του Γιάννη Ν.Μπασκόζου
Μέσα στην πληθώρα τίτλων υπάρχουν αρκετοί που δεν «συχνάζουν» στις λίστες των ευπώλητων, κάποια από αυτά ούτε στις λίστες με τις επιλογές βιβλίων, οι οποίες αυτές τις μέρες προσδοκούν να είναι «σηματωροί» της αγοράς. Πρόκειται για μελέτες, ειδικές εκδόσεις, ντοκουμέντα, προσωπικές μαρτυρίες, μερικές φορές επιτυχημένες προσπάθειες κάποιου μονομανούς. Μελέτες διακειμενικές ή εργαστηριακές, οπωσδήποτε όμως βιβλία που απευθύνονται σε ένα συγκεκριμένο κοινό. Καταλογογραφώ αυτά τα βιβλία ελπίζοντας ότι οι αναγνώστες μας ή κάποιοι από αυτούς θα συναντήσουν το συγκεκριμένο βιβλίο που τους ενδιαφέρει.
Σε αυτή την κατηγορία ειδικών βιβλίων βάζω δύο μελέτες για τη σχέση λογοτεχνών και κινηματογράφου. Το πρώτο είναι του Θανάση Αγάθου Ο Καραγάτσης του κινηματογράφου( Αιγόκερως). Ο συγγραφέας , καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στο ΕΚΠΑ έχει ασχοληθεί με τη γενιά του ΄30 και τον κινηματογράφο και στο βιβλίο του Ο Άγγελος Τερζάκης και ο κινηματογράφος. Ο Καραγάτσης, όπως και ο Τερζάκης αναγνώρισαν στον κινηματογράφο τη δυναμική της νέας τέχνης. Ο Καραγάτσης σκηνοθέτησε σε σενάριο δικό του μία ταινία την «Καταδρομή» και πολλά έργα του, όπως π.χ. Ο Θόδωρος και ο Θάνατος έχουν σεναριακή δομή. Στο δεύτερο βιβλίο της κατηγορίας αυτής το έχει γράψει ο Νικόλας Ιωάννης Κοσκινάς με τον τίτλο Κάφκα και Κινηματογράφος (Ροές), όπου μελετά το πόσο κινηματογραφικός είναι ο Κάφκα, ο οποίος γνώρισε κι αγαπούσε έτσι κι αλλιώς τον κινηματογράφο. Μέσα από συγκεκριμένα έργα του Κάφκα ο συγγραφέας αναδεικνύει το πως η γλώσσα του Κάφκα ανακαλεί κινηματογραφικά δάνεια.
Σχετικά με τη μουσική ο Σπύρος Αραβανής στο βιβλίο του Ζεστά ποτά (Οξύ) μέσα από διαδοχικές συστήσεις με τα αδέλφια Πάνο και Χάρη Κατσιμίχα παρουσιάζει το πως γεννήθηκε ο δίσκος «Ζεστά ποτά» που έμελλε να σηματοδοτήσει μια νέα γενιά στην ελληνική τραγουδοποιία. Ο Φώντας Τρούσας στο βιβλίο του 100 χρόνια ελληνική Τζαζ (όγδοο) αποτίνει φόρο τιμής σε όλους όσοι συνέβαλαν στο ρεύμα της ελληνικής τζαζ. Η μελέτη του ενδελεχής με πολλά ντοκουμέντα και αναφορές ξεκινάει από την μπουάτ Κιβωτό της Άμυ και του Μίνωα Αργυράκη, περνάει από όλους τους μεγάλους συνθέτες της πρώιμης τζαζ Λαβράνο, Πλέσσα, Σπάρτακο, Μικέλη κ.ά. και φτάνει στην εποχή του Μπαράκου, στον αυτοσχεδιαστή και θεωρητικό Σάκη Παπαδημητρίου έως τον Μιχάλη Σιγανίδη και τα σημερινά τζαζ σύνολα ενώ υπάρχει αναφορά σε ιστορικά περιοδικά της τζαζ και στη σχετική δισκογραφία. Βιβλίο-ποταμός για όλους τους μουσικόφιλους.
