της Αδαμαντίας Ξηρίδου (*)
Εκείνη είχε διαβάσει ότι “για να μην ανεβαίνει το σκυλάκι στον καναπέ, κάθε φορά που θα ανεβαίνει, κάθε φορά εσείς θα το κατεβάζετε. Αν επιμένει, καθίστε εσείς μαζί του στο πάτωμα.” Εκείνος δεν ήθελε να δει το έργο από το πάτωμα. Το ορκίζομαι, δεν διάλεγα επίτηδες τις πιο σημαντικές σκηνές, τύχαινε. Ανέβα κατέβα, ανέβα κατέβα, κάποια στιγμή, ενώ κορυφωνόταν η αγωνία στο έργο, εγκαταστάθηκα στον καναπέ. Και δεν ξανακατέβηκα.
Ο τίτλος Επτά σκύλοι αυτοβιογραφούμενοι άμεσα πληροφορεί για το περιεχόμενο του νέου βιβλίου της Λύντιας Τρίχα. Ο Ράξ, ο Shogun, η Blackie, η Λώρα, ο Λέων, η Φοίβη και η Φαίδρα διαδοχικά αναλαμβάνουν να μας συστηθούν περιγράφοντας την εμφάνιση, τον χαρακτήρα τους και παρουσιάζοντας (μόνον) τις θετικές όψεις της πολυδιάστατης προσωπικότητάς τους. Κατά βάση όλα τα αυτοβιογραφικά κείμενα γράφονται με ναρκισσιστικά κίνητρα μας λένε οι μελετητές του κειμενικού είδους της αυτοβιογραφίας, και οι πρωταγωνιστές του βιβλίου φαίνεται να το γνωρίζουν καλά! Επιδίδονται απροκάλυπτα στην υπερεκτίμηση της ομορφιάς και των ικανοτήτων τους και εμείς δεν μπορούμε παρά να το απολαύσουμε μαζί τους. Ένα δείγμα από τον αυτοβιογραφούμενο Shogun: «Αντί όμως για το άγιο σκυλί τους προέκυψα εγώ. Κανονικό μέγεθος, φοβερά έξυπνος, εξαιρετικά όμορφος, ατίθασος, ερωτιάρης και δαγκωνιάρης. Συνδυασμός που σκοτώνει.»
Η Άλεξ, το πόιντερ, είναι το σκυλί που τώρα ζει με τη συγγραφέα. Η φωτογραφία της κοσμεί το εξώφυλλο του βιβλίου και μας αποκαλύπτει ότι χάρη στο κυνηγετικό της ένστιχτο ανακάλυψε τα «χαμένα χειρόγραφα» από τα επτά σκυλιά που έζησαν πριν από αυτήν στο σπίτι. Ένα δοκιμασμένο από τη μυθιστοριογραφία τέχνασμα αξιοποιείται για να αρχίσει να ξεδιπλώνεται το νήμα των αφηγήσεων. Κάθε κεφάλαιο φέρει το όνομα του ζώου και εντός παρένθεσης τις χρονολογίες γέννησης και θανάτου του. Οι κηδεμόνες αναφέρονται πάντα ως «Εκείνη» και «Εκείνος». Καθώς φαίνεται δεν άντεχαν πολύ καιρό χωρίς τετράποδο αν και μια φορά Εκείνος είχε κάνει δηλώσεις ότι δεν θα έπαιρναν ποτέ ξανά για να αναιρέσει τα λόγια του λίγο μετά σώζοντας από τον δρόμο την Blackie.
Οι αφηγήσεις σε πρώτο πρόσωπο στρέφονται γύρω από τη σχέση τους με Εκείνη και Εκείνον, τους επισκέπτες του σπιτιού, τα άλλα ζώα. Μικρά καθημερινά στιγμιότυπα, κάποια ευχάριστα, μερικά δυσάρεστα, άλλα ευτράπελα. Ο κόσμος του αφηγητή/ήρωα ανοίγεται μπροστά στα μάτια του αναγνώστη και γίνεται ένα βήμα κατανόησης του διαφορετικού τρόπου, που τα σκυλιά αντιλαμβάνονται τα πράγματα.
