Η Μαρία στη Νίκη:
Ωπ, σκέφτηκα, όταν είδα τη διαφήμιση του εκδότη. Τι έχουμε εδωπέρα; Ένιντ Μπλάυτον σε μια εκδοχή που μοιάζει με Τεντέν; Πολύ ενδιαφέρον. Πράγματι, δυο Γάλλοι, πατέρας και γιος, από ό,τι μπόρεσα να αλιεύσω από το διαδίκτυο, προσάρμοσαν την ιστορία (ο ένας) και σκιτσάρησαν (ο άλλος), τις περιπέτειες των Διάσημων Πέντε. Στο σημείο αυτό μου λείπει, πραγματικά, ένα εκδοτικό σημείωμα. Διάβολε, προτείνεις μια ιστορική συγγραφέα, παλαιότερης γενιάς (1897-1968), βρετανίδα, προτείνεις και μια διάσημη σειρά όπως οι Famous Five, που ανέθρεψε γενιές πουλώντας εκατομμύρια βιβλία· έχεις δυο Γάλλους σημερινούς, αλλά όχι της ίδιας γενιάς, έναν πατέρα κι έναν γιο, που δημιουργούν γραφιστικές νουβέλες με βάση τους Πέντε Φίλους– δώσε μας ένα πλαίσιο, μια πληροφορία, μια σύντομη κριτική παρουσίαση προσώπων και πραγμάτων. Και τώρα, πριν καλά-καλά ξεκινήσω, μια μικρή παρέκβαση. Στο σπίτι του βουνού, στο δωμάτιο της σοφίτας των παιδικών μου χρόνων ξεθωριάζει με τα χρόνια ένα σκληρόδετο βιβλίο με τις περιπέτειες αυτών των παιδιών και του σκύλου, σε ένα νησί κάπου στις Εβρίδες. Στο εξώφυλλο κυριαρχεί, πιστεύω, το γαλάζιο. Η ανάμνηση και η αίσθηση μιας μεγάλης και πολύ καλοκαιρινής αναγνωστικής απόλαυσης φτάνει ως τον σημερινό μου εαυτό. Κάτι σαν θησαυρός της Βαγίας, πολλαπλασιασμένος σε πολλές ιστορίες. Τώρα που το λέμε, άραγε η Ζωρζ Σαρή να είχε διαβάσει τους Famous Five; Μάλλον θα μείνω με την απορία.
Η ακριβή, εμπεδωμένη γαλλική αισθητική του κόμικς έρχεται να συναντηθεί με την πλούσια βρετανική παράδοση της αφήγησης και της πλοκής, του stotrytelling. Ευτυχές το συναπάντημα, και με τα σημερινά δεδομένα, πιστεύω. Η Τζωρτζ, το αγοροκόριτσο (να τη πάλι η ανάμνηση της Ζωρζ Σαρή που η Άλκη Ζέη την έλεγε «Γιωργάκη μου»- βρε λες;), τα ξαδέρφια της, ο σκύλος, οι αστυνομικές περιπέτειες με τους κακούς και τους επίβουλους, το νησί, τους χάρτες, τις καταπακτές, τις κρύπτες. Το μόνο που μου λείπει λίγο, είναι ότι στη συγκεκριμένη εκδοχή που παρουσιάζουν οι γραφιστικές νουβέλες, η εστίαση αφορά τα πρόσωπα, ενώ μεγάλο μέρος της δράσης εκτυλίσσεται σε κλειστούς χώρους. Ακόμη κι όταν γίνεται λόγος για το νησί ή υπάρχουν αυτές οι περιπετειώδεις διαδρομές με τη βάρκα, τα καρέ παραμένουν πειθαρχημένα στην λογική του κόμικ, και δεν ελευθερώνονται σε μεγάλα, περισσότερο εικαστικά «πλάνα». Έτσι, η ανάμνηση που έχω από τα παιδικά μου χρόνια αυτής της οργιαστικής εμπειρίας του νησιού, με τις παλίρροιες και τα θαλασσοπούλια, και που κάπως συνυφαίνονταν με τις δικές μου οργιαστικές περιπέτειες στο βουνό, με τα παιδιά του χωριού, εδώ απουσιάζει. Αντ’ αυτού, κερδίζει έδαφος η πρώιμη φεμινίστρια Τζωρτζίνα που απαιτεί να την φωνάζουν «Τζωρτζ», και μια ταχύτητα στην αφήγηση που θυμίζει, ασφαλώς, Τεντέν. Κάτι κερδίζεις, κάτι χάνεις όταν φτιάχνονται τέτοια ενδιαφέρονται χαρμάνια, αυτό να λέγεται.