Η συζήτηση για την κουλτούρα την εποχή της δικτατορίας άνοιξε στο περσινό φεστιβάλ Αθηνών με μία παράσταση. Ήδη η συγγραφέας Ρέα Γαλανάκη είχε τονίσει σε συνεντεύξεις της ότι η τέχνη στη δικτατορία δεν ήταν ανενεργή αλλά είχε ζωντάνια και δημιουργία. Ο καθηγητής πολιτικής επιστήμης Στάθης Καλύβας και η σκηνοθέτης Νατάσσα Τριανταφύλλη εξέδωσαν τον τόμο Big Bang, Η άνθιση του πολιτισμού στα χρόνια της δικτατορίας, 1970-1973 (Μεταίχμιο). Έχοντας τρανταχτά παραδείγματα από έργα της εξεταζόμενης περιόδου(Ευδοκία, Αναπαράσταση, τραγούδια των Μίκη Θεοδωράκη και Μάνου Χατζιδάκη ισχυρίζονται ότι «άλλο η κρατική κουλτούρα που εξέπεμπε η δικτατορία κι άλλο η κουλτούρα που δημιουργούσε η κοινωνία από κάτω». Κρατώντας ισορροπίες εντούτοις δεν απέφυγε την ισχυρή κριτική. Προσωπικά δεν νομίζω ότι τότε έγινε το Big Bang γιατί είχε προηγηθεί η περίφημη δεκαετία του ΄60 και αν η δικτατορία δεν έκοβε στη μέση τα μηνύματα που έρχονταν αpό τον Μάη του 68 και τις φοιτητικές κινητοποιήσεις σε όλο τον κόσμο ίσως να είχαμε περισσότερα και καλύτερα επιτεύγματα στην τέχνη και τον πολιτισμό. Το θέμα σηκώνει περαιτέρω συζήτηση.
Ο Θανάσης Γιοχάλας και η Ζωή Βαΐου πραγματικοί αθηναιογράφοι έδωσαν από τις εκδόσεις Εστία το πολυσέλιδο Οδός Πανεπιστημίου (19ος-21ος αι.)Ιστορία και ιστορίες. Ξέρω ότι εδώ και χρόνια κάνουν δουλειά μυρμηγκιού και οι δύο και τα βιβλία τους είναι σχεδόν χειροποίητα. Η ιστορία της Πανεπιστημίου είναι ένα κομμάτι της ιστορίας της Ελλάδος και κυρίως ένα σημαντικό τμήμα της πόλης των Αθηνών. Μπορεί βεβαίως σήμερα η οδός Πανεπιστημίου να έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά, δεν παύει όμως να είναι ο πιο γνωστός, «κυριλάτος», δυναμικός όσο και χαρακτηριστικός δρόμος της Αθήνας, τον οποίον διατρέχουν οι πάντες, από τραπεζίτες έως φτωχοβιοπαλαιστές. Χαρακτηριστικά απέναντι από το Κεντρικό Λογιστήριο του Κράτους, στη γωνία του οποίου υπάρχει τον χειμώνα καστανάς με φουφού, έχουν στέκι τα πρεζάκια και δέκα μέτρα παραπάνω στα Προπύλαιά γίνονται οι πολιτικές, συνδικαλιστικές και νεανικές συγκεντρώσεις. Από τότε που την διέσχιζαν τροχήλατες άμαξες μέχρι σήμερα που την τρέχουν τα σύγχρονα SUV η οδός Πανεπιστημίου παραμένει η κεντρική αρτηρία της πόλης. Πόσοι όμως γνωρίζουμε την ιστορία της; To δίδυμο των συγγραφέων μας δίνει μια καλειδοσκοπική εικόνα της Πανεπιστημίου κι ένα ανάγνωσμα ευχάριστο και γνωσιοκεντρικό.
Ο Πίτερ Ενιγουεϊ έχει ασχοληθεί συστηματικά τα τελευταία χρόνια με το μικροδιήγημα. Φέτος εξέδωσε το Ελληνικό μικροδιήγημα, 1974-2024, μια ανθολογία. (εκδόσεις άνω τελεία). Όπως λέει και ο τίτλος πρόκειται για μια ανθολογία επιλεγμένων μικροδιηγημάτων από έλληνες συγγραφείς, τους καλύτερους του είδους. Το μικροδιήγημα έχει τεράστιες αρετές: ελλειπτικότητα, αφαίρεση, σιωπή. Υπονοεί πάντα περισσότερα από ότι φανερώνει πράγμα που συνεπάγεται ενεργό συμμετοχή του αναγνώστη. Η ανθολογία καλύπτει μια μεγάλη γκάμα από τους πρώτους διδάξαντες Ε.Χ.Γονατά και Η.Χ.Παπαδημητρακόπουλου έως τους πολύ σημερινούς νέους πεζογράφους. Εγχειρίδιο και για όσους βρίσκονται στο πεδίο της Δημιουργικής Γραφής.