«Εκείνος φεύγει κάθε πρωί την ίδια ώρα για το γραφείο του. Το Σάββατο και την Κυριακή πολλές φορές ξεχνάει να ξυπνήσει τη συνηθισμένη ώρα. Τότε αναλαμβάνω εγώ. Μόλις ανοίξω τα μάτια μου και δω ότι κοιμάται ακόμη, τρέχω και το γλείφω μέχρι να ξυπνήσει. Όταν σιγουρευτώ ότι σηκώνεται, ξαναξαπλώνω και συνεχίζω τον ύπνο μου. Για εμάς είναι πολύ νωρίς ακόμη» λέει η Φοίβη.
Πρόλογος και επίλογος από την Άλεξ, επτά μονόλογοι με τον απομνημονευτικό και εξομολογητικό χαρακτήρα του αυτοβιογραφικού λόγου, και ένα κείμενο με τίτλο «Η παρουσία και η απουσία» σαν μια αποτίμηση της σχέσης Εκείνης με τους συντρόφους της από το 1964 με τον Ραξ έως σήμερα με την Άλεξ. Κείμενα γραμμένα με τρυφερότητα και χιούμορ. Δίχως διδακτισμό θίγονται το σύνηθες φαινόμενο της κακοποίησης και της εγκατάλειψης ζώων αλλά και ζητήματα της ευζωίας τους. Ζητήματα που θέτει το αντισπισιστικό ρεύμα στις μέρες μας δεν εμπίπτουν στην προβληματική του βιβλίου.
Η Λύντια Τρίχα έχει δημοσιεύσει δέκα βιβλία ιστορικού περιεχομένου και το τελευταίο της πόνημα Χαρίλαος Τρικούπης: Ο πολιτικός του «Τις πταίει;» και του «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν» έλαβε το Κρατικό Βραβείο Χρονικού‒Μαρτυρίας [2017]. Στην αφήγηση εισδύουν, λοιπόν, εμπλουτίζοντας την, αναφορές σε σκύλους γνωστών ιστορικών προσώπων, κυρίως, πολιτικών Ελλήνων και ξένων. Ενδιαφέροντες συσχετισμοί προκύπτουν από την άλλοτε σύντομη και άλλοτε εκτενή αναφορά σε μυθιστορήματα. Όπως λέει η Άλεξ: «ένα σωρό βιβλία γράφουν για μας τα σκυλιά! Θα έλεγα ότι δεν υπάρχει σχεδόν ούτε ένας από τους γνωστούς συγγραφείς που να μη να αναφέρει σε κάποιο από τα έργα του έναν σκύλο, έστω και παρεμπιπτόντως. Σε μερικά μάλιστα έχουμε ρόλο πρωταγωνιστικό. Άραγε για τα καναρίνια και τα χρυσόψαρα τι έχει γραφεί για τις γάτες δεν λέω, ξέρω.» Για τους αναγνώστες που έχουν διαβάσει τα αναφερόμενα λογοτεχνικά βιβλία γεννιέται ένας διάλογος ανάμεσα στον μυθιστορηματικό ήρωα και τον αυτοβιογραφούμενο της Τρίχα. Παρατίθενται και αποσπάσματα ποιημάτων όπως το θαυμάσιο του λόρδου Μπάιρον Επιτάφιος για έναν σκύλο.
Μαζί με τη συγκινητική περιγραφή των καθημερινών επεισοδίων από τη ζωή των επτά και της Άλεξ, η πολυτυπία των αυτοβιογραφιών με τις ιστορικές και λογοτεχνικές παρεκβάσεις διευρύνει τον θεματικό ορίζοντα της αφήγησης.
info: Λύντια Τρίχα, Το σκυλάκι σας θέλει ψυχίατρο, Επτά σκύλοι αυτοβιογραφούμενοι, Πόλις
(*) H Αδαμαντία Ξηρίδου είναι θεατρολόγος- συγγραφέας και κηδεμόνας του Σβούρα, ενός από τα αμέτρητα παρατημένα ζώα
