του Ιάσονα Νεύρη
Οι άνθρωποι που γράφουν για τον τόπο τους είναι μαχητές του χαρτιού και της μνήμης. Οι περισσότεροι δεν είναι επαγγελματίες γραφιάδες αλλά εραστές. Αγαπούν τον τόπο και τους ανθρώπους του και θέλουν να διατηρήσουν στους αιώνες την αυθεντικότητά του. Πόσο μάλλον όταν ο τόπος τους είναι ιστορικές πόλεις όπως η Τρίπολη και τα Καλάβρυτα.
Χρήστος Η. Μήτσιας, Τρίπολη (1830-2000),Μια νοσταλγική αναδρομή, Τρίπολη, 2024
Ο Χρήστος Η. Μήτσιας εξέδωσε με τη βοήθεια πολλών εντόπιων χορηγών, καταστημάτων, θεσμών, προσωπικοτήτων ακόμα και του ποδοσφαιρικού σωματείου Αστέρας της Τρίπολης. Πρόκειται για μια ιστορία της εξέλιξης της αρκαδικής πρωτεύουσας μέσα στον χρόνο. Δεν έχει τόσο ιστορικό χαρακτήρα με την έννοια καταγραφής πολεμικών και πολιτικών γεγονότων αλλά πρόκειται για μια ανθρωπο-γεωγραφική αποτύπωση της εξέλιξης μιας μεγάλης πόλης, ενός άστεως στην περιφέρεια.
Σκεφτείτε η πρώτη ενότητα καταγράφει τα πηγάδια, τους υπονόμους, τα ρέματα, τις περιώνυμες βρύσες και τους νερόμυλους. Την βασική υποδομή για να υπάρξει ζωή. Ακολουθεί η ρυμοτομία της πόλης, δρόμοι, σοκακία, πλατείες, το νεκροταφείο, και τα ευαγή ιδρύματα, τα δικαστήρια, τα σχολεία, οι φυλακές αλλά και οι βίλες.
Η δεύτερη μεγάλη ενότητα μιλάει για τους ανθρώπους. Τους εργαζόμενους, τα επαγγέλματά τους και τα καταστήματά τους. Από τα χωματουργεία έως τα ξηροκαρπαδικά και από τους δικηγόρους έως τις κλινικές. Μεταξύ αυτών καταγράφονται σπάνια επαγγέλματα όπως οι καμπανάδες, οι φαρμακοτρίφτες, οι αμαξάδες, οι ταμπάκοι, οι σαγματοποιοί , ένας κόσμος που χάνεται στην τριπολιτσιώτική ομίχλη.
Στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου που φέρει τον τίτλο «Πολιτισμός, Αθλητισμός, Έθιμα, Γιορτές της Τρίπολης» συντελείται μια καταβύθιση στις ιδιαιτερότητες του ανθρώπινου παράγοντα. Το κεφάλαιο αρχίζει με αναφορά στους γραφικούς τύπους της πόλης , τους κλοσάρ του άστεως. Ακολουθούν οι χώροι διασκέδασης, οι γιορτές από τα Θεοφάνεια έως τις κηδείες ακόμα και οι χώροι ψυχαγωγίας από τα μπαρ έως τα ελληνάδικα. Ξεχωριστή αναφορά υπάρχει για τα πορνεία της Τρίπολης και ο τόμος κλείνει με τα μεγάλα ανθρώπινα δυστυχήματα και τα κατοχικά χρόνια της Τρίπολης.
Ο αναγνώστης εκπλήσσεται από τις λεπτομέρειες, την ενδελεχή αναζήτηση τόπων και ανθρώπων, συνηθειών και γενικότερα εκείνων των μικρών πραγμάτων που ορίζουν την ανθρώπινη φύση σε μια πόλη μακριά από το κέντρο της χώρας.
Το βιβλίο διακοσμείται με σπάνιες φωτογραφίες. Οι παλιοί τριπολιτσιώτες θα το βάλουν στο προσκέφαλό τους , οι νεότεροι νομίζω θα το κρατήσουν ως μια εγκυκλοπαίδεια για την περιοχή τους.
Νίκος Κ. Σακελλαρόπουλος, Ιστορία της Επαρχίας Καλαβρύτων, εκδ.Πικραμένος, Καλάβρυτα, 2019
Ο συγγραφέας στην περίπτωση αυτή υπήρξε γραφιάς, εκδότης του πνευματικού περιοδικού ΡΗΜΑ, , αρθρογράφος σε πολλές εφημερίδες και ίσως έγινε γνωστός περισσότερο για το βιβλίο του «Το Μαύρο Μάμπα».
Το βιβλίο του για τα Καλάβρυτα είναι δίτομο αφιερωμένο εννοείται στην πατρίδα του συγγραφέα, τα Καλάβρυτα.
Και αυτό το έργο , παρά τα περισσότερα ιστορικά στοιχεία που έχει, κινείται στο ανθρωπο- γεωγραφικό πεδίο ερευνών. Το πρώτο μέρος περιγράφει το χώρο, τη γενική γεωγραφία, τα όρη, τα ποτάμια, ακόμα και τις πεζοπορικές διαδρομές. Κατόπιν καταγράφει τους χώρους: ιστορικούς, μουσειακούς, πατριωτικούς και ..τουριστικούς.
Μεγάλο μέρος του πρώτου τόμου καταλαμβάνουν τα μυθολογικά στοιχεία , η προϊστορική περίοδος με αναλυτικές αναφορές στους πρώτους αρκάδες ενώ συνεχίζει με τις επόμενες εποχές για να φτάσει στη ρωμαϊκή, τη βυζαντινή, μέχρι την οθωμανική περίοδο και από εκεί στην επανάσταση του 1821 και τους μετέπειτα χρόνους, ίδρυση του ελληνικού κράτους, κατοχή, αντίσταση, εμφύλιος.
Το τελευταίο μέρος του δεύτερου τόμου έχει περισσότερο λαογραφικό χαρακτήρα. Από τη λαϊκή αρχιτεκτονική έως τα επαγγέλματα (μοδίστρες, φραγκοραφτάδες κ.α). Ακολουθούν καταγραφή μεταφυσικών φαινομένων : αφασίες, νεράιδες, λάμιες, βασκανίες,μάγια κ.τ.λ.
Ο δεύτερος τόμος κλείνει με αναφορές σε φιλολογικά, λαογραφικά , στα οποία αναφέρονται τραγούδια, μοιρολόγια , ευχές, παινέματα, αλλά και βρισιές, όρκοι, πειράγματα και φάρσες. Η έκδοση κοσμείται με πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Ένα έργο για να διατηρηθεί η μνήμη των Καλαβρύτων που σιγά – σιγά ο τουριχμός αλλάζει τη φυσιογνωμία της.