Ο ιστορικός Βάσιας Τσοκόπουλος είναι ο υπεύθυνος πίσω από το Ημερολόγιο τεμπελιάς 2026 (Εντός). Ανάμεσα στις ημερομηνίας υπάρχουν κείμενα για την τεμπελιά ως απόλαυση, για την τεμπελιά ως πνευματική, παραγωγική λειτουργία, για τη νοσηρή τεμπελιά, την αχαΐρευτη που είναι το αντίθετο της τεμπελιάς υψηλής κουλτούρας. Η τεμπελιά διαχωρίζεται σε δυτική και ανατολική, καθώς διαπιστώνεται ότι στους αναλυτικούς λαούς η τεμπελιά δεν έχει ωφελιμιστικό χαρακτήρα αλλά μάλλον είναι μια υπαρξιακή κατηγορία. Σε κάθε περίπτωση το Ημερολόγιο τεμπελιάς δίνει ιδέες για κάθε επιρρεπή σε αυτήν.
Ο Γαβριήλ Νικολάου Πεντζίκης εξέδωσε στον κυπριακό εκδοτικοί οίκο Τεχνοδρόμιον ένα μικρό βιβλιαράκι υπό τον τίτλο Περί πατρός Περίπατος. Πρόκειται για μαρτυρίες για τον πατέρα του, περίφημο όσο και ιδιόρρυθμό συγγραφέα Ν.Γ.Πεντζίκη. Στις μαρτυρίες του μένει κυρίως στο πόσο αντιφατικός άνθρωπος ήταν ο Πεντζίκης και πόσο οι αντιφάσεις του εμφανίζονταν με διαφορετικά προσωπεία και πρόσωπα στο έργο του. Ενδιαφέρουσες επίσης είναι οι επεξηγήσεις που μας δίνει σε μεταφορές που αρχικά μοιάζουν παράξενες όπως η ταύτιση της θάλασσας με την εσθήτα της Υπεραγίας Θεοτόκου ή πως χώριζε τις ιδέες σε λευκές και σκοτεινές, επιχειρηματολογώντας υπέρ των δεύτερων. Σχεδόν συλλεκτικό.
Ο George Steiner δεν χρειάζεται συστάσεις. Στην ελληνική αγορά κυκλοφορούν τα εξαίρετα βιβλία του. Στο ογκώδες Μετά τη Βαβέλ, όψεις της γλώσσας και της μετάφρασης (μτφρ. Γρηγόρης Κονδύλης, επιμ. Άρης Μπερλής,Gutenberg) ο Στάινερ διατυπώνει ένα ερμηνευτικό μοντέλο της μεταφραστικής πράξης σε τέσσερις κινήσεις: H πρώτη κίνηση είναι η επένδυση στη σημασία του πρωτοτύπου. Η δεύτερη κίνηση είναι η επιθετικότητα. Είναι να συλλάβει ο μεταφραστής το κείμενο «ως βίαιη κατακράτηση». Η τρίτη κίνηση είναι η ενσωματική, κάτι που ενέχει τον κίνδυνο του μετασχηματισμού σχεδόν υποχρεωτικά. Η τέταρτη κίνηση είναι η αποκατάσταση, η επίτευξη μιας ισορροπίας των δυνάμεων της παρουσίας, την οποία έχει διαταράξει η προσπάθεια κατανόησης του αρχικού κειμένου. Σε αυτό το πλαίσιο κινείται η προβληματική του Στάινερ για να μιλήσει για τη μετάφραση σε έναν κόσμο πολλών γλωσσών.
Οι παλιότεροι θα θυμούνται τον καπετάνιο Μανώλη Μπουζάκη ιδιοκτήτη των πολύ καλών εκδόσεων Γνώση. Στα απομνημονεύματά του με τίτλο Ο δρόμος του Ποσειδώνη, αναμνήσεις ενός πλάνητα οδοιπόρου (Κίχλη), υπάρχει αναλυτική αναφορά στο πώς αυτός ένας κυβερνήτης τορπιλακάτου ιδρύει έναν εκδοτικό οίκο με το όνομα «Γνώση» που διακρίνεται για την περίφημη φιλοσοφική του σειρά με επικεφαλής τον φιλόσοφο Παναγιώτη Κονδύλη και με συμβούλους σαν τον Βασίλη Βασιλικό και τον Μάνο Ελευθερίου.
