της Μαρίζας Ντεκάστρο
Τιμώ όλους τους δημιουργούς των βιβλίων γιατί μας προσφέρουν αναγνώσεις που δεν έχουν ηλικία. Που θα πει, ότι ως ενήλικοι όχι μόνο μπορούμε να βγούμε από την ηλικία μας και να τρυπώσουμε σε άλλη, αλλά και να δούμε προσεκτικά πώς οι ιστορίες, οι εικόνες, οι ιδέες, η μορφή τους έχουν τη δύναμη να μιλήσουν σε όλους και να συζητηθούν.
Tα βιβλία για τα οποία θα διαβάσετε παρακάτω ταιριάζουν σε αναγνώστες που δεν καθηλώνονται σε ηλικιακές κατηγοριοποιήσεις. Κι αυτό ελπίζω να φανεί από το σύντομο σχόλιο που τα συνοδεύει.
Άλκη Ζέη, Ένα παιδί από το πουθενά, Μεταίχμιο.
Το παιδί από το πουθενά κυκλοφορεί παντού, άλλοτε σαν σκιά, άλλοτε διαβάζουμε γι’ αυτό στις εφημερίδες, άλλοτε το προσπερνάμε! Χρειάστηκε λοιπόν η οξυδερκής ματιά της Άλκης Ζέη για να φτάσει τόσο κοντά μας. Ο ζυγιασμένος λόγος, η αναφορά σε όλα τα πρόσφατα γεγονότα που ταράζουν την κοινωνία, η ανθρωπιά, η ομορφιά της ζωής με τα πάνω και τα κάτω της, η ελπίδα, οι φιλίες διαχέουν τη σοφία που καταστάλαξε στην ψυχή της Άλκης. Και μας τη χαρίζει. Στο μυθιστόρημα υπάρχει μία και μοναδική μεγάλη περιπέτεια. Η περιπέτεια του να μεγαλώνεις σε τούτο τον δύσκολο κόσμο με θάρρος και αισιοδοξία!
Βασίλης Παπατσαρούχας, 12 μικρές ιστορίες, Κόκκινη κλωστή δεμένη.
Οι ιστορίες του Βασίλη Παπατσαρούχα είναι δεμένες με το κοινό μας παρελθόν, με τα πρόσωπα των παραμυθιών που μας έθρεψαν. Μόνο που οι παιδικοί μας ήρωες δεν χάθηκαν τώρα που μεγαλώσαμε! Εξακολουθούν να ζούνε μέσα μας και, χάρη σ’ ένα μυαλό που φαντασιώνεται κάνοντας τα γνωστά αλλιώτικα και αποκτούν καινούρια- ενήλικη;- υπόσταση. Σ’ αυτό το βιβλίο, η εικονογράφηση, η εικαστική γραμμή του καλλιτέχνη, δεν είναι ένας προσωπικός σχολιασμός όπως σε άλλες του δουλειές. Αυτή τη φορά τις διαβάζω σαν σημειώσεις πάνω στα κείμενα του ζωγράφου που έγινε συγγραφέας.
Χανς Κρίστιαν Άντερσεν- Κβέτα Πατσοφσκά, Το κοριτσάκι με τα σπίρτα, Καλειδοσκόπιο.
Βραβευμένη το 1992 με το Βραβείο Άντερσεν, η Τσέχα καλλιτέχνης, αναμφίβολα έκανε μια τομή στην εικονογράφηση! Στα λόγια της ο αναγνώστης θα βρει τις ιδέες που δημιούργησαν αυτό το πανέμορφο βιβλίο. «Θεωρώ πως το λευκό και το μαύρο είναι χρώματα που δημιουργούν τη μεγαλύτερη αντίθεση. Και η μεγαλύτερη αντίθεση είναι εκείνη που δημιουργεί την ομορφιά. Αυτό επιζητώ. Όλα εξαρτώνται από τις σχέσεις, τις αναλογίες, τον ρυθμό, την έκταση, την ποσότητα και πώς συνδυάζονται τα χρώματα μεταξύ τους. Είναι όπως στη μουσική…»
Ελένη Κατσαμά, Καλά Χριστούγεννα, κύριε Ντίκενς, Πατάκης.
Ο Ντίκενς είναι ο Ντίκενς! Πάντα επίκαιρος και όχι επειδή διαβάζουμε τη Χριστουγεννιάτικη ιστορία του κάθε τέτοια εποχή. Ας τον ξαναδούμε λοιπόν τη ζωή του με άλλο μάτι. Η συγγραφέας απομακρύνθηκε, αρκετά, από τη μόδα των βιογραφιών για τα παιδικά χρόνια των μεγάλων προσωπικοτήτων μας και σημείωσε κάτω κάτω στις σελίδες τα επεισόδια από τη ζωή του Κάρολου που εντάχτηκαν οργανικά στα μυθιστορήματά του. Η αφήγηση των παιδικών χρόνων του Ντίκενς προτείνει με έξυπνο τρόπο την ανάγνωση των ώριμων έργων του.
