Του Γιώργου Λίλλη.
Είναι ευχάριστο γεγονός ότι πληθαίνουν οι νέες ποιητικές φωνές, φανερώνοντας πως η ποίηση ήταν και θα είναι παρούσα στην ζωή μας. Βρίσκω στους νέους ποιητές και ποιήτριες ενδιαφέροντα έργα που υπόσχονται μια ανοδική πορεία, ανανεώνοντας την ποιητική μας παράδοση. Διαβάζω την πρώτη ποιητική συλλογή της Ξένιας Παπαδοπούλου Το κάλεσμα του φασιανού, και διακρίνω με νέα ματιά στα πράγματα, μια ποιήτρια έτοιμη από καιρό, όπου δεν διστάζει να εκτεθεί και να μιλήσει για την προσωπική της κοσμοθεωρία. Το λέω αυτό γιατί δεν είναι πάντα εύκολο, ειδικά σε πρωτόλειες δουλειές, να φανεί ξεκάθαρα η φωνή του δημιουργού, χωρίς να επηρεάζεται από άλλα αναγνώσματα. Βρίσκω στα ποιήματα της Παπαδοπούλου ένα κοσμοπολίτικο ύφος. Τα ποιήματά της εμπνέονται από μύθους και θρύλους του κόσμου, από τόπους όπως ο Νείλος και η Σαχάρα, το ύφος της εξαπλώνεται από το λυρικό στο δραματικό στοιχείο χωρίς να χάνει σε δύναμη, από το πεζολογικό στίχο στο επίγραμμα. Είναι προφανές πως δοκιμάζει την φωνή της σε διάφορα γλωσσικά στάδια, παρ΄ όλα αυτά δεν χάνει τον εσωτερικό προσωπικό της ρυθμό:
Σε κάθε δύσκολη στιγμή γρύλλισα τις νότες μου και σε χτύπησα σαν τραίνο που εθελούσια πέφτεις στις ράγες του. Τέμνω τις κατευθύνσεις του κουρασμένου στο άψυχο μπόλιασμα του μυαλού σου. Έπειτα σιωπώ, γίνομαι ήρεμη δύναμη, αργή και σοφή χελώνα κάτω από το καύκαλό μου. Κουβαλάω μια ψυχή που με την σειρά της κουβαλάει τα πάθη μου υπομονετικά.
Το παραπάνω παράδειγμα φανερώνει την δύναμη των λέξεων όταν πηγάζουν από μια ποιητική εικόνα αδιαμφισβήτητης ομορφιάς. Οι στίχοι της Παπαδοπούλου βρίθουν σύμβολα, αγγίζουν τις πιο ευαίσθητες χορδές μας. Παραθέτω ακόμα ένα παράδειγμα, το ποίημα Την ώρα του λύκου, που το θεωρώ το πιο άρτιο της συλλογής για να αποδείξω του λόγου το αληθές:
Μέρες πάνω από το τηλέφωνο
μέσα σε κλάσματα βρέθηκα στην Ανταρκτική
το αίμα έρρεε στις φλέβες με παράπονο
τα μάτια έτσουζαν από την έλλειψη αντιθέσεων
αυτόν τον δρόμο τον έχω ξανακάνει
ξέρω πως τρέφονται τα αγρίμια την νύχτα
τις παγίδες του τυφλού νερού
που σου σπιρουνίζει την ράχη
τα πλοκάμια του Σέλας με βρίσκουν υπνοβάτη
και ο άνεμος μου λέει:
“δεν είσαι δα και καμιά εξαίρεση”
κολλάω σπαράγματα με θρυμματισμένα άκρα
“τα χέρια δεν παρασιτούν ποτέ”
θυμίζω στον εαυτό μου και
στην αγκαλιά μου κρατάω ένα σπάραγμα
ολοκληρωμένο
στο λυκόφως βάζω σε λειτουργία το ρολόι
με την κόκκινη ένδειξη για ξυπνητήρι
και τα διάφανα λεπτά κορνιζώνουν
ένα ποίημα με σημάδια από σελοτέιπ
μ΄ αυτή την κάψα
νιώθεις άνυδρος βασιλικός σε Αθηναϊκό μπαλκόνι
εδώ που για κάθε μικρό Παρθενώνα που χτίζεις
βρίσκεις και μια υπόγεια
ταράτσα.
Και τι δεν βρίσκεις μέσα σε αυτό το ποίημα. Την αγωνία της ποιήτριας να αναμετρηθεί με τον τρόμο χρόνο, ερχόμενη αντιμέτωπη με την φθορά, σαν αγρίμι μέσα στην παγωμένη νύχτα μιας άλλης, εσωτερικής Ανταρκτικής. Η αγωνία να ενώσει τα θρυμματισμένα της άκρα, σύμβολα της κίνησης σε έναν αγώνα δρόμου όπου το ολοκληρωμένο σπάραγμα, η ίδια η ποίηση έρχεται να δώσει ελπίδα. Δεν είναι λίγο. Η ποιήτρια είναι διάφανη μέσα σε αυτό το ποίημα. Μπορούμε να στοχαστούμε πάνω σ΄ αυτή την γύμνια, πάνω σε αυτή την αγωνία. Και εδώ είναι που η ποίηση έρχεται να θεραπεύσει, κι ας φαίνεται πως μας οδηγεί στην αμφιβολία. Μα η αμφιβολία είναι η πρώτη συνειδητή ενέργεια να δράσουμε, να οριοθετήσουμε, να ανακαλύψουμε.
Δεν υπερτερεί το ταλέντο να γράφει στίχους, αλλά να είσαι παρόν σε κάθε λέξη που ανυποχώρητη εφορμά στο διανοητικό μας κλουβί για να το αντικρούσει. Δεν περιέχει ιδέες, είναι από μόνη της ένα ξεχωριστό τρόπαιο του μυαλού, που διευκρινίζει πως όλοι μας έχουμε μέσα μας τεράστια, ανεκμετάλλευτα αποθέματα ποίησης. Είναι ένας τρόπος να βλέπεις. Του να αισθάνεσαι δικαιωμένος μέσα στο τίποτα. Κι ας έχουν αποδειχθεί τα όνειρά σου ανασφαλή, αποτυχημένα.
Το κάλεσμα του φασιανού είναι ένα βιβλίο αυτογνωσίας. Προσδιορισμού ταυτότητας. Μια ώριμη παρακαταθήκη κι ας πρόκειται για το πρώτο βιβλίο της ποιήτριας:
κουράστηκα να ματώνω τα ούλα
φεύγω
φεύγω
αλλά δεν φρονιμεύω.
Info: ΞΕΝΙΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ,
ΤΟ ΚΑΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΦΑΣΙΑΝΟΥ,
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΗΡΙΔΑΝΟΣ
