του Γιάννη Ν.Μπασκόζου
Επιλογή από συλλογές διηγημάτων και μία νουβέλα που ξεχωρίζουν.
Μιχάλης Μακρόπουλος, Μαύρο νερό, Κίχλη
Μια ελεγεία γι αυτό που χάνεται στους τόπους μας, φύση, ήθος, ανθρωπισμός. Πολλές φορές διαβάζουμε κείμενα που αναπολούν, νοσταλγούν η μιμούνται την επαρχιώτικη παράδοση. Ο Μ.Μ. όμως ξεφεύγει από αυτήν την μανιέρα για να μας βάλει σε μια αλληγορία, σε ένα σκοτεινό τόπο, κάπου στα ορεινά της Ηπείρου, σε ένα χωριό του Πωγωνίου και να αφηγηθεί την ιστορία ενός πατέρα, ενός γιου και λίγων ανθρώπων που η προσκόλληση στον τόπο τους είναι η τελευταία άμυνα, ανθρώπων αδύναμων να ενταχθούν στις σειρήνες της τεχνοκρατίας, η οποία έχει καταστρέψει το χωριό τους. Ο πατέρας κουβαλάει τον ανάπηρο γιο του μέσα σε ένα τοπίο που πεθαίνει για να τον πάει σε μια εκκλησία που δεν λειτουργεί πια, για να του βρει φαΐ ή νερό. Φροντίδα του να έχει πάντα ένα βιβλίο για τον γιο, κυρίως καουμπόικες περιπέτειες που τόσο τις αγαπάει. Με εικόνες που θυμίζουν Στάλκερ του Ταρκόφκσι και λόγο παπαδιαμαντικών αποχρώσεων ο Μακρόπουλος και σε αυτό το βιβλίο αφηγείται ιστορίες απομακρυσμένων τόπων όπου υπάρχει ένα φως που αργοσβήνει. Λογοτεχνία σκέτη!
Πάνος Τσίρος, Η μοναξιά των σκύλων, Νεφέλη
Στο τρίτο του βιβλίο ο Πάνος Τσίρος παραμένει εραστής του μινιμαλισμού και του Ρέημοντ Κάρβερ. Μικρά διηγήματα μοναξιάς και απόγνωσης. Οι ήρωες του πορεύονται μόνοι δίπλα στις μεγάλες λεωφόρους των υπολοίπων ανθρώπων και κάπου θυμίζουν τους σκύλους, αυτά τα μοναχικά ζώα που αναζητούν λίγη αγάπη. Οι ήρωες του είναι σαλοί ή παραιτημένοι και άλλοι αποτυχημένοι. Σκύβει με αγάπη πάνω τους και δίνει στον αναγνώστη μια μικρή φέτα από τη ζωή τους. Κοφτό ύφος χωρίς επίθετα και μεταφορές, απλές εικόνες, κρύες, φευγαλέες όσο χρειάζεται για να προλάβει ο αναγνώστης να δει το απόκοσμο φως τους σαν πίνακες του πρώιμου Χόκνει. Δυνατή αφήγηση σε απρόσμενες καταστάσεις.
Rita Bullwinkel, ανάσκελα, μτφρ: Μαρία Χρίστου-Νεκτάριος Λαμπρόπουλος, Χαραμάδα
Πρωτοεμφανιζόμενη αμερικανίδα και βραβευμένη με το Believer Book Award 2018 μας συστήνεται από τον πατρινό εκδοτικό οίκο Χαραμάδα. Μικρές ιστορίες με ανθρώπους σε περίεργες καταστάσεις. Μια γραμματέας στο μουσικό τμήμα ενός Πανεπιστημίου στη διάρκεια της διαδρομής για την δουλειά της βλέπει ένα θανατηφόρο ατύχημα και αυτό αλλάζει τη διάθεση της προκαλώντας συνειρμούς από το παρελθόν αλλά και δοκιμάζει τη σχέση της με τον σύντροφό της. Υπάρχουν πόλεις που κατοικούνται μόνον από νεκρούς και άλλες μόνον από ζωντανούς. Μια νεκρή που θα γεννήσει ένα ζωντανό αγόρι πώς θα το μεγαλώσει; Αλληγορία πάνω στις «ευτυχισμένες/δυστυχισμένες» πόλεις της Φλόριντα και τους Νιου Χαμσάιρ. Ιστορίες γκροτέσκο με φαντάσματα, ζόμπι, αλλά και κανονικούς ανθρώπους. Οι ήρωες και ηρωίδες της αναστοχάζονται κάθε στιγμή πάνω στο νόημα της ζωής, την αξία του σώματος, τον έρωτα. Ένα παιχνίδι του μυαλού με την πραγματικότητα.
