Δημήτρης Αγγελής (*)
Η ποίηση είναι συνωμοτική και εχέμυθη, έλεγε ο Γιάννης Βαρβέρης, δεν είναι φιλέορτη αλλά αυτοεορταζόμενη. Να που συγκεντρωθήκαμε λοιπόν εδώ για ενδέκατη συνεχή χρονιά για να τη γιορτάσουμε όχι όπως οι δήθεν τεθλιμμένοι κληρονόμοι πάνω απ’ το ανοιχτό φέρετρο άκληρου βαθύπλουτου συγγενούς, αλλά ως συνειδητοί πιστοί που δεν μελετούν μόνο την ποίηση του δοσμένου αρχείου, αλλά συγχρόνως υπηρετούν μια ποίηση της μαρτυρίας.
Το να συγκεντρώνονται οι ποιητές είναι μια πράξη βαθιά πολιτική και θα τολμούσα να πω θρησκευτικής σχεδόν σημασίας: γιατί ανεξάρτητα από το περιεχόμενο των ποιημάτων, τη μορφή, τον πρωτοποριακό ή παραδοσιακό τους βηματισμό κ.λπ., όλοι υπερασπιζόμαστε την ανθρώπινη υπόστασή μας, μιλάμε στο όνομα του αισθήματος και της φαντασίας, στο όνομα της αγάπης και της αλληλεγγύης. Σε μια εποχή που ο κόσμος μας γύρω σκοτεινιάζει ολοένα και περισσότερο από την αδικία και τον αμοραλισμό, και μόνο το να ονειρεύεσαι ποιήματα στη γωνιά του γραφείου σου συνιστά απάντηση σε μια επιτακτική σωτηριολογική ανάγκη.
Εμείς σκεφτόμαστε ποιήματα. Ονοματίζουμε το κακό. Γινόμαστε τα ηθικά αρχεία της απανθρωποποίησης που μας περιβάλλει, από τη Γάζα και την Ουκρανία ως το Νεπάλ και την Υεμένη. Η ποίηση μάς επιβάλλει καθήκοντα και υποχρεώσεις, υπακούμε στην κλήση της. Δεν είναι πάντα απαραίτητο να ουρλιάζουμε. Δεν χρειάζεται πάντα να γράφουμε. Αρκεί το ότι σκεφτόμαστε ποιήματα.
Εμείς ταΐζουμε απ’ το πλεόνασμα του ονειρισμού μας τις ουτοπίες των άλλων. Γινόμαστε οι λέξεις για να ερωτευτούν, να θρηνήσουν, να διαμαρτυρηθούν. Εμείς σκεφτόμαστε ποιήματα. Διαβάζουμε ποιήματα. Γινόμαστε ποιήματα.
Μπορείτε να σκεφτείτε έναν κόσμο χωρίς ποιήματα; Δεν θα ήταν ίσως πιο άδικος απ’ τον τωρινό, θα υπήρχαν όμως λέξεις που θα περιπλανιούνταν χαμένες σε πετρώδεις ερημιές, άνυδρα κείμενα όλο κενά και ανεξήγητα χάσματα. Και δεν θα μιλούσε κανείς για «χαλεπούς καιρούς» γιατί ούτε Χαίλντερλιν ούτε κανείς άλλος ποιητής δεν θα υπήρχε στον κόσμο για να το γράψει.
Εμείς όλοι σ’ αυτή την αίθουσα σκεφτόμαστε ποιήματα. Είμαστε το όνειρο που ονειρεύτηκε ο Θεός την ώρα που κοιμόταν πελώριος κάτω απ’ τη ρίζα Μαμβρή: πως μια ημέρα, σ’ έναν άλλο πιο συμφιλιωμένο χρόνο, αποψιλωμένοι πλήρως απ’ τα χρειώδη, πάνω απ’ την τάφρο των Μαριανών, πάνω απ’ τις βαμβακοφυτείες και τα θρυλικά μπαομπάμπ, μακριά από ορούς, αναλγητικά κι ασβεστωμένους τάφους, επιτέλους θ’ αγαπηθούμε.
Έχω, λοιπόν, ένα όνειρο. Να σκεφτόμαστε όλο και περισσότεροι ποιήματα. Είστε υπέρ ή κατά; Σας παρακαλώ, απαντήστε.
[
(*)Χαιρετισμός στην τελετή έναρξης του 11ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ποίησης Αθηνών. Διαβάστηκε στο Μέγαρο Μουσικής στις 29.9.2025.]
