της Όλγας Σελλά
Λίγο πριν τη δύση του ήλιου θα ξεκινούσε η παράσταση. Με φυσικό φωτισμό πραγματοποιήθηκε, μέχρι τώρα, σε όλα τα αρχαία θέατρα της χώρας. Στη Μήλο, στη Θάσο, στη Μυτιλήνη, στη Λήμνο, στην Κέα, στον Άη Στράτη. Σε αρχαία θέατρα που δεν είναι δημοφιλή, που δεν έχουν γίνει ανασκαφικές εργασίες για να τα αναδείξουν. Και τώρα, τον Σεπτέμβριο, η καλοκαιρινή παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου, που φέτος έχει τίτλο «Ευριπίδης: Θραύσματα» ήρθε και στην Αττική. Σε αρχαία θέατρα της Αττικής, γνωστά και μεγαλύτερα ή μικρά, άγνωστα, αφανή.
Είναι η δεύτερη χρονιά που πραγματοποιείται αυτή η δράση από το Εθνικό Θέατρο, με τη στήριξη του υπουργείου Πολιτισμού και σε συνεργασία με το Σωματείο ΔΙΑΖΩΜΑ και την Περιφερειακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση. Η πρώτη παράσταση αυτής της πρωτοβουλίας, το καλοκαίρι του 2024, ταξίδεψε σε 16 αρχαία θέατρα της Ελλάδα και ήταν ο «Πλούτος» του Αριστοφάνη, σε μετάφραση Δημοσθένη Παπαμάρκου και σκηνοθεσία Μάνου Βαβαδάκη.
Το κοινό –που σε όλες τις παραστάσεις πληρώνει μόνο το εισιτήριο εισόδου στον αρχαιολογικό χώρο ή στο Μουσείο του χώρου- έφτασε, το περασμένο Σάββατο, στο Αρχαίο Θέατρο Ζέας, που ξαφνικά αποκαλύπτεται, ταπεινό, σχεδόν θαμμένο, αλλά παρόν, ανάμεσα σε πολυκατοικίες και σε κανονική αστική ζωή.
Πέντε ταλαντούχοι ηθοποιοί υποδύονται πέντε αρχαιολόγους και μοιράζονται με το κοινό, τη διαδικασία της ανασκαφής, τη σιωπή που υπάρχει πριν ξεκινήσουν οι εργασίες, τη χαρά της ανακάλυψης. Μόνο που σ’ αυτή την παράσταση οι ανακαλύψεις είναι και… θεατρικές. Με αφορμή μια αρχαιολογική ανακάλυψη πάντα, που έγινε το 2022 στη Φιλαδέλφεια της Αιγύπτου, όπου ανάμεσα στα ολόκληρα ή στα μισά αντικείμενα που αναδείχθηκαν ήρθε στο φως κι ένας πάπυρος με αποσπάσματα από χαμένα έργα του Ευριπίδη και συγκεκριμένα τον «Πολύιδο» και την «Ινώ».
Το «ημερολόγιο» αυτής της ανασκαφής, εμπεριέχει και τα θραύσματα των τραγωδιών που θάφτηκαν, που κάποια σπαράγματά τους ήρθαν στο φως, και οι ηθοποιοί-αρχαιολόγοι προσπαθούν να ενώσουν ή να φανταστούν ολόκληρη της ιστορία που είχε αφηγηθεί τότε ο Ευριπίδης. Κι όπως ό,τι ανακαλύπτεται στις ανασκαφές, διαμορφώνει την αρχιτεκτονική ενός χώρου που δεν υπάρχει πια -«την απολιθωμένη μουσική του χώρου»- έτσι και οι σκόρπιοι στίχοι, κάποιες λέξεις μόνο άλλες φορές, που ήρθαν στο φως πάνω σ’ ένα κομμάτι πάπυρο, κάνει αυτούς τους ηθοποιούς-«αρχαιολόγους» να φαντάζονται ολόκληρη την ιστορία που χάθηκε. «Και μετά;» ρωτάνε με περιέργεια, κάθε φορά που βρίσκουν κάποιες λέξεις που δεν ολοκληρώνονται πάνω στον πάπυρο. Και φτιάχνουν μια ιστορία, ενώνοντας διάφορα κομμάτια κειμένων, σαν να φτιάχνουν ένα παζλ.
Αυτή ήταν η ιδέα του Ευθύμη Θέου, που υπογράφει τη σκηνοθεσία, τη δραματουργική επεξεργασία και είναι και ένας από τους «αρχαιολόγους» της παράστασης. Και οι πέντε ηθοποιοί – Γιώργος Κριθάρας, Ηλέκτρα Νικολούζου, Κατερίνα Παπανδρέου, Γιώργος Σύρμας, Ευθύμης Θέου- τη ζωντάνεψαν με κέφι, με χιούμορ, με αγάπη, με τη γλώσσα του θεάτρου. Και η μουσική του Κορνήλιου Σελαμσή περπάτησε ακριβώς σ’ αυτούς τους δρόμους. Και ο κόσμος των αρχαιολόγων, με όλα τα εργαλεία που κουβαλούν, έγιναν παιχνίδι, σκηνικά αντικείμενα, μέσα «συνάντησης» με χαμένα αντικείμενα, χώρους, ιστορίες, λέξεις. Μια ευφάνταστη και ευφρόσυνη ιδέα για την οποία φρόντισαν με δημιουργικό τρόπο όλοι οι συντελεστές.
Μια παράσταση που είχε φρεσκάδα, επιτηδευμένο ερασιτεχνισμό, σαν παιχνίδι του θεάτρου και της ανασκαφής, με τη χαρά της δημιουργίας και της φαντασίας που και τα δύο χρειάζονται.
- Επόμενες δύο παραστάσεις, την Τρίτη 9 Σεπτεμβρίου στον Αρχαιολογικό Χώρο Ελευσίνας (Ρωμαϊκή αυλή) στις 7μ.μ. και την Κυριακή 14 Σεπτεμβρίου στο «Σχολείον της Αθήνας – Ειρήνη Παπά» στις 6.30μ.μ.
Η ταυτότητα της παράστασης
Σκηνοθεσία – Δραματουργική επεξεργασία: Ευθύμης Θέου, Μεταγραφή αποσπασμάτων –Συνεργασία στη δραματουργία: Κυριάκος Καρσεράς, Σκηνικός χώρος: Λουκάς Μπάκας, Κοστούμια: Παύλος Θανόπουλος, Μουσική σύνθεση – Μουσική διδασκαλία: Κορνήλιος Σελαμσής, Κίνηση: Νικολέτα Ξεναρίου, Δραματολόγος παράστασης: Εύα Σαραγά, Βοηθός σκηνοθέτη: Βασιλική Σουρρή, Βοηθός σκηνογράφου: Βαγγέλης Ξενοδοχίδης Φωτογραφίες: Τάσος Παπανικολάου, Φωτογραφίες promo: Κάρολ Γιάρεκ, Βίντεο: Γρηγόρης Πανόπουλος
Ερμηνεύουν: Γιώργος Κριθάρας, Ηλέκτρα Νικολούζου, Κατερίνα Παπανδρέου, Γιώργος Σύρμας, Ευθύμης Θέου