Δήμητρα Λουκά, Κόμπο τον κόμπο, Κίχλη
Μια ενδιαφέρουσα λογοτεχνική φωνή στο πρώτο της βιβλίο εμφανίζεται ώριμη και με ισχυρό λογοτεχνικό λόγο. Τα θέματά της η Δήμητρα Λουκά τα αντλεί κυρίως από παλιές ιστορίες ανθρώπων ταλαιπωρημένων στην επαρχία ή στις παρυφές της μεγάλης πόλης. Άνθρωποι που ζουν συνήθως υπό το βάρος δύσκολων καταστάσεων και που πρέπει να πάρουν αποφάσεις με το ένστικτο και την συσσωρευμένη εμπειρία χρόνων της παράδοσης. Πρωταγωνιστούν γυναίκες που αντιμετωπίζουν τον θάνατο, τον έρωτα, την δυστυχία άλλοτε με ένα ηρωικό κι άλλοτε με μια καρτερία φυσιολογική, λες και έχουν ζήσει τα ίδια γεγονότα χρόνια πριν. Και δεν είναι περίεργο μιας και ο χρόνος των διηγημάτων βρίσκεται πίσω στο παρελθόν, σε μη νεοτερικές στιγμές. Δεν υπάρχει νοσταλγία, δεν υπάρχει καλλιέπεια στον λόγο αλλά μια δωρικότητα που απογειώνει τα μικρά αυτά σπουδαία κείμενα.
Θόδωρος Φέστας, Ιστορίες με φίδια, Άγρα
Είναι η δεύτερη συλλογή διηγημάτων του Θ.Φέστα. Άλλοτε μικρά και αλλού εκτενή αντλούν από ένα μίγμα βιωματικών εμπειριών και μυθοπλασίας. Ιστορίες που αναπτύσσονται μέσα στο καλοκαίρι με παππούδες και γιαγιάδες, τεμπέληδες στην εύφορη κοιλάδα του Χαλανδρίου, στους δρόμους και τις ανοιχτές αυλές, με ζέστη, φρούτα και παιδάκια που παίζουν τσιρίζοντας. Αλλά και επαρχιώτες φοιτητές της δεκαετίας του ΄80 στη Θεσσαλονίκη, ένας λαχειοπώλης φανατικός οπαδός του ΠΑΟΚ και του Καζαντζίδη και του περίφημου τραγουδιού «Είμαι ένα κορμί χαμένο», περιθωριακοί τύποι μεροκαματιάρηδες σε επαγγέλματα που δεν υπάρχουν πια, μνήμες ξεθωριασμένες, ασήμαντα γεγονότα που σηματοδοτούσαν έναν κόσμο παλιό και φευγάτο. Εκείνο που έχει ενδιαφέρον στα διηγήματα του Θ.Φέστα είναι οι παρεκβάσεις του συγγραφέα στην κυρίως ιστορία. Μικροιστορίες και πρόσωπα αναπτύσσουν μια φευγαλέα πορεία μέσα στην αφήγηση για να εξαφανιστούν και να επανέλθει ο κύριος χαρακτήρας, έτσι ώστε το κάθε διήγημα να αποκτήσει μια καλειδοσκοπική αντανάκλαση του χρόνου των ανθρώπων.