Nesbø και η Russell Rachel Renee (Το ημερολόγιο μιας ξενέρωτης), η Elisabetta – Maria Dami, ο Roger Hargreaves (Μικροί Κύριοι, Μικρές Κυρίες) και άλλοι.

Οι δέκα συγγραφείς με τους περισσότερους δανεισμούς:

• Jürgen Banscherus
• Elisabetta -Maria Dami
• Jeff Kinney
• Roger Hargreaves
• Daisy Meadows
• Orianne Lallemand
• Renée – Rachel Russell
• Jo Nesbø
• Axel Scheffler
• Νικόλ – Άννα Μανιάτη

Οι δέκα εικονογράφοι με τους περισσότερους δανεισμούς:

• Axel Scheffler
• Roger Hargreaves
• Georgie Ripper
• Éléonore Thuillier
• Jeff Kinney
• Benji Davies
• Ingo Siegner
• David McKee
• Oliver Jeffers
• Λίζα Χενς

Ξεχωρίζει η Μεγάλη Βρετανία, με τρεις συγγραφείς και πέντε εικονογράφους να βρίσκονται ανάμεσα στους πιο δημοφιλείς.