από την Αλεξάνδρα Χαΐνη
Στην Ιταλίδα Nicoletta Verna και το μυθιστόρημά της «Giorni di Vetro» (Γυάλινες Ημέρες) απονεμήθηκε πριν λίγες ημέρες το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας για το 2025 (European Union Prize for Literature 2025 – EUPL). Ειδική μνεία έλαβαν ο Βέλγος Philippe Marczewski για το βιβλίο του «Quand Cécile» και η Ιρλανδή Sheila Armstrong για το «Falling Animals».
Η ανακοίνωση έγινε στο πλαίσιο της έκθεσης βιβλίου της Πράγας (International Book Fair and Literary Festival Book World Prague) παρουσία και των 13 συγγραφέων της βραχείας λίστας, η οποία συμπεριλαμβάνει τον Έλληνα συγγραφέα Μάκη Μαλαφέκα για το βιβλίο του «Deepfake».
«Έχω μείνει άφωνη, υπέροχα πράγματα συμβαίνουν γύρω από αυτό το βιβλίο», είπε η Verna κατά την απονομή. «Πολλές ευχαριστίες σε όλους όσοι εμπλέκονται στο βραβείο και σε εκείνους που εργάζονται για την προώθηση της λογοτεχνίας πέρα από τα σύνορα και για την εξασφάλιση μιας ανοιχτής αγοράς βιβλίου. Μακροημέρευση και τύχη σε όλα τα μυθιστορήματα που συμμετείχαν στον διαγωνισμό και Ζήτω η Ευρώπη!».
To βραβευμένο βιβλίο της Nicoletta Verna θα κυκλοφορήσει προσεχώς στην ελληνική γλώσσα από τις εκδόσεις Ίκαρος.
Η ιστορία του EUPL
Το βραβείο EUPL θεσπίστηκε το 2009 από τη σύμπραξη της Ομοσπονδίας των Ευρωπαίων και Διεθνών Βιβλιοπωλών (EIBF), της Ομοσπονδίας των Ευρωπαίων Εκδοτών (FEP), και του Συμβουλίου των Ευρωπαίων Συγγραφέων (EWC).
Βασικός στόχος του είναι «να γιορτάσει και να προωθήσει την πλούσια και ποικίλη σύγχρονη λογοτεχνική σκηνή της Ευρώπης, αναγνωρίζοντας ξεχωριστά έργα πεζογραφίας συγγραφέων από 40 χώρες που συμμετέχουν στο Δημιουργικό Πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Το βραβείο φέρνει στο προσκήνιο τα έργα αυτά και δίνει τη ευκαιρία στους/στις συγγραφείς να ξεπεράσουν τα εθνικά όρια, ενθαρρύνοντας τη μετάφραση και την ανταλλαγή. Σημαντικό χαρακτηριστικό του βραβείου είναι ότι αναγνωρίζει συγγραφείς από διαφορετικά γλωσσικά και πολιτισμικά υπόβαθρα, συμπεριλαμβανομένων και των λεγόμενων «μικρών» γλωσσών.
Όσο για τα πρακτικά στοιχεία:
- Ο νικητής ή η νικήτρια λαμβάνει 10.000 ευρώ καθώς και οικονομική υποστήριξη για δύο μεταφράσεις.
- Οι δύο ειδικές μνείες παίρνουν από 5.000 ευρώ συν οικονομική υποστήριξη για μία μετάφραση.
- Οι υπόλοιποι/ες συγγραφείς της βραχείας λίστας λαμβάνουν οικονομική υποστήριξη για μια μετάφραση.
- Όλοι/ες οι συγγραφείς της βραχείας λίστας θα προωθηθούν δεόντως σε σημαντικές εκθέσεις βιβλίου σε όλη την Ευρώπη.
- Θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με αποσπάσματα των έργων της βραχείας λίστας στην μητρική γλώσσα των συγγραφέων και στα αγγλικά.
Το Βραβείο
Η συγγραφέας: Η Nicoletta Verna κατάγεται από τη Ρομάνια αλλά ζει στη Φλωρεντία, όπου εργάζεται ως επιμελήτρια λογοτεχνικών έργων στον εκδοτικό οίκο Giunti. Έχει διδάξει θεωρία της επικοινωνίας σε διάφορα ιταλικά πανεπιστήμια και ινστιτούτα. Το πρώτο της μυθιστόρημα, «Il valore affettivo», το οποίο έλαβε ειδική μνεία στο πλαίσιο του βραβείου Italo Calvino, και πήρε τα βραβεία Opera Prima Severino Cesari και Massarosa, έχει σημειώσει μεγάλη επιτυχία. Το «Giorni di Vetro» έχει ήδη λάβει το Premio Manzoni ως το καλύτερο ιστορικό μυθιστόρημα.
Το βιβλίο: Η Ρεντέντα γεννήθηκε το 1924 και θεωρείται άτυχη από την τοπική κοινωνία στην οποία ζει. Η ζωή της περνάει από πολλές διακυμάνσεις – ακραία βία, φασιστικό καθεστώς, πόλεμος, ανδρική επιθετικότητα. Καθώς έχει χάσει τον νεανικό της έρωτα, πέφτει στα χέρια του σκληρού Vetro (που σημαίνει και γυαλί) ο οποίος της φέρεται σαδιστικά. Μέχρι που γνωρίζει την επαναστάτρια Iris.
Ειδική Μνεία
Ο Philippe Marczewski γεννήθηκε το 1974. Εργάστηκε ως ερευνητής νευροφυσιολογίας για επτά χρόνια πριν ανοίξει ένα ανεξάρτητο βιβλιοπωλείο που κράτησε για 16 χρόνια. Έχει γράψει ήδη δύο μυθιστορήματα, τα «Blues pour trois tombes et un fantôme» (2019), μια μελαγχολική ιστορία που διαδραματίζεται στην γενέτειρά του Λιέγη, και «Un corps tropical» (2021), μια καυστική περιπέτεια που έχει λάβει αρκετά βραβεία. Τον Μάρτιο του 2024, οι εκδόσεις Seuil εξέδωσαν το μυθιστόρημα «Quand Cécile» το οποίο εστιάζει στην απουσία, το πένθος, τη δύναμη της μνήμης και της απώλειας. Η μορφή του βιβλίου ακολουθεί ουσιαστικά τη σκέψη του συγγραφέα με αποτέλεσμα να μοιάζει με μια μακριά πρόταση χωρίς διακριτά κεφάλαια.
Η Sheila Armstrong κατάγεται από τη βορειο-δυτική Ιρλανδία. Έχει γράψει τη συλλογή διηγημάτων «How To Gut A Fish» και το μυθιστόρημα «Falling Animals». Έχει προταθεί για πολλά βραβεία της Ιρλανδικής λογοτεχνικής σκηνής και στην παρούσα φάση ετοιμάζει το επόμενο βιβλίο της. Το «Falling Animals» ακολουθεί της ζωή ενός ανθρώπου στην παραλία μεταξύ αλήθειας και ψέματος, παρελθόντος και παρόντος.
Ελληνικές συμμετοχές
Το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας έχουν λάβει ήδη οι Κώστας Χατζηαντωνίου | «Agrigento» (2011), Κάλλια Παπαδάκη | «Δενδρίτες» (2017) Νίκος Χρυσός | «Καινούργια Μέρα» (2019). Υποψήφιοι ήταν οι Τάκης Καμπύλης | «Γενικά συμπτώματα» (2022) και Μάκης Μαλαφέκας | «Deepfake» (2025).
INFO: European Union Prize Literature