Οι πολύπτυχες εκδόσεις Μετρονόμος εξέδωσαν έναν τόμο με τίτλο Ο μελοποιημένος Μανόλης Αναγνωστάκης, σε επιμέλεια Σπύρου Αραβανή, Ηρακλή Οικονόμου και Θανάση Συλιβού. Συλλογή άρθρων που προσεγγίζει τον ποιητή από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Διαβάζεις για τη σχέση του Μ. Α. με το τραγούδι αλλά και μια συνομιλία του με δύο μαθητές. Τρεις νέοι συνθέτες γράφουν για αυτόν. Ο Γιώργος Σκαρμπαδώνης , η Αρλέτα και ο Θωμάς Κοροβίνης δίνουν ένα λογοτεχνικό τόνο στις αναμνήσεις τους. Ο Αλέξης Βάκης γράφει την αγωνιστική παρουσία του και την καταδίκη του ποιητή σε θάνατο.
Τον Μισέλ Ουελμπέκ πολλοί αγαπούν να μισούν. Γι άλλους και για μένα είναι ίσως ο πιο ευφυής λογοτέχνης του αιώνα στη δύση σήμερα (αλλά πώς να κερδίσει Νόμπελ με αυτά που γράφει..). Ο συγγραφέας Κώστας Περούλης (περιμένουμε ακόμα το μυθιστόρημά του) μας δίνει το Μισέλ Ουελμπέκ, Δύο κείμενα για την ποιητική του (Εστία). Εκτιμώντας ότι οι μεν προοδευτικοί τον βρίζουν ενώ οι ακροδεξιοί προσπαθούν να τον οικειοποιηθούν – όλοι διαστρεβλώνοντας τον, ο Κ.Περούλης αναλύει την προσωπική φιλοσοφία του συγγραφέα που την παρουσιάζει ως μία δική του ηθική που την χαρακτηρίζει «χριστιανική ηθική χωρίς θεό». Το έργο του δε το κατατάσσει στον λεγόμενο κοινωνικό ρεαλισμό αλλά με μία υπαρξιακή συνείδηση, «δυστυχισμένη», κατά τον Σαρτρ.
Εξίσου μεγάλο ενδιαφέρον έχουν τα δοκίμια του Ερνέστο Σάμπατο με τίτλο Άνθρωποι και γρανάζια, (μτφρ. Δ.Παπαδοπούλου, Μάγμα). Αν και εκδομένο του 1951 η προβληματική του μάλλον έρχεται να ενισχυθεί και να ανταποκριθεί στο σήμερα καθώς η επιστήμη έχει ξεφύγει από τον άνθρωπο. Ο Σάμπατο διαπραγματεύεται το πως η επιστήμη χειραφετήθηκε από τον άνθρωπο και εναντιώθηκε σε αυτόν έχοντας μετατραπεί σε ένα ανώνυμο τέρας. Η ανθρώπινη πλευρά της επιστήμης, και σήμερα της Τεχνητής Νοημοσύνης, έχει αποκολληθεί από την ίδια την τεχνολογική εξέταση βάζοντας τον άνθρωπο απέναντί της. Παραμένει όμως αισιόδοξος λέγοντας πως κάθε εναντίωση όσο παράλογη και αν φαίνεται μπορεί να πυροδοτήσει μια αλλαγή- απλώς τώρα εμείς δεν το ξέρουμε.
O Καβάφης δεν θα πάψει ποτέ νας μας “ενοχλεί”, με την έννοια να μας δίνει αφορμή για να συζητάμε συνεχώς για το έργο του. Ο Διονύσης Καψαλης σε δύο μικρές μελέτες με τίτλο Η απόσυρση του τεχνίτη (εκδ. Άγρα) διερευνά τη σχέση του ποιητή με την τέχνη του. Χρησιμοποιώντας τον όρο του Ράσκιν “παθητική πλάνη” (προσωποποίηση ή απόδοση ανθρώπινων συναισθημάτων σε αντικείμενα ή ζώα) και τις παρατηρήσεις του Τσίρκα βλέπει τη χρήση της όχι μόνο στα αποκηρυγμένα αλλά και στα ώριμα έργα του ποιητή ανεξαρτήτως αν ο ίδιος το αποδεχόταν. Στο δεύτερο δοκίμιο και με αφετηρία το ποίημα “Νόησις” εξετάζει το στοιχείο του ποιητικού και ηθικού αυτοπροσδιορισμού του ποιητή.