Θα έλεγα ότι στα βιβλία, όπως τα θυμάμαι, κυριαρχεί η εξωτική φύση των Εβρίδων και η αίσθηση της ομάδας, που στην ασφαλή της αγκαλιά κυοφορείται η υπόσχεση ενός επαναλαμβανόμενα κινηματογραφικού καλοκαιριού, με δράση, περιπέτεια και συντροφικότητα. Στη γραφιστική νουβέλα κυριαρχεί η προσωπικότητα της Τζωρτζ, η οικογένεια, ο αριστοκρατικός αλλά ξεπεσμένος οίκος, οι εκάστοτε εισβολείς. Αναρωτιέμαι αν σου λέει κάτι όλο αυτό – και τι.
Η Νίκη στη Μαρία:
Κάτι μου λέει, δεν μπορώ να πω. Ρούφηξα αυτά τα δύο βιβλία την πρώτη Κυριακή των διακοπών μου. Έκλεισαν τα σχολεία και οι μέρες μοιάζουν με Κυριακές ακόμα κι αν δεν είναι Κυριακές. Αποκτούν τον χρόνο της περιπέτειας και της ανάγνωσης: είναι μέρες αργές, με αεράκι να φυσάει ή ανεμιστήρα να δουλεύει, που όμως απλώνουν και χωράνε την ταχύτητα μιας άλλης ζωής, η οποία εισβάλλει μέσα από τα βιβλία και τα κόμικς. Ήρθαν πολύ πετυχημένα οι Πέντε Φίλοι να με παρασύρουν και να με ταξιδέψουν στο νησί τους. Να με μπερδέψουν λιγάκι και να με κάνουν να αναρωτηθώ «Μα πότε έγιναν όλα αυτά;!». Πότε βρέθηκαν τα ξαδέρφια εκεί και γιατί, πότε η μικρή και γλυκούλα Άννα κατάφερε να ξεκλειδώσει την κλειστή και μυστηριώδη Τζωρτζ, πότε κερδήθηκε η εμπιστοσύνη, πότε ήρθαν οι κακοί και πότε λύθηκε το μυστήριο; Συνέβησαν όμως όλα αυτά. Και είναι ωραίο καμιά φορά τα πράγματα να γίνονται γρήγορα. Και να υπάρχει και επόμενο τεύχος! Να σηκώνεσαι από το αναπαυτικό μέρος απλά για να το βρεις και να συνεχίσεις να κάνεις ακριβώς αυτό που έκανες λίγη ώρα πριν. Οι Πέντε Φίλοι Πάλι Σε Περιπέτεια και μαζί τους και εγώ: βουτάω, ξαναταξιδεύω, ξαναναρωτιέμαι «Μα πότε έγιναν όλα αυτά;!» και ξαναβγαίνω στην αντίπερα όχθη -λίγο χιονισμένη αυτή τη φορά- όταν η ιστορία έχει πια τελειώσει και το μυστήριο έχει λυθεί.
Τι κρατάω; Τι παίρνω μαζί μου όταν βγω από την ιστορία;
Σίγουρα μια ένεση από αυτή την αισθητική. Βρετανική αφήγηση, ταχύτητα Τεντέν, σκυλάκι που ακολουθεί χαριτωμένα και καταλυτικά (Τίμι ή Μιλού, δεν έχει σημασία!) – τέλεια αφορμή για να γνωρίσει κάποιο παιδί αυτόν τον κόσμο. Είναι ένας κόσμος ευτυχώς σχεδόν ανεξάντλητος, ικανός να σου κρατήσει συντροφιά για μπόλικα καλοκαίρια. Βουτιά σε έναν κόσμο που ζει στα κόμικς και τα αστυνομικά και ευδοκιμεί μόνο τα καλοκαίρια. Νιώθω πως η μεταφορά σε γραφιστική νουβέλα δεν έγινε τώρα, νιώθω πως δεν έχει τίποτα το σύγχρονο. Μοιάζει πιστή στην εποχή των πρώτων εκδόσεων των βιβλίων ή έστω των αντίστοιχων εικονογραφημένων μιας παλιότερης παιδικής ηλικίας. Είναι όμως εξαιρετικά ευανάγνωστη, είναι μια καλογυρισμένη σειρά εποχής και μυστηρίου (κι αυτές άλλωστε λειτουργούν καλά στην καλοκαιρινή μεσημεριανή τηλεόραση, είναι η εποχή τους), οπότε πετυχαίνει τον σκοπό της. Κρατάω επίσης τον χαρακτήρα της Τζωρτζ, την κλεφτή ματιά στο ημερολόγιό της, τα κοντά της μαλλιά και τη μαρινιέρα και χαμογελάω με τις πρωτοφεμινιστικές της επιτελέσεις. Κρατάω και την ανυπομονησία για τα επόμενα – το κλείσιμο του ματιού στο τέλος. Η περιπέτεια συνεχίζεται. Το άλυτο μυστήριο περιμένει, άρα θα υπάρξει και επόμενο τεύχος…
ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΦΙΛΟΙ ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΘΗΣΑΥΡΩΝ και
ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΦΙΛΟΙ ΠΑΛΙ ΣΕ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ, Graphic novel των Béja και Nataël, Μετάφραση: Άγγελος Αγγελίδης-Μαρία Αγγελίδου, Εκδόσεις Gutenberg 2025
