του Φίλιππου Φιλίππου
Το μυθιστόρημα Μπέτι Μπου (εκδ. Carnivora) της Κλαούδια Πινιέιρο (Μπουρσάκο, 1960) είναι το καλύτερο από τα τέσσερα βιβλία της που έχουν εκδοθεί στην Ελλάδα. Γοητεύει, παρά τις μικρές δυσκολίες στην ανάγνωση –που γρήγορα ξεπερνιούνται–, αφού δεν υπάρχουν διάλογοι μεταξύ των ηρώων κι οι συζητήσεις απλώς αποτελούν μέρος της τριτοπρόσωπης αφήγησης. Το ανάλαφρο ύφος και το καυστικό χιούμορ της συγγραφέως προκαλούν χαμόγελα και ικανοποιούν τις αναγνωστικές απαιτήσεις. Βασικό στοιχείο του μυθιστορήματος είναι η πλοκή την οποία η Κλαούδια Πινιέιρο αναπτύσσει με τον δικό της εξαιρετικό τρόπο.
Κεντρικό πρόσωπο στην ιστορία είναι η Νούριτ Ίσκαρ, ή Μπέτι Μπου, πρώην επιτυχημένη συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων και νυν συγγραφέας-φάντασμα (ghost writer), η οποία αναλαμβάνει να γράψει ένα βιβλίο-χρονικό, ένα non fiction, κάτι σαν το Εν ψυχρώ του Τρούμαν Καπότε. Στην έρευνα που κάνει την βοηθούν δύο επαγγελματίες δημοσιογράφοι, ο Χάιμε Μπρένα, βετεράνος στην εφημερίδα Ελ Τριμπούνο, και ο ανώνυμος νεαρός του αστυνομικού ρεπορτάζ. Θέμα της έρευνας είναι η δολοφονία ενός πλούσιου επιχειρηματία, του Τσασαρέτα, ο οποίος βρέθηκε με τον λαιμό κομμένο στο σπίτι του σ’ ένα ιδιωτικό προάστιο (περιοχή περιφραγμένη, με φρουρούς) του Μπουένος Άιρες. Η Μπέτι Μπλου, που βρίσκεται στα όρια της κρίσης της μέσης ηλικίας, αντιμετωπίζει πλείστα προσωπικά προβλήματα, ερωτικά και άλλα, και υποστηρίζεται από τον Ρινάλδι, τον πρώην εραστή της, διευθυντή της εφημερίδας.
Τα ερωτήματα στα οποία καλείται να απαντήσει η ηρωίδα που έχει χαρακτηριστεί ως η Μαύρη Κυρία της αργεντίνικης λογοτεχνίας, είναι αν το θύμα δολοφόνησε τη γυναίκα του πριν από τρία χρόνια. Aπαλλάχτηκε μεν λόγω αμφιβολιών, ο κόσμος όμως πιστεύει πως αυτός είναι ο δολοφόνος. Τα πράγματα δεν μένουν εκεί. Σύντομα, δολοφονούνται κι άλλοι άντρες, φίλοι του Τσασαρέτα, οπότε δημιουργούνται σοβαρές απορίες στην Μπέτι Μπου. Μήπως πρόκειται για εκτέλεση συμβολαίων θανάτου; Κάποια στιγμή, οι τρεις ερευνητές (η αστυνομία γνωρίζει πολλά, αλλά δεν συμμετέχει στην έρευνα), πέφτουν πάνω σε μια παλιά φωτογραφία του Τσασαρέτα και μερικών φίλων του, φαίνεται πως αυτή αποτελεί το κλειδί της σκοτεινής υπόθεσης.
Το Μπέτι Μπου αναφέρεται στη διαπλοκή δημοσιογραφίας και εξουσίας και δίνει στην Κλαούδια Πινιέιρο την ευκαιρία να μιλήσει για τη λογοτεχνία («…ήταν μπεστ σέλερ, επειδή τα βιβλία της διαβάζονταν πολύ γρήγορα κι επειδή τα διάβαζε και κόσμος που συνήθως δεν διαβάζει»), την κριτική ( «…κάνουμε κριτικές για επαινέσουμε ένα βιβλίο, όχι για να το θάψουμε. Αν θες να το θάψεις, απλώς δεν το αναφέρεις»), την ερευνητική δημοσιογραφία («οι δημοσιογραφικοί του αστυνομικού ρεπορτάζ είμαστε νευρωτικοί, εμμονικοί ντετέκτιβ, και ξεροκέφαλοι» ), την δικαιοσύνη, την εκδίκηση και την αρχαία ελληνική τραγωδία («Θυμάστε τις Ερινύες; …ο Αισχύλος έκανε, νομίζω, λάθος που τις μεταμόρφωσε σε Ευμενίδες»). Κυρίως, η Πινιέιρο θέλει να μιλήσει για τον Ροδόλφο Ουόλς, τον Αργεντινό δημοσιογράφο, ο οποίος στο μη μυθοπλαστικό βιβλίο του Επιχείρηση Σφαγή κατήγγειλε την τότε χούντα της πατρίδας του κι αργότερα δολοφονήθηκε από τη χούντα του Βιντέλα. Σ’ εκείνον ανήκει η φράση «Αν δεν υπάρχει δικαιοσύνη, ας υπάρχει τουλάχιστον αλήθεια».
Κλαούδια Πινιέιρο, Μπέτι Μπου, μτφρ. Ασπασία Καμπύλη,Εκδόσεις Carnivora, 2024