Η δημοσιογράφος Μικέλα Χαρτουλάρη έδωσε έναν τόμο με συνεντεύξεις υπό τον τίτλο 61Πολαρόιντ για την ελληνική περιπέτεια(Πόλις). Επέλεξε λοιπόν 61 προσωπικότητες από διάφορους χώρους για να συζητήσει μαζί τους το «που πάμε», που πάει το καράβι που λέγεται Ελλάδα. Τα θέματα ποικίλα: από τα θεσμικά, την οικονομία, την πολιτική, στη χρήση της ιστορίας, στη μνήμη, στο πολιτιστικό τέλμα, στα σημερινά στερεότυπα, στο θέμα των πόλεων και πως ζούμε σε αυτές, στον ρόλο της οικογένειας, των φύλων, της κοινωνίας ως σύνολο. Τέλος στο τι σημαίνει πρόοδος και που βρίσκεται το ελληνικό εκκρεμές. Ενδιαφέρουσες απόψεις, οπωσδήποτε ένα βραδυφλεγές υλικό.
Ο Νίκος Ερηνάκης στο βιβλίο του Υπερδιαλεκτική της Ευτοπίας, ανθρωπινότητα, τεχνητότητα, ελευθερία (εκδόσεις Κείμενα) διαπραγματεύεται τη σημερινή κατάσταση φιλοσοφικά. Παρατηρεί πως σήμερα η πραγματικότητα είναι διττή, από τη μια φυσική και υλική , από την άλλη ψηφιακή και επαυξημένη. Αισθάνεται ότι αν δεν μπορέσουμε να φέρουμε σε ισορροπία αυτές τις δύο όψεις της πραγματικότητας τότε οι τεχνολογικές εξελίξεις θα προσπεράσουν τον άνθρωπο υποκαθιστώντας τον και με οδυνηρή κατάληξη, σε μια τελική δυστοπία. Πιστεύει ότι ο άνθρωπος πρέπει να ορίσει εκ νέου την ίδια του τη ανθρώπινη φύση και κυρίως τι είναι και τι θέλουμε να είναι αυτή. Διαπιστώνει βεβαίως πως ανάμεσα στη ψηφιακή και ανθρώπινη πραγματικότητα η συνομιλία δυσχεραίνεται και ως εκ τούτου και ο χρόνος αντίδρασης θα παίξει έναν σημαντικό ρόλο.
Η αμφιλεγόμενη πολλές φορές πολιτική στάση του Καζαντζάκη απέναντι στα πολιτικά γεγονότα της εποχής του έχει ανάγκη περαιτέρω διερεύνησης τώρα που πια μπήκαμε στην εποχή της συστηματικής επανέκδοσης των έργων του και της μελέτη τους πέρα από «μυθολογίες». Ο ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου (FUB) Κωνσταντίνος Α. Δημάδης στο βιβλίο του Ο Νίκος Καζαντζάκης και η πολιτική μέσα από δημοσιογραφικά και ταξιδιωτικά του κείμενα, έκδοση του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης Ποταμιών «Η Γκουβερνιώτισσα» (Ηράκλειο, 2025) αναλύει μέσα από τα ταξιδιωτικά κείμενα του Καζαντζάκη που δημοσιεύτηκαν κατά την περίοδο 1925- 1941 την πολιτική του στάση απέναντι στα γεγονότα της εποχής (Φράνκο, Αγγλική πολιτική, Μεταξάς κλπ). Ο Κ.Α.Δημάδης δεν καταφεύγει σε εύκολες ερμηνείες αλλά αναζητά στα χειρόγραφα και στη σύγκρισή με τα δημοσιευμένα ταξιδιωτικά άρθρα ποιος ήταν τελικά ο πολιτικός Καζαντζάκης. Πράγμα καθόλου εύκολο να αποδειχθεί καθώς ο κρητικός συγγραφέας αναδιαμόρφωνε συχνά τα κείμενα που έδινε προς δημοσίευση προσαρμόζοντάς τα στην πολιτική που ήθελε να υπηρετήσει. Έτσι τα ταξιδιωτικά του βιβλία για την Ισπανία και την Αγγλία που κυκλοφόρησαν και κυκλοφορούν ακόμα ευρέως αποκρύπτουν αρκετά δεδομένα που περιλάμβαναν τα πρωτότυπα χειρόγραφά του. Ένα βιβλίο που θέτει ερωτήματα για περαιτέρω έρευνα.