Ted Hughes, Ο σιδερένιος γίγαντας, εικ. Chris Mould, μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, Παπαδόπουλος.
Μια ιστορία επιστημονικής φαντασίας από το 1968 που άνθιζε διεθνώς το είδος. Με δυο λόγια, ο Σιδερένιος γίγαντας, ως άλλος μυθικός Τάλως, τρώει κάθε βιομηχανικό μέταλλο ή μεταλλικό απόβλητο, απειλεί τη γη, οι άνθρωποι καταφέρνουν να τον διαλύσουν σε κομμάτια, ξαναγεννιέται και χάρη σ’ ένα έξυπνο αγόρι γίνεται προστάτης του πλανήτη. Η εικονογράφηση εντυπωσιακά γκόθικ για παιδικό βιβλίο αναδεικνύει τα διαφορετικά νοηματικά επίπεδα της ιστορίας. Μια εξαιρετική έκδοση και μια εξαιρετική επίσης μετάφραση στα ελληνικά από την ποιήτρια Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη για το πολύ ιδιαίτερο βιβλίο του Βρετανού Poet Laureat Ted Hughes (1930-1998).
Μελίνα Σιδηροπούλου, Ήλιος με μουστάκια, εικ. Πέρσα Ζαχαριά, Καλειδοσκόπιο.
Σκέψεις, σημειώσεις, στιγμιότυπα, 26 σύντομα κείμενα που να μας βάζουν στην καρδιά και στο μυαλό μιας έφηβης. Σαν ειλικρινές ημερολόγιο των αναταράξεων της ηλικίας της. Στα γραπτά της Μαρίνας /Μελίνας θα αναγνωρίσουμε τα παιδιά μας, τους ενήλικους εαυτούς μας και ίσως και κάτι από τη δική μας εφηβεία. Σκέφτομαι ότι φέτος δεν έχω διαβάσει πιο μεστό βιβλίο για νέους ενηλίκους!
Μπορίς Βιάν, Το βαλς των Χριστουγέννων, εικ. Ναταλί Σου, μτφρ. Σπύρος Γιανναρας- Δημήτρης Παπακώστας, Ποταμός.
Ένα τραγούδι του Μπορίς Βιαν που έγινε βιβλίο! Ένα βαλς με στίχους που αν και γράφτηκαν το 1955 είναι τρομερά επίκαιροι και σήμερα. Τα Χριστούγεννα των παιδιών, των νοικοκυρών και των ερωτευμένων, των αστέγων και των στρατιωτών που πολεμούν, της ειρήνης και όλων μας. Ένα βιβλίο κόσμημα απ’ όλες τις απόψεις, ζωγραφισμένο από τη Ναταλί Σου με μεγάλες καθαρές εικόνες που αποπνέουν την τρυφερότητα των ημερών αλλά και δεν κλείνουν τα μάτια στα προβλήματα που τυραννούν τον κόσμο μας.
Θοδωρής Παπαϊωάννου, Αριστούργημα, εικ. Πέτρος Μπουλούμπασης, Πατάκης.
Τι είναι αριστούργημα; Αυτό που δημιουργεί καθένας μας; Εκείνο που βλέπουν οι άλλοι; Είναι μόνο στα μάτια μας αριστούργημα; Είναι αριστούργημα επειδή βάλαμε την ψυχή μας για να γίνει; Ερωτήσεις που χωρούν μεγάλη συζήτηση, παιδεύουν το μυαλό και του βάζουν φρένο ή μέτρο! Μ’ ένα βιβλίο σαν και τούτο, που ευτύχησε με τη θαυμάσια εικονογράφηση του Πέτρου Μπουλούμπαση, ο Παπαϊωάννου επιχείρησε, και πέτυχε, να προσεγγίσει ένα μεγάλο θέμα το οποίο αγγίζει το ευρύτερο κοινό!
Γιολάντα Τσιαμπόκαλου (Sadahzinia), Η Μάγια στο δάσος των Χριστουγέννων, εικ. Σοφία Τουλιάτου, Καστανιώτης.
Ένα σκοτεινιασμένο απόγευμα του βαρετού χειμώνα, η Μάγια ξεκινάει για να βρει τα μάγια του δάσους. Ζωηρή και τολμηρή τρέχει δώθε κείθε, μπλέκεται στα κλαδιά, σκαρφαλώνει σε στέγες, κρυφοκοιτάζει, ζώα της μιλούν, σχολιάζει. Συνάντησε όλα τα απίστευτα των Χριστουγέννων; Μα και βέβαια! Και το σπιτάκι με το νεογέννητο, και αγγελάκια να τραγουδούν, και φαναράκια που φώτιζαν το δρόμο της, τον Άϊ Βασίλη… Κεφάτος χριστουγεννιάτικος παιδικός σουρεαλισμός. Γι’ αυτό τον λόγο μ’ αρέσει το βιβλίο!
