της Μαρίζας Ντεκάστρο
(Αφιερωμένο εξαιρετικά στους αρχαιολόγους των εκπαιδευτικών προγραμμάτων)
Έχω διαβάσει κι έχω διαβάσει για τους Ρωμαίους, έχω δει τεχνουργήματα στα μουσεία, περπάτησα στην Πομπηία, και… και αλλά τους συνάντησα στην Augusta Raurica, μια μικρή ρωμαϊκή πόλη στην Ελβετία, κοντά στη Βασιλεία.
Τα πορφυρά ρωμαϊκά λάβαρα κυμάτιζαν στην κορφή του λόφου κι έδειχναν το δρόμο για το χωριό της επιμελητείας δίπλα στο στρατόπεδο των λεγεωνάριων. Ένα οργανωμένο χωριό με τις γυναίκες να μαγειρεύουν σε μεγάλες χύτρες σούπα για τους άντρες, φούρνους που έψηναν ψωμιά, πεζικάριους που καθάριζαν τα όπλα τους, ασκούνταν, ξεκουράζονταν στις σκηνές, ταχτοποιούσαν τα λιγοστά υπάρχοντά τους. Κι έπειτα, αφού τους είχες δει στην καθημερινότητά τους, περνούσες τους σκοπούς της φρουράς του στρατοπέδου και έφτανες σ’ ένα καταπράσινο λιβάδι όπου σε υποδέχονταν δεκάδες ‘Ρωμαίοι’ όλων των ηλικιών καλώντας σε να πάρεις μέρος σε τουλάχιστον 30 εργαστήρια (πολλά δωρεάν και άλλα με πληρωμή 5 φράγκων όπου έπαιρνες μαζί σου το έργο σου) που παρουσίαζαν κάθε πιθανή πλευρά της ζωής στους ρωμαϊκούς χρόνους από την ιατρική, τη μαντεία, τη γλώσσα, την τεχνολογία, τον στρατό, τη διατροφή, τους θεσμούς, το σχολείο μέχρι τη διασκέδαση, τα ακροβατικά, τη μουσική και το χορό.
Το ετήσιο Roman Festival οργανώνεται στον αρχαιολογικό χώρο της Augusta Raurica από μια ομάδα 500 περίπου ‘ρωμαιομανών’ του καντονιού της Βασιλείας οι οποίοι προετοιμάζονται ολόκληρο το χρόνο, και με τη συνδρομή των μουσείων, του πανεπιστημίου, της αρχαιολογικής υπηρεσίας και χορηγούς τράπεζες, τηλεοπτικά κανάλια, κλπ.
Μια πλήρης βεντάλια δραστηριοτήτων που δεν είναι μόνο για παιδιά, όπως θα φαντάζονταν πολλοί. Κερδισμένοι είμαστε όλοι επειδή καθετί που κάναμε και είδαμε βασίζεται πειραματική αρχαιολογία: πειραματιζόμενος αρχαιολόγος ή μη δοκιμάζεις και βρίσκεις τρόπους δαπανώντας χρόνο και προσπάθεια δουλεύοντας πάνω σε αντίγραφα σύμφωνα με την παιδαγωγική αρχή ‘Βλέπω και ξεχνάω, φτιάχνω και θυμάμαι’! Γιατί άλλο να περιηγείσαι ή να τα διαβάζεις και άλλο να φοράς τον θώρακα και το κράνος του λεγεωνάριου, να κουβαλάς την ασπίδα και τα όπλα, να αισθάνεσαι το βάρος τους και να υποθέτεις τη μυϊκή δύναμη που απαιτείτο! Ή να παρακολουθείς πώς έφτιαχναν γυάλινα βάζα καθισμένοι μπροστά στον πήλινο φούρνο και τους έδιναν σχήμα φυσώντας τη ρευστή υαλόμαζα… Η τεχνική του γυαλιού χρειάζεται ειδικευμένο τεχνίτη, η χύτευση όμως μετάλλου αν έχεις έτοιμο το καλούπι για να φτιάξεις π. χ. ένα ανάθημα για τους θεούς ή στο σιδηρουργείο για να κατασκευάσεις χάλκινες πόρπες για τα ρούχα, ή να σκαλίσεις οστά για να φτιάξεις κοκάλινα φυλαχτά είναι προσιτά σε μικρούς και μεγάλους. Και παρεμπιπτόντως θα διαπιστώσεις ότι πολλά από τα εργαλεία της αρχαιότητας δεν έχουν καθόλου αλλάξει μέχρι σήμερα.
Με το που στέκεσαι μπροστά σ’ ένα πάγκο, ο ‘Ρωμαίος’ ιδιοκτήτης του θα σου εξηγήσει, θα σου δώσει να πιάσεις, θα σου προτείνει να δοκιμάσεις. Ουρά στην τέντα του σχολείου με παιδιά και ενήλικες να περιμένουν τη σειρά τους για να γράψουν με φτερό σε πάπυρο ή να χαράξουν λατινικές λέξεις, που έμαθαν στο διπλανό πάγκο όπου φοιτητές δίδασκαν στοιχειώδη λατινικά, σε πινακίδες αλειμμένες με κερί, καμιά εικοσαριά κορίτσια στο ρωμαϊκό κομμωτήριο…
Δεν έλειπαν τα γουρουνόπουλα που γύριζαν στις ξύλινες σούβλες και τα λουκάνικα, τα ορντέβρ των συμποσίων -μπορούσες να δοκιμάσεις στο ρωμαϊκό σπίτι καμιά 10αριά είδη καθώς και ‘ρωμαϊκά’ ποτά με αλκοόλ ή χωρίς. Φυσικά υπήρχε και ‘δικό’ μας φαγητό, παγωτά, κρέπες, κλπ. Το έβρισκες όμως εκτός του ρωμαϊκού χώρου!
Αυτό το φεστιβάλ απέχει από το να είναι παζάρι. Η κεντρική ιδέα είναι ‘μπες στο ρολο’ δράσε και μην περιφέρεσαι απλά για να δεις και να αγοράσεις!
Ενδεικτικό των καιρών: λίγοι διάβασαν το κείμενο για το ρωμαϊκό φεστιβάλ (για τους αρχαιολόγους, εκπαιδευτικούς, γονεις…) και πολλοί έκαναν like στο FB στη φωτό με τις κατασκευές των παιδιών. Τα παιδιά μαγνητίζουν ποικιλοτρόπως. Καλύτερα να μαγνητίζουν και για όσα τα αφορούν, ας πούμε τα βιβλία τους.