Τον θεατρικό συγγραφέα και πολύ καλό πεζογράφο Κώστα Μουρσελά δεν θα ήθελα να τον ξεχάσουμε. Πέρα από το ότι ο ίδιος ήταν ένας πολύ γλυκός, ήσυχος άνθρωπος ήταν κι ένας από τους θεμελιωτές του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου αναδεικνύοντας σπουδαίους θεατρικούς χαρακτήρες και τεχνικές. Παράλληλα μπόλιασε την πεζογραφία με την κατακτημένη θεατρική τεχνική του ενώ ως διανοούμενος δημοσίευσε συχνά θέματα για την τέχνη και την κοινωνία. Ο Θεοδόσης Πυλαρινός στη σειρά συγκεντρωτικών κριτικών κειμένων για έλληνες λογοτέχνες επιμελήθηκε τον τόμο Για τον Κώστα Μουρσελά, Κριτικά κείμενα(εκδόσεις Κουκκκίδα- Αιγαίον). Ο τόμος περιλαμβάνει κριτικά κείμενα για το έργο του από κριτικούς θεάτρου, πανεπιστημιακούς, δημοσιογράφους και μελετητές του θεάτρου μαζί με αρκετές συνεντεύξεις καθοριστικές για το πως έβλεπε ο Μουρσελάς την τέχνη του. Οι κριτικές ακολουθούν τα έργα του αναλυτικά, τόσο τα θεατρικά όσο και τα πεζογραφικά. Πολύμορφος, πειραματιστής, δάσκαλος, ανατόμος του σύγχρονου ανθρώπου είτε στα «σκληρά» θεατρικά του έργα όπως στο «Μαχαίρι στο κόκκαλο» ή στο «Ενυδρείο» είτε στο αποθεωτικό από το κοινό Βαμμένα Κόκκινα Μαλλιά ή στους υπαινικτικούς διαλόγους του «Εκείνος και Εκείνος» ο Μουρσελάς δημιούργησε όπως θα γράψει ο θεατρικός συγγραφέας Γιάννης Χρυσούλης «ένα ξεχωριστό, εντελώς δικό του είδος γραφής με μια κοφτερή, υποδόρια γλώσσα…ένας ακροβολιστής του οικείου, ρεαλιστικού λόγου που τον φορτίζει ξαφνικά ποιητικά δίνοντάς του απρόσμενες διαστάσεις».
………
Και ένα βιβλίο που δεν πρόκειται να το βρείτε εκτός αν είστε καλός πελάτης της επενδυτικής εταιρείας Alpha Trust. Κάθε χρόνο η εταιρεία αυτή εκδίδει εκτός εμπορίου ένα βιβλίο που αφορά την ιστορία της Ελλάδος. Φέτος εξέδωσε τη μαρτυρία του Ίωνα Χ.Περδικάρη , Το χέρι της μοίρας. (μτφρ. Ισμήνη – Λουίζα Ταμβακάκη) Πρόκειται για το χρονικό της οικογένειας Περδικάρη, μιας ιστορικής οικογένειας, που οι περιπέτειες της μοιάζουν μυθιστορηματικές. Ο Γρηγόρης Περδικάρης, πατέρας του συγγραφέα, υπήρξε Πρόξενος των ΗΠΑ στην Αθήνα. Γεννήθηκε στη Νάουσα την οποίαν όταν κατέκαυσαν οι Τούρκοι, την εγκατέλειψε και πήγε στην Αίγυπτο και από εκεί με μια ιεραποστολή στη Μέση Ανατολή. Γυρίζοντας στην Αμερική έγινε φίλος επιφανών λογοτεχνών, ανάμεσά τους και με τον Έντγκαρ Άλαν Πόε. Έδινε διαλέξεις υπέρ του ελληνικού ζητήματος μέχρι που διορίστηκε Πρόξενος. Ο γιος του Ίων είχε κι αυτός μυθιστορηματικές περιπέτειες, με απαγωγή από μαροκινούς ληστές και παρέμβαση του Ρούζβελτ για να απελευθερωθεί και άλλες πολλές. Ο τίτλος της μαρτυρίας του Περδικάρη Το χέρι της μοίρας φανερώνει πως τυχαία γεγονότα στον θορυβώδη και γεμάτο αλλαγές 19ο αιώνα άλλαξαν την μοίρα του.
