Βγαίνοντας από τις σκιές  (της Μαρίζας Ντεκάστρο)

0
409

της Μαρίζας Ντεκάστρο

 

Στα τόσα χρόνια που παρακολουθώ εντατικά την παιδική λογοτεχνία έχω διαβάσει συγγραφείς που γράφουν ένα συγκεκριμένο είδος βιβλίων, που καθηλώνονται και επαναλαμβάνονται, συγγραφείς που νομίζουν ότι είναι συγγραφείς, άλλους οι οποίοι πειραματίζονται με επιτυχία ή όχι, άλλους που με συνέπεια δουλεύουν και εξελίσσονται στα πεδία που τους ενδιαφέρουν.

Ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος ανήκει στην ομάδα εκείνων που εξελίσσονται και ωριμάζουν. Καθιερώθηκε με τον εικονογραφημένο Τριγωνοψαρούλη (1997), από τα πρώτα βιβλία που κυκλοφόρησαν για τη διαφορετικότητα, και προχώρησε ακάθεκτος. Η εργογραφία του περιλαμβάνει 50 και παραπάνω τίτλους: παραμύθια, μυθιστορήματα, μικρές ιστορίες, βιβλία για την οικολογία, την οικογένεια, γνώσεων, μυθολογίας, επετειακά, έργα για κάθε κοινωνικό και επίκαιρο θέμα. Βιβλία επί παντός, λένε διάφοροι. Έτσι είναι, με τη διαφορά ότι το μεγάλο του προσόν είναι πως αφουγκράζεται ανήσυχος την εποχή μας, συμμετέχει ενεργά σε πλήθος δράσεων και δεν διστάζει να τοποθετηθεί ακόμα και αν κάποια από τα βιβλία του κρίνονται μέτρια! Σε ό,τι λοιπόν με αφορά, ξεκαθαρίζω ότι το έργο του Ηλιόπουλου έχει διακυμάνσεις όπως συμβαίνει με όλους τους δημιουργούς.

Αν θεωρήσουμε ότι οι συγγραφείς ενδιαφέρονται ως επί το πλείστον για τη συναισθηματική εμπλοκή των αναγνωστών, η σειρά της Παιδικής Νομικής Βιβλιοθήκης Μικρά βήματα μεγάλοι δρόμοι υπερβαίνει κατά πολύ αυτή την ιδέα. Σχεδιάστηκε, όπως και τα υπόλοιπα παιδικά βιβλία των συγκεκριμένων εκδόσεων, για να προβάλλει κοινωνικά ζητήματα και να τα συνδέσει με το απαραίτητο νομικό πλαίσιο το οποίο θα διευκολύνει τους νεαρούς αναγνώστες να καταλάβουν όσα πέφτουν στην αντίληψή τους!

Ο ξάδελφός μου είναι σκιά, το πέμπτο βιβλίο της σειράς, πραγματεύεται την απεξάρτηση και την επανένταξη των νεαρών εθισμένων σε ουσίες. Δεν μας διευκρινίζει ο συγγραφέας ποιες είναι ακριβώς οι ουσίες που εθίζουν και καταρρακώνουν, γιατί όποιες και να είναι έχουν το ίδιο αποτέλεσμα για το εξαρτημένο άτομο και τους δικούς του. Επιπλέον, και σημαντικότερο, το θέμα είναι δυστυχώς πάντοτε επίκαιρο, οι ποικίλοι εθισμοί έχουν μπει στα σπίτια μας και συζητείται συστηματικά, οι φορείς που προσφέρουν βοήθεια είναι κι αυτοί γνωστοί.

Σωστά λοιπόν, ο Ηλιόπουλος τοποθετεί την ιστορία του σε μια συνηθισμένη οικογένεια με τον μεγάλο ξάδελφο να έρχεται από την πόλη του στους συγγενείς του για να θεραπευτεί. Πρωταγωνιστής, ο μικρός που αφηγείται και ξεδιπλώνει απαλά τα φυσιολογικά συναισθήματα που του δημιουργεί ο εισβολέας. Συγχίζεται γιατί δίνουν το δωμάτιό του στη Σκιά, ζηλεύει τον ξάδελφο επειδή φαίνεται πως πήρε τη θέση του στην καρδιά της γιαγιάς τους. Προσπαθεί να καταλάβει τι είναι εκείνο που τον τυραννάει και αναρωτιέται πώς γίνεται να εξακολουθεί να παίρνει κάτι που τον αρρωσταίνει. Η Σκιά ζει σκαμπανεβάσματα, πισωγυρίσματα, είναι αδύναμη, αδύνατη, αμίλητη και πονάει. Τι χρειάζεται η Σκιά εκτός από φάρμακα; Την αγάπη και την αποδοχή, ρόλο που αναλαμβάνει μια νέα σε ηλικία γιαγιά η οποία δίνει κουράγιο και φροντίζει την ενδυνάμωσή του. Σταδιακά η Σκιά βγαίνει από τις σκιές, οι κουβέντες έρχονται και μαζί το παιχνίδι μεταξύ των δυο ξαδέλφων…

Τα βιβλία, ας πούμε για τα ναρκωτικά, είναι λόγω θέματος αιχμηρά και μπορούν να γίνουν αβανταδόρικα. Στο Ο ξάδελφός μου είναι σκιά, ο Ηλιόπουλος γράφει ελλειπτικά και ξεδιπλώνει με αφάνταστη τρυφερότητα όλα τα ζητήματα της εξάρτησης, του πόνου και της ψυχικής ένδειας. Είναι μια δύσκολη γραφή που μόνο ωριμότητα φανερώνει!

Όσο εξαιρετικό και λιτό είναι το κείμενο, άλλο τόσο είναι και η εικονογράφηση του Κωνσταντίνου Έσσλιν. Ο ζωγράφος επικεντρώνεται στα πρόσωπα. Ρεαλιστικά ζωγραφισμένα και εύκολα αναγνώσιμα, σχεδόν φωτογραφίζουν συναισθήματα και καταστάσεις καθώς ξεπροβάλουν ασπρόμαυρα από τις πλακάτες χρωματιστές σελίδες. Εμείς οι αναγνώστες νιώθουμε την ταραχή τους, ενώ ο διάλογος που δημιουργείται μεταξύ μας υπερβαίνει συχνά το ίδιο το κείμενο χάρη στα επιμέρους εικονογραφικά στοιχεία -μια αράχνη, ένα πουλί, χέρια- τα οποία προσθέτουν ως μεταφορές νοήματα στο περιεχόμενο.

Τέλος, δυο επίμετρα: το πολύ κατατοπιστικό  της Αμαλίας Ατσαλάκη (της Μονάδας Εφήβων-Νέων Αθήνας ΟΚΑΝΑ Ατραπός) για γονείς κι εκπαιδευτικούς  και της εκδότριας, νομικού Τζίνας Παπαντωνοπούλου-Καρατζά για πώς αντιμετωπίζει ο νόμος τα εξαρτημένα άτομα και την ευεργετική μεταχείριση που προβλέπει για τους εξαρτημένους ανήλικους και νεαρούς ενηλίκους.

 

 

Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Ο ξάδελφός μου είναι σκιά, Εικ. Κωνσταντίνος Έσσλιν, Παιδική Νομική Βιβλιοθήκη, 2023

 

Προηγούμενο άρθροΤο έπος των ανωνύμων (του Βασίλη Λαδά)
Επόμενο άρθροΚέρκυρα, το Νησί των Βιβλίων! (2 Festival Βιβλίων 26/10-4/11)

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