Thierry Lenain, Τι κάνουν η μαμά κι ο μπαμπάς τη νύχτα;, μτφρ. Βίκυ Κατσαρού, Διόπτρα.
Δεν υπάρχει παιδί που να μην ασχολείται με το δωμάτιο των γονιών του, δεν υπάρχει έφηβος και νέος ενήλικος που να μην κάνει υποθέσεις για τις κρυφές νυχτερινές δραστηριότητές τους. Όμως τα παιδιά είναι παιδιά και οι γονείς γονείς και η ιδιωτική τους ζωή δεν αφορά καθόλου τα παιδιά τους! Παρόλα αυτά, η συζήτηση μπορεί ν’ ανοίξει.
Maja Lunde, Το πνεύμα του χιονιού, εικ. Lisa Aisato, μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου, Κλειδάριθμος.
24 κεφάλαια ένα για κάθε μέρα του Δεκεμβρίου μέχρι τα Χριστούγεννα που μαζεύονται οι οικογένειες. Τα Χριστούγεννα θυμόμαστε γεύσεις, δώρα, αστεία, παρουσίες. Θυμόμαστε και απώλειες. Το θέμα της χριστουγεννιάτικης ιστορίας για νέους της Νορβηγής συγγραφέως είναι η απώλεια και η μνήμη της. Όσο κι αν φανεί οξύμωρο, το διαχειρίζεται με τρυφερό, συγκινητικό ρεαλισμό.
Έρικ Χιλ, Τα Χριστούγεννα του Σποτ, Μίνωας.
Αν ονειρευόμαστε το μωρό μας να γίνει αναγνώστης, ο Σποτ είναι πάντα κοντά μας! Ένα από τα πρώτα βιβλία κατάλληλο για μυαλουδάκια και μικρά χεράκια! Ο Σποτ, και όλοι οι Σποτ, με το παιχνίδι της ανακάλυψης, εδώ, των χριστουγεννιάτικων δώρων, καλλιεργεί πολύ τρυφερά την επαφή των μωρών με το αντικείμενο βιβλίο.
Αντόνιο Φεράρα, Με δυνατή φωνή, μτφρ. Άννα Παπασταύρου, Καλέντης.
‘Με δυνατή φωνή’ σημαίνει Διαβάζω σε όσους το έχουν ανάγκη! Πρόκειται λοιπόν για ένα μυθιστόρημα που αναφέρεται στην κοινωνική προσφορά. Το κίνημα των μεγαλόφωνων αναγνώσεων δεν είναι καινούριο, έχει έρθει και στην Ελλάδα. Και κατ’ επέκταση αποτελεί μία πρόταση για εθελοντικές δράσεις οι οποίες μόνο να ωφελήσουν μπορούν ευαίσθητες ομάδες όπως οι άνεργοι και οι χαμένοι νέοι. Εξαιρετικό!
Έμα Γιάρλετ, Γράμματα για έναν δράκο, μτφρ. Πετρούλα Γαβριηλίδου, Ψυχογιός.
Ένας δράκος… κατοικίδιο; Ανήκουστο! Και πόσα προβλήματα να λυθούν! Η Γιάρλετ συνθέτει με ελαφράδα μια μικρογραφία από τα πολλά θέματα που απασχολούν την καθημερινότητά μας: την παιδική επιμονή- ΘΕΛΩ- την αρμονική συγκατοίκηση και τις προσωπικές ανάγκες, τα επαγγέλματα, τους κοινωνικούς φορείς, τις διεργασίες που καταλήγουν στη λογική. Παιδαγωγικά μιλώντας, είναι ένα διασκεδαστικό βιβλίο μ’ εξαιρετικό περιεχόμενο που στέκεται στο σπίτι και στο σχολείο, αρκεί κανείς να ανακαλύψει τις βαθύτερες αρετές του.
Αντώνης Παπαθεοδούλου- Ντανιέλα Σταματιάδη, Αμάλια, Ίκαρος.
Η μικρή Αμάλια τριγυρίζει στη λαϊκή αγορά μέσα στις φωνές, τα χρώματα, τις μυρωδιές, βλέπει, αγγίζει, χώνεται παντού, μπερδεύεται στα πόδια του κόσμου, για να βρει ένα κίτρινο λεμονάκι. Οι φορτωμένοι πάγκοι με τα φρούτα και τα λαχανικά είναι ό,τι πρέπει για να μας ανοίξουν την όρεξη! Η προσμονή των μελλοντικών γεύσεων από τα ψώνια κάνουν την ανάγνωση ένα παιχνίδι που μας βγάζει απ’ το σπίτι.
